Filistin’i Destekleyen Greta Thunberg’in Başına Gelenler
Ünlü iklim aktivisti Greta Thunberg ve Fridays for Future (FFF) hareketi, İsrail-Filistin çatışması konusundaki tutumları nedeniyle diğer aktivistlerden İsrail devletine kadar uzanan geniş bir yelpazeden gelen suçlamalarla karşı karşıya.
16 yaşından beri uluslararası bir tanınırlığa sahip olan iklim aktivisti Greta Thunberg, Gazze ve Filistinliler için yaptığı dayanışma çağrısıyla birçok ülkede tepkiyle karşılandı. Thunberg’i eleştirenler onu Hamas’ın saldırısı ve şiddet eylemlerini önemsizleştirmekle suçluyor ve iklim hareketini “Yahudi karşıtı yanlış yollara” sokmakla suçluyor.
Donald Trump da dâhil birçok politikacıyla polemik yaşamış olan 20 yaşındaki Greta Thunberg ve 2018’de kurduğu Fridays for Future (FFF) hareketi geçmişte de İsrail karşıtı tutum almakla eleştirilmiş ve antisemitizme kaymakla suçlanmıştı.
2021 yılında İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik hava saldırılarının ardından Thunberg bir tweet paylaşmıştı. “Kudüs ve Gazze’deki gelişmeleri takip etmek dehşet verici. #SaveSheikhJarrah” mesajıyla bir tweet atarak Kanadalı yazar Naomi Klein’ın İsrail saldırılarını “savaş suçu” olarak niteleyen paylaşımına yorum yazmıştı.
Devastating to follow the developments in Jerusalem and Gaza… #SaveSheikhJarrah https://t.co/jYx9HP1ewl
— Greta Thunberg (@GretaThunberg) May 10, 2021
Thunberg, bu paylaşımının ardından, Hamas’ın Gazze Şeridi’nden İsrail’e yönelik daha önceki saldırılarını kınamadığı gerekçesiyle eleştirilmişti. Thunberg, kendisini “Açık konuşmak gerekirse: İsrail ya da Filistin’e ‘karşı’ değilim. Tabii ki herhangi birinden ya da herhangi bir kesimden gelen her türlü şiddet ya da baskıya karşıyım. Ve yine belirtmem gerekirse İsrail ve Filistin’deki gelişmeleri takip etmek dehşet verici.” sözleriyle yeniden ifade etmişti.
Thunberg ve FFF’nin Filistin Paylaşımları
Thunberg’in kurucusu olduğu FFF resmî sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda Batılı hükûmetlerin vatandaşların beyinlerini yıkayarak İsrail’i desteklediklerini açıklamasının ardından “İsrail’i şeytanlaştırmakla” suçlandı. Daha sonra gelen tepkiler nedeniyle sildikleri bu paylaşımda, insanların ve kamuoyunun İsrail’i destekler tutuma sahip olmaları için Batı medyası tarafından beyinlerinin yıkandığı ifade ediliyordu. Paylaşımda İsrail hükûmetinin Filistinlilere karşı soykırım uyguladığı ve çatışmaları sona erdirmekle ilgilenmediği vurgulanıyordu. FFF, bu görüşleri sebebiyle sosyal medya lincine maruz kaldı. Hamas’ın eylemlerini meşrulaştırmak ve İsrail eleştirisi yaparken antisemitizme kaymakla suçlandı.
Thunberg ise, 20 Ekim 2023’teki şahsi sosyal medya hesabında paylaştığı 3 kişiyle birlikte çekildiği fotoğrafta, başta Avrupa ülkeleri olmak üzere uluslararası düzeyde iklim aktivizmi yapan FFF’nin sıradaki genel grevi için Gazze’yle dayanışmaya çağrısında bulundu.
Thunberg’in Ahtapot Oyuncaklı Paylaşımı
Fotoğrafta Thunberg’in solunda mavi bir ahtapot da yer alıyordu. Bu peluş oyuncak antisemitik bir sembol olarak yorumlandı. Paylaşımdan 6 saat sonra Thunberg bu fotoğrafı sildi ve ahtapotsuz olarak yeniden yükledi. Ahtapot, 20. yüzyıl başındaki birtakım Yahudi karşıtı neşriyattaki karikatürlerde “Yahudilerin dünyaya hâkim olduğu” komplo teorisini sembolize eden bir imge olarak kullanılıyordu. Greta Thunberg, yenilediği paylaşımında, ahtapotun Yahudi karşıtı bir sembol olduğunu bilmediğini, her türlü ayrımcılık formu gibi antisemitizme de karşı olduğunu ve ahtapotun aynı zamanda “otistik insanların duygularını ifade etmek için sıklıkla kullandıkları bir araç” olduğunu belirtti.
Hareketin Almanya’daki lideri Luisa Neubauer yaptığı açıklamada söz konusu paylaşımlardan önceden haberdar olmadığını ve uluslararası hareketin yereldeki özerk şubeler adına konuşmadığını söyledi. Neubauer, “İsrail’e karşı eşi benzeri görülmemiş Hamas terörünü” kınadı ve devamında “Hayır, bu içeriğe katılmıyoruz.” açıklamasını yaptı.
Almanya, Avusturya ve hatta İsveç’teki iklim aktivistleri Thunberg’in fotoğrafını reddedip ona cephe aldılar ve Thunberg’in Hamas’ın 7 Ekim’de başlattığı ve İsrailli sivilleri de hedef alan saldırıları görmezden geldiğini öne sürdüler.
Fridays for Future’da Fikir Ayrılıkları Artıyor
Almanya’daki Yahudiler Merkez Konseyi Başkanı Josef Schuster, Luisa Neubauer ve Almanya şubesinin Fridays for Future (FFF) hareketinden ayrılmasını, yerel örgütün adını değiştirmesini ve “Fridays For Future International” ile tüm bağlantılarını kesmesini talep etti. Başka isimler de Almanya şubesine yönelik benzer talepler dile getirerek FFF örgütünden ayrılma baskısını arttırdı.
Alman politikacılar da Thunberg ve FFF’ye dair sert açıklamalarda bulundu. Yeşiller Partisi milletvekillerinden Marcel Emmerich, uluslararası FFF örgütünün “insanları sadece rahatsız edebilecek en kötü türden antisemit komplo teorilerini yaydığını” söyledi. Örgütün Avusturya ve İsveç şubeleri de Thunberg’in paylaşımından endişe duyduklarını dile getirdi ve FFF’nin sergilediği antisemitik tutumları kınadığını açıkladı.
FDP’li milletvekili Moritz Körner ise, X platformundaki paylaşımında FFF’nin eylem formatı ve genç karakteri hakkında sarkastik bir mesaj yazdı: “Belki de cuma günleri tarih dersine katılmak daha iyi olurdu.”
Federal Almanya Çevre Bakanı da, Redaktionsnetzwerk Deutschland’a yaptığı açıklamada, tepkisini getirmekten geri durmadı:
“Greta Thunberg ve Fridays For Future International’ın İsrail’e yönelik terör saldırısına ilişkin ağza alınmayacak açıklamaları, başta gençler olmak üzere pek çok insanın hareketin bütünlüğüne duyduğu büyük güveni yerle bir etmiştir.”
Ancak hareket içindeki herkes aynı fikirde değil ve Luisa Neubauer gibi düşünmüyor. FFF Almanya Sözcüsü Elisa Baş sosyal medya hesabındaki paylaşımında “Almanya’da Filistinlilere karşı bir pogrom havası” olduğunu ve “soykırım” hakkında konuşmak isteyenlerin susturulmasını protesto ettiğini açıkladı. Genelde gezegeni kurtarmak konusunda fikir birliğiyle hareket eden FFF hareketi, şimdi destekçilerinin çoğunun neden antisemitizmle suçlandıklarını anlamadığı ve kesinlikle iklim ve çevreyle ilgisi olmayan bir konuda bir iç ihtilaf yaşıyor.
İsrail’den Thunberg’e Gelen Suçlamalar
İsrail’den 200’ü aşkın aktivist ve çevreci, Thunberg’e hitaben açık bir mektup yazdı. Mektupta Thunberg teröristlerin yanında yer almakla ve yaptığı açıklamalarla “tarihin yanlış tarafında yer almakla” suçlandı.
İsrail devletinin resmî X sosyal medya hesabı Thunberg’in güncellenmiş paylaşımına garip bir yanıt paylaştı: “Greta Thunberg, Hamas masum İsraillileri KATLEDEN roketleri için sürdürülebilir malzemeler kullanmıyor. Hamas katliamının kurbanları sizin arkadaşlarınız olabilirdi. Sesinizi çıkarın!”
.@GretaThunberg, Hamas doesn’t use sustainable materials for their rockets which have BUTCHERED innocent Israelis .
The victims of the Hamas massacre could have been your friends.
Speak up. https://t.co/giHNJxeF6N pic.twitter.com/Z4orsm2UjD
— Israel ישראל 🇮🇱 (@Israel) October 20, 2023
İsrail Ordusu Sözcüsü Arye Sharuz Shalicar ise POLITICO’ya verdiği demeçte, “Gelecekte Greta ile herhangi bir şekilde özdeşleşen her kim olursa olsun, benim görüşüme göre terör destekçisidir.” dedi. Shalicar daha sonra bir tekzip mesajı paylaşarak Thunberg’in destekçileri hakkında sözleri için özür diledi ve sözlerinin kişisel görüşleri olduğunu duyurdu.
Bu hararetli tartışmalara ve FFF’deki iç sorunlara rağmen Thunberg, FFF’nin 27 Ekim’deki 271. grev günü Stockholm’de yaptığı eylemde “Filistin İçin Adalet” ve “Özgür Filistin” pankartlarına yer vermekten geri durmadı.
Thunberg, İngiltere’nin başkenti Londra’da, ekim ayında bir yol kapatma eylemi sırasında gözaltına alındı. İklim aktivisti, kamu düzenini bozmak suçlamasıyla 15 Kasım’da hâkim karşısına çıkacak. Thunberg, İsrail tarafının açıklamalarıyla ilgili henüz bir yanıt vermedi ve Filistin’le ilgili yeni bir paylaşım yapmadı.
Thunberg’in Gazze ve Filistin’deki insanlık dramına dikkat çeken birkaç yalın destek pankartının antisemitizmle suçlanması, İsrail ile müttefik ülkelerde ifade özgürlüğünün devletin pozisyonu gerekçesiyle nasıl sınırlandığını gösteren bir örnek vaka. Thunberg’i eleştirenlerin, aynı zamanda Filistin’deki katliama da göz yumdukları gerekçesiyle insanlığın ortak vicdanında yargılanacakları kesin. (bg)
