Avrupa Yeniden Silahlanırken: Fransa Gönüllü Askerlik Sistemine Geçiyor
Avrupa’da güvenlik kaygıları zorunlu askerliğe dönüş trendini güçlendirirken Fransa, 2026’dan itibaren tamamen gönüllülük esaslı ve rezerv gücü büyütmeyi hedefleyen yeni bir askerî ulusal hizmet modeli başlatıyor. Peki dış operasyon görevleri içermeyen ve 10 ay sürecek bu program nasıl işleyecek?
Avrupa, 1945’te sona eren İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana tarihindeki en uzun barış dönemini yaşadı. Bu uzun parantez, birçok ülkede zorunlu askerlik hizmetini ve belli bir yaşa kadar rezervde tutulma kültürünü neredeyse nostaljik bir hatıraya dönüştürmüştü. Ancak son yıllardaki jeopolitik gelişmeler ve artan sıcak savaş tehdidi, bu algıyı kökten değiştiriyor. Ukrayna’yı işgal eden Rusya ile Avrupa Birliği arasında artan gerginlikler, savunma politikalarını Avrupa siyasetinin merkezine geri taşıdı. Artık mesele sadece profesyonel orduların caydırıcılığı değil; genç nüfusun savunma mimarisi içinde nasıl konumlandırılacağı.
Bu tartışmaların tam ortasında Fransa, 2026’dan itibaren devreye girecek yeni gönüllü askerlik modeliyle hem ulusal hem kıtasal ölçekte yakından takip edilen bir deneyime adım atıyor.
Avrupa’nın Savunma Politikalarında Yeni Dönem: Geri Dönen Zorunlu Askerlik
Rusya’nın 2022’de Ukrayna’ya yönelik geniş çaplı saldırısıyla Avrupa’da savunma tartışmaları yeni bir döneme girdi. Çatışma Doğu Avrupa’da yaşansa da etkisi kıtanın tamamına yayıldı. Birçok ülke, ordularının büyüklüğünü, rezerv sistemlerinin işlerliğini ve genç nüfusu savunma yapısına entegre etmenin yollarını yeniden değerlendiriyor.
Son yirmi yılda Afrika ve Orta Doğu’ya yönelik sınırlı dış operasyonlara dayanan küçük profesyonel birlik modelinin yerini, yakın tehditlere karşı kitlesel ve geniş tabanlı kapasitelere bırakıyor.
Bu bağlamda Fransa, 27 Kasım 2025’te Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un duyurusuyla, zorunlu askerliği geri getirmeden ulusal hizmeti yeniden askeri eksene oturtan bir reformu gündemine aldı. Avrupa’nın birçok yerinde zorunlu askerlik tartışmaları yeniden canlanırken, Fransa’nın seçtiği model şu özellikleriyle öne çıkıyor: gönüllü, seçici, askeri ağırlıklı ve 10 ay süren yeni bir ulusal hizmet.
Macron’un adımı sadece personel ihtiyacını gidermeyi hedeflemiyor. Aynı zamanda savunmayı “millet olma pratiği” ile yeniden ilişkilendirme çabasını yansıtıyor. Cumhurbaşkanı, gençlerin savunma görevine katılmasının toplumsal dayanıklılığı artıracağını vurguluyor.
Avrupa Ülkelerindeki Farklı Askerlik Modelleri
Günümüzün Avrupa’sında askerlik sistemleri ülkeden ülkeye büyük farklılıklar gösteriyor. Zorunlu askerliği hiç kaldırmamış olan ülkeler Yunanistan ve Kıbrıs ile sınırlı değil. Rusya’ya komşu durumdaki birçok ülke de aynı politikaya sahip: Estonya, Finlandiya, Danimarka. Danimarka ayrıca süreyi 4’ten 11 aya çıkarıp kadınları da kapsama aldı.
Son dönemdeki yeni eğilim ise zorunlu askerliği geri getirenlerden oluşuyor: Litvanya (2015), İsveç (2017), Letonya’ya (2023) 2026 itibarıyla Hırvatistan katılıyor. AB üyesi olmayan ama müttefik konumundaki Ukrayna ise 2013’te kaldırdığı askerliği bir yıl sonra Kırım’ın Rusya tarafından ilhak edilmesi nedeniyle geri getirmişti.
Ayrıca Hollanda, Polonya, Macaristan, Bulgaristan, Romanya ve Belçika gibi ülkeler de ya zorunlu hizmeti sürdürüyor ya da yeniden başlatmaya hazırlanıyor. Rus tehdidi ile özgürlük endişesi arasındaki gerilim, gönüllü veya karma modelleri siyasetçiler için “en az maliyetli seçenek” hâline getirmiş durumda.
Doğu Avrupa’da askerliği toplumsal savunmanın doğal bir parçası olarak gören kültür çok daha yerleşik. Fransa ise coğrafi olarak doğu hattında olmasa da, bugün aynı reflekslere stratejik olarak yaklaşıyor: profesyonel birlikleri güçlendirirken, gençlere açık ama seçici bir askerî hizmet yoluyla rezervi büyütme hedefi benimsiyor. Bu çeşitlilik içinde arayış içinde olan Fransa’nın pozisyonu ise daha hibrit bir noktada duruyor.
Fransa’nın Yeni Programı: “Gönüllü Ulusal Askerî Hizmet” Nasıl İşleyecek?
Bu genel çerçevede Fransa, 27 Kasım 2025’te Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un duyurusuyla, kendi ulusal hizmet anlayışını askeri eksene çeken bir reformu resmen gündemine aldı. Yapılan açıklamaya göre Fransa’nın yeni sistemi 2026 yazında uygulamaya girecek. İlk yıl 3 bin, 2035’te ise 50 bin genci kapsaması öngörülen programın görev süresi 10 ay olarak tanımlandı. Model, tamamen askerî eğitim ve sadece ülke içi görevlerden oluşuyor.
Almanya‘dan Macaristan’a, Polonya’dan Hollanda’ya kadar geniş bir coğrafyada askerlik yeniden konuşulurken, Fransa’nın önerdiği modelin ana karakteri şu oldu: Seçici yapıda bir ulusal hizmet. Programa kabul edilen gönüllüler ilk ayda disiplin, askerî güvenlik protokolleri, temel silah kullanımı, fiziksel dayanıklılık, atış ve güvenlik tatbikatları gibi klasik askerlik eğitimlerini alacak. Bu ilk ay aynı zamanda bir eleme süreci işleviyle tasarlandı: Her başvuran vatandaş askerliğe kabul edilmeyecek, sağlık kontrolleri ve güvenlik incelemelerine göre programa kabul olacak.
Macron’un özellikle altını çizdiği nokta: Gönüllüler hiçbir şekilde dış operasyonlara gönderilmeyecek. Program tamamen “ülke içi destek ve savunma görevleri” için tasarlandı. Seçilen gençler kalan dokuz ay boyunca ulusal savunma içinde profesyonel birlikleri destekleyen görevlere yerleştirilecek. Bu görevlerin üs savunması, lojistik destek, teknik servisler ve iç güvenlik kapsamında devralınan sorumlulukları içermesi bekleniyor.
Programın Diğer Hedefi: Fransa’nın Potansiyel Asker Sayısını Arttırmak
Programın sonunda gençler doğrudan erişilebilir bir yedek havuzuna alınacak. Hedef, rezerv sayısını 50 binden 80 bine çıkarmak. Gönüllüler aylık en az 800 avroluk bir brüt ödeme alacak ve bu meblağ vergiden muaf tutulacak. Tren biletlerinde yüzde 75 indirimli “asker kartı” kullanacaklar. Ayrıca, konaklama ve yemek hizmetini ücretsiz alacak. Açıklanan bu avantajların ise gençler için yeterince çekici olup olmayacağı ise Fransa’da hâlâ tartışılıyor.
Macron’un bu yeni programı yalnızca askeri alımdaki insan gücü açıklarıyla ilgili değil, aynı zamanda Fransa’nın savunmayı “millet olma pratiği” ile bağlama çabasını da yansıtıyor. Cumhurbaşkanı konuşmasında gençlerin vatan savunmasına katılmasının, kamuoyundaki korku ve hazırlık arasındaki dengeyi doğru kurarak bir “toplumsal dayanıklılık” hattı oluşturmanın parçası olduğunu özellikle vurguladı.
Bir Dönemin Sonu: Mevcut Program SNU Rafa Kalkıyor
Yeni askerî ulusal hizmetin bir başka sonucu, 2019’da başlayan Genel Ulusal Hizmet (SNU) programının fiilen sona ermesi olacak. Macron’un 2017’de vaat ettiği bu program, 15-17 yaş arası gençlere yönelik sivil ve vatandaşlık temelli bir uyum eğitimiydi. Ancak hiçbir zaman ülke geneline yayılmadı.
Yetkililer artık bu programın, Rusya’nın 2022’deki saldırısından sonra oluşan yeni güvenlik bağlamında “işlevsiz kaldığını” kabul ediyor. Avrupa’da yükselen yeni savunma doktrininde odak, sivil uyumdan askerî angajmana, yani ulusal toprak savunmasına kaymış durumda. (P)
