Almanya, Gazze’yi İşgal Etmeye Hazırlanan İsrail’e Silah Satışını Sınırladı
İsrail'in Gazze'yi işgal etmeye dönük yeni planı ilan etmesine gelen tepkiler arasında Almanya’nın, bu operasyonlarda kullanılma ihtimali bulunan askerî teçhizatın ihracatını durdurma kararı öne çıktı. Berlin’in bu adımı, Almanya’nın İsrail’e karşı ilk kez somut bir askerî kısıtlama uygulaması açısından dikkat çekerken; kararın, Almanya’nın daha önce Uluslararası Adalet Divanına sunduğu savunmalarla çelişebileceği yönündeki değerlendirmeleri de yeniden gümdeme getirdi.
8 Ağustos’ta İsrail Güvenlik Kabinesi, Başbakan Benjamin Netanyahu tarafından sunulan Gazze Şeridi’ni işgal planını gece yarısı onayladı. Netanyahu’nun ofisinden yapılan açıklamada, planın İsrail ordusunun Gazze şehrinin kontrolünü ele geçirmesini hedeflediği ve savaş bölgeleri dışındaki sivillere insani yardım sağlanacağı belirtildi.
İsrail’in Gazze’yi işgal planına uluslararası toplumdan sert tepkiler geldi. İngiltere, Belçika, Hollanda, Çin ve Türkiye başta olmak üzere birçok ülke Netanyahu hükûmetine işgal planını derhal durdurma çağrısı yaptı. Birleşmiş Milletler (BM), Uluslararası Adalet Divanı kararlarına aykırılık ve zulüm suçları konusunda İsrail’i uyardı. İsrail’in Gazze’deki eylemlerini eleştirmekte daha geride duran Almanya ise, ilk defa somut bir adım atma kararı alarak, İsrail’e yönelik silah sevkiyatını kısıtlayacağını açıkladı.
Almanya: “Gazze’de Kullanılabilecek Silahların İhracatına Onay Yok”
Almanya Başbakanı Friedrich Merz, yaptığı açıklamada, İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki askerî operasyonlarını genişletme planına yanıt olarak, Alman hükûmetinin bir sonraki duyuruya kadar Gazze’de kullanılabilecek askeri teçhizatın ihracatını onaylamayacağını söyledi. İsrail’in Hamas’ı silahsızlandırma ve İsrailli rehineleri serbest bırakma hakkı olduğunu kabul ettiklerini belirten Merz, ancak giderek sertleşen askerî hamlelerin bu hedeflerle çeliştiği kanaatinde olduklarını ifade etti:
“İsrail kabinesi tarafından geçtiğimiz gece alınan İsrail ordusunun Gazze Şeridi’ndeki askerî eylemlerini sertleştirmesi kararı, Alman hükûmeti için bu hedeflere nasıl ulaşılabileceğinin giderek daha az anlaşılır olmasına yol açmaktadır. Bu koşullar altında Alman hükümeti, Gazze Şeridi’nde kullanılabilecek silah ihracatına ikinci bir duyuruya kadar onay vermeyecek.”
Friedrich Merz ayrıca, Alman hükûmeti olarak İsrail’den Batı Şeria’nın ilhakına dönük bir adım atmamasını talep ettiklerinin de altını çizdi. Merz, İsrailli rehinelerin serbest bırakılması ve ateşkes müzakerelerinin Almanya’nın en önemli öncelikleri olduğunu belirterek, Gazze Şeridi’ndeki sivillerin çektiği acılardan derin endişe duyduğunu ifade etti.
Almanya-İsrail Arasındaki Silah Ticaretinin Büyüklüğü Neydi?
Son açıklanan kararı “silah sevkiyatı kısıtlaması” şeklinde haberleştiren Tagesschau, hangi silah türlerinin bu ihracat durdurmasından etkilendiğine dair detayların ise Merz’in açıklamasında yer almadığına dikkat çekti. Hangi silah türlerinin gönderiminin durdurulacağına dair ikinci bir yazılı açıklama henüz yapılmadı.
Reuters’ın derlediği verilere göre Almanya 2023 yılında İsrail’e silah ihracatı için 326,5 milyon avroya çıkılmasına onay vermişti. Bu rakam, önceki yıllara göre keskin bir artış anlamına geliyordu. Almanya 2024 yılında ise, hem yurt içinde hem de yurt dışında yasal ve siyasi incelemelerin artması nedeniyle ihracat onaylarının yarı yarıya azaldığını belirtmişti. Almanya Federal Meclisi, Haziran 2025’te 7 Ekim 2023 ile 13 Mayıs 2025 tarihleri arasında İsrail’e 485 milyon avro değerinde askerî teçhizat ihracat lisansı verildiğini açıklamıştı. Almanya’nın en büyük savunma şirketi Rheinmetall’ın ise 2025’in ilk yarısında satışlarını yüzde 24 artırarak 4,7 milyar avroya, kârını ise 404 milyon avrodan 475 milyon avroya çıktığı kamuoyuyla paylaşmıştı.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) verilerine göre, 2020-2024 yılları arasında Alman şirketleri, İsrail’in silah ithalatının yaklaşık yüzde 30’unu karşıladı. Bu oran Almanya’nın İsrail’in en büyük ikinci silah tedarikçisi olduğu anlamına geliyor. Birinci sırada ise Amerika Birleşik Devletleri, yüzde 69’a yakın bir oranla yer alıyor. Almanya’dan gönderilen silahların çoğunlukla denizcilik ekipmanları (fırkateynler, torpidolar) içermekle birlikte zırhlı kamyonlar, tanksavar silahları ve mühimmatını da kapsadığı ifade ediliyor.
Almanya, İsrail’e Silah Satışı Nedeniyle UAD’ye Şikâyet Edilmişti
Uluslararası Adalet Divanı (UAD), 2024 yılında Nikaragua’nın Almanya’ya karşı açtığı davada, İsrail’e yapılan silah ihracatının derhal durdurulmasına yönelik geçici tedbir talebini reddetmişti. Nikaragua, Almanya’nın İsrail’e silah sağlayarak Gazze’deki soykırımı ve uluslararası insancıl hukuk ihlallerini engelleme yükümlülüğünü ihlal ettiğini öne sürmüştü. Almanya ise 7 Ekim 2023 sonrası silah ihracatını ciddi oranda azalttığını, sevkiyatların büyük bölümünün “savaş silahı” değil, savunma amaçlı teçhizat olduğunu belirtmişti. Mahkeme, Mart 2024 itibarıyla silah ihracatındaki düşüş ve Almanya’nın denetim mekanizmalarını dikkate alarak geçici önleme gerek olmadığı hükmüne varmıştı. Dava süreci ise devam etmekte.
Federal Meclisin açıkladığı 485 milyon avroluk askerî teçhizat satışının ardından hukuk profesörlüğü de yapan Yargıç Adil Ahmad Haque tarafından kaleme alınan bir incelemede, bu açıklamada verilen bilgilerin Almanya’nın UAD’ye sunduğu argümanlarla açıkça çeliştiğine dikkat çekilmişti: Almanya, Şubat-Mart 2024’te İsrail’e yönelik ihracat hacminin aylık yaklaşık 500 bin ila 1 milyon avroya kadar düştüğünü, sevkiyatların çoğunun da savunma amaçlı ekipmanlardan oluştuğunu belirterek UAD’yi ikna etmişti. Bu düşüş, Mahkeme’nin Almanya’ya karşı geçici tedbir kararı almamasının başlıca gerekçesiydi ve Almanya’nın denetim mekanizmalarıyla birlikte değerlendirilmişti.
Haque’ye göre Almanya’nın bu beyanlardan sonra da İsrail’e 233 milyon avrodan fazla değerinde askerî malzeme ihraç ettiğini gösterdi. Bu silahlar arasında mühimmat, zırhlı araçlar ve diğer potansiyel olarak saldırı amaçlı ekipmanlar da bulunuyordu. Merz’in 8 Ağustos’ta duyurduğu silah sevkiyatını kısıtlama kararı ise, Alman hükûmetinin önceki açıklamalarıyla çeliştiği yönündeki eleştirileri yeniden gündeme taşıdı.
Almanya’da yapılan güncel bir anket, Alman halkının çoğunluğunun hükûmetten İsrail’e daha fazla baskı uygulanmasını istediğini ortaya koydu. Alman kamu yayıncısı ARD’nin “DeutschlandTrend” anketinde, katılımcıların yüzde 66’sı “Alman hükûmeti, Gazze Şeridi’ndeki tutumunu değiştirmesini sağlaması için İsrail hükûmetine daha fazla baskı uygulamalıdır.” ifadesine katıldığını bildirdi. 4-6 Ağustos’ta 1321 kişiyle yapılan ankette bu ifadeyi onaylamayanlar yüzde 24’te kaldı.
