Gazze’de Kıtlık İlk Kez Doğrulandı: Yarım Milyondan Fazla İnsan Ölümle Karşı Karşıya
Gazze’deki kıtlık Birleşmiş Milletler gözlem kuruluşu IPC tarafından ilk kez doğrulandı. Gazze Şeridi’ndeki yarım milyondan fazla insan açlık, yoksulluk ve felaket koşullarıyla karşı karşıya. Ateşkes ve insani yardım için İsrail’e yönelik baskı ise artıyor.
Birleşmiş Milletlerin (BM) desteklediği gözlem kuruluşu Entegre Gıda Güvenliği Aşama Sınıflandırmasının (IPC) raporunda 15 Ağustos itibarıyla Gazze kentindeki kıtlığın makul kanıtlarla doğrulandığı bildirildi.
IPC, İsrail’in kıtlığa sürüklediği Gazze Şeridi’ndeki duruma ilişkin son raporunu yayımladı. Raporda, “15 Ağustos 2025 itibarıyla, Gazze şehrindeki kıtlık (felaket seviyesi olarak bilinen IPC’nin 5. seviyesi) makul kanıtlarla doğrulandı. 22 ay süren acımasız çatışmaların ardından, Gazze Şeridi’nde yarım milyondan fazla insan açlık, yoksulluk ve ölümle karakterize felaket koşullarıyla karşı karşıya.” tespitine yer verildi. Ayrıca raporda bu kıtlığın, Gazze Şeridi’nin tamamında da yaygınlaşmasının beklendiği belirtildi.
“Gazze’de Akut Yetersiz Beslenme Hızla Kötüleşiyor”
Gazze Şeridi’nde nüfusun yüzde 54’üne tekabül eden 1 milyon civarında kişinin IPC ölçeğine göre acil durum olarak adlandırılan 4. seviye ve 396 bin kişinin ise kriz olarak bilinen 3. seviyede açlık yaşadığı bildirildi. Raporda, şu ifadelere yer verildi:
“Ağustos ortası ile eylül sonu arasında koşulların daha da kötüleşmesi ve kıtlığın Deyr Belah ve Han Yunus’a yayılması bekleniyor. Nüfusun yaklaşık 3’te 1’i olan 641 bin kişinin IPC’nin 5. seviyesindeki açlıkla karşı karşıya kalması beklenirken, 4. seviyede açlık çeken kişi sayısının 1,14 milyona yükselmesi muhtemel. Akut yetersiz beslenmenin hızla kötüleşmeye devam etmesi öngörülüyor.”
Raporda, Gazze Şeridi’nde Haziran 2026’ya kadar 5 yaş altı en az 132 bin çocuğun akut yetersiz beslenmeden mustarip olmasının beklendiği belirtildi. IPC raporunda, “Bu rakamlar, Mayıs 2025’teki IPC tahminlerinin iki katı. Bu sayıya, yüksek ölüm riski taşıyan 41 binden fazla ağır vaka dahil. Yetersiz beslenen yaklaşık 55 bin 500 hamile ve emziren kadına da acil beslenme müdahalesi gerekecek.” bilgileri yer aldı.
Sınırlı verilere rağmen Gazze kentinin kuzeyindeki koşulların, merkezindeki kadar şiddetli veya daha kötü olduğunun tahmin edildiği de bildirildi.
“Kıtlık, İsrail Eylemlerinin Doğrudan Sonucu”
BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, yaptığı yazılı açıklamada, “IPC tarafından ilan edilen kıtlık, İsrail hükûmetinin aldığı önlemlerin doğrudan sonucudur. Hükümet, Gazze Şeridi’ndeki sivil halkın hayatta kalması için gerekli olan insani yardım ve diğer malların girişini ve dağıtımını hukuka aykırı bir şekilde kısıtladı.” ifadelerini kullandı.
Gazze Şeridi’nin her yerinde açlık ve yetersiz beslenmeden kaynaklanan ölümlere tanık olduklarını kaydeden Türk, “İsrail ordusu, kritik sivil altyapıyı ve neredeyse tüm tarım arazilerini tahrip etti. Balıkçılığı yasakladı ve halkı zorla yerinden etti. Tüm bunlar kıtlığın nedenleridir. Açlığı bir savaş yöntemi olarak kullanmak bir savaş suçudur ve bunun sonucunda ortaya çıkan ölümler aynı zamanda kasten öldürme savaş suçu da olabilir.” değerlendirmesinde bulundu. Türk, İsrail yetkililerine Gazze kentindeki kıtlığı sona erdirmek ve Gazze Şeridi genelinde daha fazla can kaybını önlemek için derhal adımlar atma çağrısında bulundu.
İsrail Dışişleri Bakanlığı ise yaptığı açıklamada, IPC raporunu inkâr etti. İsrail Dışişleri Bakanlığı, “Gazze’de kıtlık yok.” ifadelerini kullanarak IPC’yi Tel Aviv’e karşı “asılsız suçlamalar yöneltmekle” suçladı.
İsrail’in saldırıları ve abluka nedeniyle Gazze kentinde yaşanan kıtlık, 2004 yılında kuruluşundan bu yana IPC tarafından Orta Doğu’da yaşanan ilk resmî kıtlık olarak kayıtlara geçmiş durumda.
Raporun Ardından Dünya Genelinden Tepkiler Geliyor
BM Gıda ve Tarım Örgütü Acil Durum ve Dayanıklılık Ofisi Direktörü Rain Paulson, IPC raporuna atıfta bulunarak Gazze’nin kuzeyinde durumun daha da kötü olabileceğini belirtti. Paulson, “Gazze’de insanların hayatları ve gelecekleri kaybedildi. Sosyal güvenlik ağları ciddi şekilde bozuldu, yaygın yetersiz beslenme ve tedavi edilemeyen hastalıklar nedeniyle çöküş yaşandı.” ifadelerinde bulundu.
Dünya Gıda Programı (WFP) temsilcisi Jean Martin Bauer ise Gazze’deki kıtlığın, “daha önce görülmemiş bir ölçekte ve aciliyette” olduğunun altını çizerek, bu konuda acil eyleme geçilmesi çağrısında bulundu. Bauer’e göre Gazze’deki kıtlık “aşırı gıda yoksunluğu, yaygın akut yetersiz beslenme ve açlık kaynaklı ölümler” anlamına geliyor.
UNICEF Acil Durum Programları Başkan Yardımcısı Samir El Hawari ise Gazze’de ocak ayından bu yana çocuklarda akut yetersiz beslenmenin 6 kat arttığını ve bunun temmuz ayında 13 bin çocukta tespit edildiğini aktardı. Hawari, “daha fazla can kaybını önlemek için” ateşkesin ve insani yardım erişiminin önemine işaret etti.
BM Genel Sekreteri Guterres: “İnsan Yapımı Bir Felaket”
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, Gazze Şeridi’ndeki kıtlığı “insan yapımı bir felaket” olarak nitelendirdi. Açıklamada Guterres, “Gazze’deki cehennemi tarif edecek kelime kalmadığı anda, yeni bir kelime eklendi: Kıtlık.” ifadelerini kullandı.
BM Genel Sekreteri, Gazze’de yaşananların “bir gizem” değil, “insan eliyle yaratılmış bir felaket, ahlaki bir suç ve insanlığın kendi başarısızlığı” olduğunu vurguladı.
Kıtlık sadece yiyecekle ilgili değil, insanın hayatta kalması için gerekli sistemlerin kasıtlı olarak çökmesidir” değerlendirmesinde bulunan Guterres, Gazze’de çocuklar da dahil insanlar açlıktan ölmeye devam ederken, “harekete geçmesi gerekenlerin başarısız olduğunu” söyledi.
Guterres, Gazze’de işgal ve ablukaya devam eden İsrail’in uluslararası hukuk uyarınca gıda ve tıbbi malzeme temin etme yükümlülüğünü hatırlatarak, “Bu durumun cezasız kalmasına izin veremeyiz.” ifadesine yer verdi.
Lazzarini: “Bu, İsrail Tarafından Tasarlanan Bir Kıtlık”
Birleşmiş Milletler Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini de Gazze Şeridi’nde ilan edilen kıtlığın, İsrail’in gıda ve temel ihtiyaç maddelerine uyguladığı ablukanın sonucu olduğunu teyit etti.
Aylarca yapılan uyarılara kulak tıkandığını söyleyen Lazzarini, “Bu, İsrail hükûmeti tarafından tasarlanan ve insan eliyle uygulanan bir aç bırakmadır.” değerlendirmesinde bulundu. Lazzarini Gazze’de ilan edilen kıtlığın, İsrail’in gıda ve temel ihtiyaç maddelerine uyguladığı ablukanın doğrudan bir sonucu olduğunu ifade etti.
İsrail’in UNRWA dahil yardım kuruluşlarının Gazze’ye insani yardım ulaştırmasını engellediğine dikkati çeken Lazzarini, kıtlığın kontrol altına alınabilmesi için “ateşkes, insani kuruluşların görevlerini yapmasına izin verilmesi ve açlıktan ölen insanlara yardımların ulaştırılması” çağrısında bulunarak, “Şimdi siyasi irade zamanı!” dedi.
DSÖ: “Gazze’de Sadece Bu Yıl Yetersiz Beslenme Yüzünden 206 Kişi Öldü”
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Filistin Temsilcisi Rik Peeperkorn, Gazze’de yalnızca 2025’te yetersiz beslenmenin etkileri nedeniyle 206 kişinin hayatını kaybettiğini belirterek, “Bu, insan yapımı bir kriz ve tersine çevrilmeli.” uyarısında bulundu.
Peeperkorn, Gazze’de akut yetersiz beslenmenin hızla kötüleşmeye devam etmesinin öngörüldüğüne dikkati çekerek, “Haziran 2026 itibarıyla, IPC analizine göre 5 yaş altındaki en az 132 bin çocuk, akut yetersiz beslenme nedeniyle ölüm riski altında. Bu sayı, Mayıs 2025’te bildirilen IPC tahminlerine kıyasla iki katına çıktı.” bilgisini paylaştı.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus ise, “felaket” düzeyindeki kıtlığın doğrulanmasının ardından, Gazze’de ateşkesin sağlanmasının “mutlak ve ahlaki bir zorunluluk” olduğunu bildirdi. Ghebreyesus, “Dünya, bu insan yapımı kıtlığın yol açtığı trajik ve gereksiz ölümlerin artışını izleyerek çok uzun süre bekledi.” ifadelerini kullandı.
Ghebreyesus, yaygın yetersiz beslenmenin neden olduğu hastalıkların, özellikle çocuklar için ölümcül hale gelmesine neden olduğuna vurgu yaparak, aç ve bitkin sağlık çalışanları tarafından yönetilen sağlık sistemi bu durumla başa çıkamadığının altını çizdi.
Gazze’de Öldürülenlerin Sayısı 62 Bini Aştı
İsrail’in Gazze Şeridi’ne 7 Ekim 2023’ten bu yana düzenlediği saldırılarda en az 62 bin 192 Filistinli hayatını kaybetti, 157 bin 114 kişi de yaralandı. İsrail ordusu, Gazze Şeridi’nde 19 Ocak’ta yürürlüğe giren ateşkesin ardından 18 Mart sabahı şiddetli saldırılarına yeniden başlamıştı. İsrail’in ateşkesi bozduğu 18 Mart’tan itibaren Gazze’ye düzenlediği saldırılarında ise 10 bin 646 kişi yaşamını yitirdi, 45 bin 73 kişi yaralandı.
Gazze’de 27 Mayıs’tan bu yana İsrail-ABD güdümlü “Gazze İnsani Yardım Vakfı” tarafından insani yardım adı altında kurulan dağıtım bölgelerinde Filistinlilerin hedef alındığı sistematik saldırılar sonucu ölenlerin sayısı 2 bin 36’ya çıktı, yaralıların sayısı da 15 bin 64 oldu.
Bununla birlikte İsrail ordusu, Gazze Şeridi’nde işgali genişletecek ve kalıcı hâle getirecek saldırı planını uygulamaya başladı. Başbakan Binyamin Netanyahu, Gazze Şeridi’nin tamamını işgal edeceklerini duyurdu. (AA/P)
