Gençlik Çalışmalarında Ulus Aşırı Bağ
Cami cemiyetlerindeki gelişmelere paralel olarak Avrupa’da çok sayıda Müslüman gençlik çalışması ortaya çıktı. Müslüman gençlik çalışmaları kapsamında kurulan ulus aşırı bağlar da bu çalışmaların gelişmesi için etkin birer teşvik olarak görülüyor. Zira fikir alışverişi sayesinde, son 30 yılda Müslüman gençlik çalışmaları alanında birçok örnek çalışma hayata geçirilmiş durumda.
Müslüman gençlik çalışmalarına dair mezkûr gelişmeler kabaca iki grup altında sınıflandırılabilir: İlk grup kendi içerisinde bir gençlik teşkilatı kuran büyük bir organizasyon dâhilindeki gençlik çalışmalarıdır. Diğer grup ise Müslüman gençlerin bireysel olarak kurdukları oluşumlardır. Bu oluşumlar aracılığıyla diğer ülkelerdeki gençlik kuruluşlarıyla da fikir alışverişi sağlanmaktadır.
Müslüman gençlerin yerleşik bir Müslüman cemaat dâhilindeki kurumsallaşması İslam Toplumu Millî Görüş (IGMG) örneğinde gözlemlenebilir. IGMG, Avrupa genelinde faaliyet gösteren İslami bir cemaattir ve kurumun hedefi Müslümanların Avrupa’daki dinî ihtiyaçlarını karşılamaktır. Kurum kapsamında özenle yürütülecek olan Müslüman bir gençlik çalışması kısa zamanda bir gereklilik olarak kabul edilmiştir. Yetişkin Müslümanlar tarafından yönlendirilerek 1985 yılından bu yana Müslüman gençlik çalışmaları için bir yapı geliştirilmiştir ve bu yapı artık Avrupa genelinde IGMG’ye bağlı her cami cemiyetinde bulunmaktadır. Bu denli düzenli bir yapı, IGMG Genel Merkezindeki Gençlik Teşkilatı üzerinden sağlandığı için gelişebilmiştir. Artık 30 yıldan daha uzun bir süredir IGMG cami cemiyetleri bünyesinde Avrupa’nın farklı ülkelerinde gençlik teşkilatlarının yönetim düzeyinde yer alan gençler birbirleriyle görüş alışverişlerinde bulunabilmek için düzenli olarak bir araya gelmektedir.
Bununla birlikte sadece IGMG gençlik teşkilatlarının yönetim düzeyindeki yapısal meseleler ile ilgili görüş alışverişi ile yetinilmemektedir. Gençlik çalışmalarının faaliyet alanları gençlerin birbirlerini ziyaret etmelerini ve kendi aralarında fikir alışverişinde bulunmalarını da kapsamaktadır. Büyük ya da küçük, çeşitli kültür seyahatleri ile birçok gençlik grubu diğer bölgelerdeki cami cemiyetlerini ziyaret etmektedir. Bu şekilde farklı ülkelerin görülmeye değer yerleri ziyaret edilmekte, aynı zamanda o bölgedeki gençler de bir araya gelmektedir. Özellikle Gençlik Teşkilatı Eğitim Başkanlığı, Orta Öğretim Başkanlığı ve Üniversiteliler Başkanlığınca düzenlenen yatılı seminerler, kamplar ve seyahatler Avrupa’nın farklı ülkelerden gelen gençlerin İslami ilimler, tarih, hitabet gibi alanlarda uzmanlardan ders almalarına yönelik imkânlar sunmakta, ayrıca gençlerin boş vakitlerde sosyal-sportif aktivitelerle kaynaşmalarına vesile olmaktadır. Umre ise gençler için farklı ve daha özel bir tecrübe olmaktadır. Paskalya tatil döneminde IGMG Hac-Umre Seyahat Şirketi tarafından düzenlenen umre programlarıyla gençlere sohbet ve seyahat imkânları sunulmakta, kutsal topraklarda yaşanılan olağanüstü duygu atmosferi yine farklı ülkelerden gelen gençler üzerinde son derece olumlu etkiler meydana getirmektedir. Gençler arasında umrede kurulan veya tazelenen dostlukların gençlerin duygu ve düşünce dünyasında çok özel bir yerinin olduğu çok sayıda mülakatta müşahede edilmiştir. Böylelikle gençler birbirleri ile daha yakından tanışıp, sorun ve ihtiyaçları hakkında görüşebilmekte, ayrıca diğer bölgelerdeki gençlik çalışmalarının ne durumda olduğu hakkında bilgi edinebilmektedirler.
Ulus aşırı kurulan bağların bir diğer boyutunu da Genel Merkez Gençlik Teşkilatı tarafından yönetilen ve IGMG bölgeleri tarafından uygulanan, düzenli olarak organize edilen yarışmalar oluşturmaktadır. Bu yarışmalar ile gençler Kur’an okuma, şiir yazma, kısa film veya fotoğraf çekme, ezan okuma veya bilgi yarışmaları gibi alanlarda yeteneklerini göstermektedirler. Avrupa dâhilindeki farklı IGMG bölge başkanlıklarının gençlik teşkilatları arasında gerçekleşen bu dostane yarışmalar, gençlerin kendi aralarında özel bir bağın oluşmasına vesile olmaktadır. Her yıl tüm Avrupa’dan binlerce gencin bir araya geldiği, Genel Merkez tarafından düzenlenen UNIDAY veya İdarecileri Günü gibi büyük çaplı etkinlikler de bu bağı kuvvetlendirmeyi hedeflemektedir. Toplumsal, felsefi, siyasi ve sair konulu sempozyumlar sayesinde IGMG cemaatinin birbirleriyle bağlarının ne kadar güçlü olduğunu görmek mümkündür.
Bu bağlamda İsveç, Alman, Belçikalı veya Fransız Müslümanlar samimi bir şekilde tekrar bir araya gelip büyük bir aile buluşmasına benzer aktiviteler düzenlemektedirler. Bu gençleri birbirine bağlayan, onların İslam dinine mensubiyetleri ve cemaat aidiyetleridir. Bunun dışında Türkçe de ortak iletişim aracı olarak büyük önem taşımaktadır.
IGMG gençlik çalışmalarının belki de en büyük özelliği kuşatıcılık ve süreklilik arz etmesidir. 12 yaşında gençlik çalışmalarına dâhil olan bir gence Abi/Abla-Kardeş çalışmaları kapsamında bir abi veya abla dinî, sosyal, sportif, kültürel ve okul eğitimi alanlarında destek olmaktadır. Özellikle ergenlik dönemi sorunlarının asgariye indirildiği bu çalışmalar IGMG’nin yapılandığı her Avrupa ülkesinde benzer projelerle sürdürülmektedir. Gençlik çalışmalarının kuşatıcılığı gençlerin okul hayatından meslek hayatına geçişinde sunduğu imkânlarda da belirmektedir. Özellikle IGMG Genel Merkez Gençlik Teşkilatı inisiyatifiyle, Avrupa genelinde benzer formatlarda gençlik bölge yapılanmaları tarafından her yıl düzenlenen meslek eğitim fuarları ve üniversite tercih fuarları ile üniversite bölümü veya meslek tercih sürecinde karar vermekte zorlanan gençlere çok sayıda alternatif sunulmaktadır.
Avrupa’nın farklı ülkelerinde benzer sebeplerle çeşitli Müslüman gençlik yapılanmaları oluşmuştur. Bunun başlıca örneklerinden birisi İngiltere’dir. İngiltere’de hukuki düzenlemeler temelinde Müslümanlar kimi Avrupa ülkelerinden çok daha iyi bir konuma sahiptir. Böylelikle devlet desteklerinden yararlanabilen ve bunun sonucu olarak belirli bir profesyonelliğe ulaşabilen bir Müslüman gençlik çalışması gelişebilmiştir. Bu ülkede, başka programların yanı sıra her yıl Müslüman gençler için kamplar düzenleyen “Young Muslims UK” (YMUK) 1980’li yılların ortasında kurulmuştur. Bu kamplar sadece İngiltere’den gelen Müslüman gençlere değil, herkese açıktır. Sadece sözlü tanıtım sayesinde 90’lı yılların başlarında Almanya’daki Müslüman gençlerin de bu kamplardan haberi olmuş ve onlar da bu kamplara katılmışlardır. Bu tarz organizasyon ve programlardan etkilenen Alman Müslüman gençler de kendi yaşadıkları yerlerde benzer bir organizasyon kurmaya karar vermişlerdir. Bu kararın neticesinde, 1994 yılında ilk çadır kampı olan Almanya Müslüman Gençler (Alm. “Muslimische Jugend in Deutschland” – MJD) ortaya çıkmıştır.
Organizasyon veya yapısal olarak YMUK ile MJD’yi aslında hiçbir şey bağlamamaktadır. Fakat her ikisi de yaşanılan ülkeye odaklı olarak Müslüman gençler için çaba gösterme fikrinden yola çıkmıştır. MJD İngiltere’deki YMUK gibi Müslüman gençler için kamplar geliştirmiştir. Bu bağlamda günümüze dek ağırlık merkezi açısından gençlerin “Alman”, “Müslüman” ve “genç” olarak kimlik gelişimlerinin desteklenmesi üzerinde yoğunlaşılmaktadır.
MJD her sene binin üzerinde katılımcı ile organize ettiği yıllık toplantılarını düzenli olarak gerçekleştirmeye başladıktan kısa bir süre sonra Avusturya’dan da katılımcılar bu organizasyonlara iştirak etmiştir. Bu görüş alışverişinin akabinde ise Avusturya Müslüman Gençler (Alm. “Muslimische Jugend Österreich” – MJÖ) kurulmuştur. Bu domino etkisi, aradan geçen süre zarfında İsviçre’ye ve İtalya’ya da ulaşmış ve burada MJD ile kurulan iletişim sayesinde benzer teşkilatlar kurulmuştur. Aynı şekilde Fransa’da da Müslüman gençler için Avrupa çapında bir katılımcı kitlesine hitap eden büyük etkinlikler düzenlenmektedir. Bu etkinlikler sayesinde Müslüman gençlik teşkilatları çeşitli ülkelere eğitim ve kültürel seyahatler de düzenlemektedirler. Bu bağlamda MJD tarafından hâlâ İngiltere, İsveç veya Türkiye gibi farklı ülkelere eğitim seyahatleri düzenlenmektedir. Bu seyahatler aracılığıyla, gidilen ülkede yaşayan Müslüman gençler ile fikir alışverişi de programlarda yer almaktadır.
Gençlerin bu tür buluşmalarından edindikleri tecrübeler, daha sonra kendi ülkelerinde yeni projeler olarak hayata geçirilmektedir. Elbette bu birebir kopyalama şeklinde değildir. Örneğin MJD ve MJÖ gençlik kamplarına bakıldığında, uygulamada açık farklar görülmektedir. Yıllık toplantılarında MJD, her Müslüman gence kendisinin serbestçe seçebileceği dengeli bir program sunmaya çalışırken MJÖ, katılımcılarla direk olarak ilgilenilmesine ve kendi yapılarına dâhil edilmesine dikkat etmektedir. Böylelikle MJÖ tarafından organize edilen etkinlikler, bu amaca bağlı olarak Almanya’daki kardeş kuruluşa nazaran daha küçük çapta kalmaktadır.
Müslüman gençlik çalışmaları dâhilinde kurulan ulus aşırı bağlar uygulamaya yönelik fikir alışverişinin yanı sıra duygusal destek için de önemlidir. Diğer ülkelerdeki gençler nasıl yaşıyorlar? Hangi sorunlar ile mücadele etmek zorundalar? Ayrımcılık ve dışlanma karşısında hangi tutumu sergiliyorlar? Ne tür yaklaşımlara sahipler? Gençler, bu buluşmalarda bu tarz soruların cevaplarını bulabilmekte, birbirlerine cesaret vermekte, ayrıca tanışma ve konuşmalar sayesinde ülke sınırları ötesinde bağlılık oluşturmaktadırlar.
Avrupa’nın münferit ülkelerinde gençlik teşkilatlarının kurulmasının yanı sıra, 1994 yılında Müslüman gençlik kuruluşları için Avrupa’yı kapsayan bir ağ da oluşturulmuştur. Forum of European Muslim Youth and Student Organization (FEMYSO) adlı bu kuruluş, Müslüman gençleri çalıştaylar ve seminerler aracılığıyla bir ağ içerisinde birleştirmeyi ve ırkçılığa karşı mücadele gibi konularda güçlendirmeyi amaçlamaktadır. FEMYSO kendisini Müslüman gençler için tek sözcü olarak tanıtsa da üye organizasyonların nispeten seyrek angajmanları sebebiyle faaliyetleri kısıtlı kalmaktadır. Üye organizasyonlar arasında IGMG Gençlik Teşkilatı da yer almaktadır, ayrıca MJD gibi bağımsız gençlik teşkilatları da burada temsil edilmektedir. FEMYSO’nun özelliği, Müslüman gençlik teşkilatlarının bu kuruluş sayesinde birbiriyle görüşebildikleri bir platforma sahip olmasıdır. Bu imkânın farklı yoğunlukta kullanılması ve gençlerin angajmanlarına bağlı olarak nitelik olarak değişiklikler göstermesi gönüllü gençlik çalışmalarının doğasından kaynaklanmaktadır.
Müslüman gençlik çalışmalarının son 30 yılda, özellikle Müslüman gençliğinin uluslararası bağları dolayısıyla çok hızlı geliştiği görülmektedir. Böylelikle çoğu yerde gençler, kendi çevrelerinde gençlik çalışmalarını şekillendirmeye yönelik teşvik edilmişlerdir. Kısmen bu bağlamda Müslüman olmayan gençlik çalışmaları ile de temasa geçmeye çalışılmıştır. Bu, Almanya’da örneğin Müslüman gençlik teşkilatlarının yerleşik gençlik çalışmalarının yapılarına dâhil edilmek üzere başlatılmış “Tandem” projeleri ile gerçekleşmiştir.
Grup başkanlığı, hitabet dersleri veya çatışma yönetimi gibi sair konular için eğitim yöntemleri aslında herhangi bir gençlik organizasyonu tarafından uygulanabilmektedir. Bu verilere ihtiyaç duyduklarından, bağımsız gençlik teşkilatları bu açılımları daha kolay uygulayabilmişlerdir. Eğitimli pedagogların desteği, IGMG gibi daha büyük dinî cemaatlerde zaten mevcut olduğundan başka gençlik teşkilatları ile görüş alışverişi bugüne dek öncelikli olmamıştır.
Özetle, gençler arasındaki görüş alışverişinin gençlik çalışmalarında önemli bir alan olduğu söylenebilir. Müslüman gençlik çalışmaları ancak son yıllarda, yeni yeni Avrupa’da geliştiğinden en iyi pratiklere dair fikir alışverişine ve ayrıca ulus aşırı bir cemaatin oluşturulmasına yönelik her daim büyük bir ilgi bulunmaktadır. Avrupa içerisindeki seyahat kolaylığından dolayı bilhassa geleceğin akademisyenleri arasında yoğun bir bağ kurulmuştur. Müslüman gençlik çalışmalarının gelişimi için bu ufkun genişletilmesi, gençlerin kendilerini geliştirmesi için özel bir imkân sunmaktadır. Uluslararası bağ, çok sayıda Avrupa ülkesinde düzenli Müslüman gençlik çalışmalarının hızla gelişimine neden olmuştur. Bu çabaların büyük oranda bizzat gönüllü gençler tarafından finanse edilmesi, Müslüman gençlerin son 30 yılda Avrupa’da ulaştığı muazzam başarıyı kanıtlamaktadır.
