'Dosya: "Avrupa'da İslam Eğitimi"'

Belçika’da İslam Din Dersi Öğretmeni Atama Yetkisi Executif’te

Belçika’da İslam, yaklaşık yarım asırdır resmî tanınmış dinler arasında yer alıyor. Ülkede İslam din dersleri de resmî okullarda okutuluyor.

Belçika 1974 yılından beri İslam dinini resmî kabul görmüş dinler arasında sayarak ülkede din eğitiminin devlet okullarında, eyalet ve belediye okullarında okutulmasını mümkün kılmıştır. 1976 yılından beri Belçika’nın tüm devlet okullarında, eyalet ve belediye okullarında İslam din dersi seçmeli ders olarak okutulmaktadır.

1985 yılına kadar bu dersler Türkiye’den ve Fas’tan gelen öğretmenler tarafından okutulmaktaydı. 1985 yılında Belçika hükûmetinin aldığı kararla yurt dışından öğretmen getirme imkânı ortadan kalktı ve Belçika’da bu öğretmen ihtiyacını giderecek kurumların kurulma aşamasına geçildi. 2005 yılına kadar İslam’ın resmî temsil kurumu olan Executif’in (Fr. “L’Exécutif des musulmans de Belgique”) din eğitimi departmanı, İslam din dersi öğretmenlerinin atamalarını yürütüyordu. 2005 yılında İslam Din Dersi Eğitim Merkezi’nin (Fl. “Centrum Islamonderwijs”) kurulmasıyla birlikte ülkede İslam din derslerinin organizasyonu bu kuruma devredilmiş oldu. Böylece İslam Din Dersi Eğitim Merkezi, Belçika’da Bakanlık tarafından tanınmış, maddi destek gören ve yetkilerini Executif’ten alan bir dernek olarak hem Executif, hem de devlet adına İslam din derslerini organize etmekle sorumlu kılındı.

Belçika’da İslam Din Derslerinin Yapısı

Belçika’da İslam din dersinin veriliş sistemi şu şekilde işlemektedir: Herhangi bir okulda bir Müslüman veli ya da öğrenci, İslam din dersi almak istediğini beyan ettiği zaman okul, Belçika’da İslam din derslerini organize etmekte yetkili olan tek kurum olan İslam Din Dersi Eğitim Merkezi’ne (Fl. “Centrum Islamonderwijs”) başvurarak öğretmen talebini iletir. Daha sonra bu kurum İslam din dersinin talep edildiği okula öğretmen tayin eder. Öğrenci sayısı burada önemli bir rol oynamamaktadır. Yani İslam din derslerinin okullarda okutulabilmesi için herhangi bir öğrenci sayısı sınırı mevcut değildir. Okulda tek bir Müslüman öğrenci olsa bile onun bu dersi almaya hakkı vardır. Bu durumda İslam Din Dersi Eğitim Merkezi’nin de bu okula, -tek bir öğrenci için olsa bile- İslam din dersi öğretmeni gönderme zorunluluğu vardır.

İslam Din Dersi Eğitim Merkezi, yaklaşık 1.500 kişilik öğretmen kadrosuyla Belçika’daki Müslüman öğrencilere yönelik İslam dinî eğitimini gerçekleştiren kurum. Flaman ve Valon bölgesinde yaklaşık 110.000 Müslüman öğrenci, çeşitli okullarda İslam din dersi görme imkanına sahip. Bu arada şunu not olarak belirtmekte fayda var: Belçika’da devlet okullarında, eyalet ve belediye okullarında İslam din dersinin talep üzerine okutulma zorunluluğu vardır. Yalnızca Katolik okullarının (ve bir dine bağlı olan diğer okulların), kendi dinlerinin dışında herhangi bir dinî ya da ahlak eğitimini verme zorunluluğu yoktur. Fakat Belçika’daki Katolik okullar da kendi inisiyatifleriyle, kendi okullarında okuyan Müslüman öğrencilerin sayılarını ve velilerin isteklerini göz önünde bulundurarak İslam din dersi öğretmeni talep etmektedirler. Şu anda ülkenin neredeyse tamamında 14 Katolik okulda İslam din dersi –İslam Din Dersi Eğitim Merkezi’nin koordinasyonuyla- okutulmakta; bu ders okulların kendi tercihi olarak sunulmaktadır.

İslam Din Derslerinin İçeriği

Belçika’da İslam din derslerinin içeriği akaid, fıkıh, siyer ve ahlak bilgilerinden oluşmaktadır. Evrensel değerler olarak görülen insan hakları, barış, özgürlük gibi kavramlar da müfredatta yer almaktadır. İslam din dersleri müfredatı tamamen yetkili olan İslam Din Dersi Eğitim Merkezi tarafından hazırlanmaktadır. Müfredatı oluşturan komisyonda İslam Din Dersi Eğitim Merkezi’nin müfettişleri ve birkaç tecrübeli öğretmen bulunmaktadır. Kurum, İslam din dersi eğitimi için kullandığı müfredatını en son 2012 yılında güncellemiştir.

İslam din derslerinde kullanılan eğitim materyalleri de yine İslam Din Dersi Eğitim Merkezi tarafından tavsiye niteliğinde öğretmenlere iletilmektedir. Öğretmenler, temel müfredatı uygulamakla sorumlu olup, derste hangi materyalleri kullanacaklarına kendileri karar vermektedir. İslam Din Dersi Eğitim Merkezi, öğretmenlerin bu müfredatı uygulayıp uygulamadığını denetlemekte ve hazırlanan materyallerin de müfredata uygunluğu kontrol edilmektedir.

İslam Din Dersi Öğretmenlerinin Eğitimi

Ülkede İslam din dersi öğretmenlerine olan ihtiyaç belli şartlar eşliğinde karşılanmaktadır. 2007 yılına kadar Belçika’da İslam din dersi öğretmeni yetiştirecek herhangi bir yüksekokul programı yoktu. 2007’de ise İslam din dersi öğretmeni yetiştirebilecek yüksekokullarla iletişime geçildi. Bundan hareketle mevcut durumda ülkede İslam Din Dersi Eğitim Merkezi ile 7 tane yüksekokul arasında anlaşma yapılarak bu okullarda İslam din dersi öğretmeni eğitimine başlandı. Bu kapsamda öğretmenlik okuyan öğrenciler, seçmek zorunda oldukları iki branştan birini “İslam Din Dersi Öğretmenliği” olarak seçebiliyorlar. Yüksekokulda sunulan bu programların müfredatları da yine İslam Din Dersi Eğitim Merkezi (Centrum Islamonderwijs) tarafından hazırlanıyor. Yani 2007 yılından itibaren Belçika’nın öğretmen yetiştiren yüksekokulları ile yapılan anlaşma gereği, müfredatı ve ders verecek öğretmenlerin tayini İslam Din Dersi Eğitim Merkezi’ne ait olmak üzere, seçmeli İslam din dersi öğretmenliği bölümü açılmış durumda.

Bunun dışında İslam din dersi öğretmeni olabilmek için bir yol daha var. En az lisans ya da yüksek lisans eğitimine sahip olanlar (2018 yılına kadar bu şarta lise mezunları da dâhildi) İslam din dersi öğretmeni olmak istemeleri durumunda İslam Din Dersi Eğitim Merkezi’ne başvuruda bulunabiliyorlar. Adaylar bir giriş imtihanını kazanıp, bunun yanında iki yıllık pedagojik formasyon görmek ve kurum bünyesinde bir yıllık meslek içi eğitime tabi olmaları durumunda İslam din dersi öğretmeni olabiliyorlar.

Öğretmenlerin Tayin ve Görevden Uzaklaştırılması

Belçika’da İslam din dersi öğretmenlerinin kesinlikle Müslüman olma şartı bulunmaktadır. Yukarıda bahsedilen usullerle öğretmenleri yetiştirip okullara gönderme yetkisine sahip olan İslam Din Dersi Eğitim Merkezi (Centrum Islamonderwijs) sadece öğretmenleri tayin yetkisine sahip değildir. Ayrıca onları yetiştirme, okullarda müfettişlik ve denetimi yapma, gerektiğinde de görevden el çektirme yetkisine sahiptir. Bu durumda “geçici” ve “asil öğretmenlik” şeklindeki iki ayrım bulunmaktadır. Geçici öğretmenliği esnasında bir İslam din dersi öğretmeninin müfettişin denetimlerinde iki kez üst üste yetersiz not alması durumunda, İslam Din Dersi Eğitim Merkezi’nin bu öğretmeni tayin etmeme hakkı vardır. Öğretmenin okuldaki görevleriyle ilgili (okula geç gelme, öğrencilerle yaşanan problemler, vb.) sorumlu merci okul idaresiyken, dersin içeriği ve denetimi ile ilgili karar yetkisi ise İslam Din Dersi Eğitim Merkezi’nde bulunmaktadır. İslam din dersi öğretmenlerinden genel ahlak kurallarına ve bir İslam öğretmeninden beklenen davranışlara uyması beklenmektedir.

Bütün öğretmenlerin maaşları Belçika devleti tarafından ödenmektedir. Öğretmenler Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullarda çalıştıkları için aynı zamanda devlet memurudurlar ve her türlü özlük hakları Belçika’daki diğer öğretmenlerin hakları gibidir.

“Serbest Okullar”

Belçika’da dinî kurumlar tarafından organize edilen “serbest okul” (Fl. “vrij/libre”) statüsünde okullar da bulunmaktadır. Örneğin yönetimleri Katoliklere ait olan Katolik okullarının organizasyonları ve müfredatları cemaate, öğretmenlerin maaşının ödenmesi ise devlete aittir. “Serbest okul” olarak adlandırılan bu okulların neredeyse tamamına yakınını Katolik okullar oluştururken, ülkede 7 tane de İslam okulu bulunmaktadır. Bu okullardaki İslam din dersleri öğretmenleri de yine İslam Din Dersi Eğitim Merkezi tarafından atanmaktadır.

©Shutterstock.com/Pack-Shot

Bu yazıyla ilgili yorumunuzu paylaşabilirsiniz. Bunu yaparken Yorum Kurallarımızı dikkate alın lütfen.
Yorum adedi#0

*Tüm alanları doldurunuz

Diğer Gündem Yazıları

Son Yüklenenler