Fransa’da Aşırı Sağ, Meclisi Feshettirdi: “Artık Hiçbir Şey Eskisi Gibi Olmayacak”
Avrupa Parlamentosu Seçimlerinin sonuçları Fransız siyasetinde öyle bir deprem etkisi yarattı ki artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacak. Peki Macron’un meclisi feshettiği Fransa’da neler oluyor?
Fransızların bir deyimi vardır: “Je t’aime moi non plus.” Bu ifadeyi Türkçeye çevirmesi biraz zor. Olumlu bir duyguyu bir anda olumsuz bir hâle getiren ve iki sevgili arasındaki belirsiz ve çelişkili ilişkiyi anlatan bu ifade Türkçede şu anlama geliyor: “Seni seviyorum, ben de sevmiyorum.” Yani öyle bir hâl ki, ne sevdiği belli, ne de sevmediği!
Avrupa Parlamentosu seçimlerinin sonuçlarını tam da bu deyim ile açıklayabiliriz. Fransa, Avrupa Birliği’nin lokomotifi sayılan önemli bir kurucu üye. İnsan hakları ve özgürlükler gibi temel değerleri dünyaya yayan ve rol model olan Fransa, bugün aşırı sağın ve ırkçı söylemlerin gümbür gümbür iktidara yürüdüğü bir döneme giriyor.
Fransa’da Fatura Macron’a Kesilmiş Durumda
Başta enflasyon ve sıkı para politikası, Kovid-19 salgını, mülteci akını, Ukrayna-Rusya Savaşı, İsrail’in Filistin’de soykırıma varan saldırıları, AB seçimlerini ciddi anlamda etkileyen ve sarsıcı konular oldu.
Bu kadar büyük sorunlarla karşı karşıya kalan Avrupa ve Fransa’da yapılan kamuoyu araştırmalarına göre AP Seçimlerine de katılımın düşük olması bekleniliyordu. Ancak sürpriz şekilde, 2019 seçimlerine göre Fransa’da katılım yüzde 2 artış göstererek yüzde 52 oranına yükseldi.
Açılan sandıklarda görüldü ki, Fransızlar iç siyasetteki olumsuzlukların faturasını AP Seçimleri üzerinden Macron’a kesmiş durumda. Avrupa Parlamentosunda 81 sandalyesi olan Fransa’da aşırı sağ Ulusal Birlik Partisinin liste başı adayı Genel Başkan Jordan Bardella, AP’deki en fazla sandalyeyi elde etti ve 31 milletvekili çıkartabildi.
Cumhurbaşkanı Macron ve merkez siyasetin ortak liste başı adayı V. Hayer (Renaissance) ise, rakibinin yarısı bile etmeyen 14 sandalye ile Fransa’yı Avrupa Parlamentosunda temsil edecek. Diğer 36 sandalye ise bazı sol ve sağ partiler arasında dağılmış durumda.
Filistin Asıllı Rima Hassan Avrupa Milletvekili Seçildi
Öte yandan 7 Ekim’den beri İsrail’in Filistin’e uyguladığı katliam, Fransız siyasetine de damga vurdu. Hiç tanınmayan ve ilk defa siyasete giren Filistin asıllı Rima Hassan, son ayların en çok konuşulan ve en çok takip edilen, “beyaz olmayan” siyasetçilerinden biri olarak Fransız siyasi arenasında kendini gösterdi.
Büyük siyasi partiler İsrail’e desteklerini belirtirken, Boyun Eğmeyen Fransa Partisinin (LFI) lideri Jean-Luc Mélenchon açık şekilde İsrail’in soykırım uyguladığını açık yüreklilikle söyleyerek Fransa’nın vicdanı oldu. Avrupa Parlamentosu için yapılan seçimlerinde, partinin listesinde Filistinli Rima Hassan’ı aday göstererek Fransalı Müslümanların da desteğini kazandı.
Boyun Eğmeyen Fransa Partisi 2019 seçimlerinde yüzde 6 oy almışken, 9 Haziran’daki AP seçimlerinde oylarını artırarak yüzde 10 oy oranıyla 8 milletvekilini Parlamentoya göndermiş oldu.
9 yaşında ailesiyle Fransa’ya göç eden Rima Hassan, Paris Üniversitesi’nde Hukuk eğitimi almış, uluslararası hukuk uzmanı genç bir avukat. Sahada aktif olan Hassan, sosyal medya ve televizyon ekranlarında Fransız siyasetçilerini terleterek Filistin’de yapılan katliamları düzeyli retoriğiyle ortaya koyabildi. Böylece de Fransa’daki siyasi partilerin kayıtsız şartsız İsrail’e desteğini kıran aktörlerden birisi hâline geldi.
Öğrenci dernekleri, üniversitelerde düzenledikleri Filistin’e destek konferanslarına Rima Hassan’ı konuşmacı olarak davet ettiler. Ancak birçok üniversite yönetimi konferansları iptal etti. Mahkemelere dava açılarak bu kararlar iptal ettirildi ve Rima Hassan, üniversite öğrencilerinin kahramanı hâline geldi. Hassan ayrıca kendi sosyal medya hesaplarından, aralarında İsrail askerlerinin de bulunduğu iddia edilen birçok tehdit, hakaret ve iftira dolu video ve mesajları neredeyse her gün Fransız kamuoyuyla paylaştı. Tüm bu zorluk ve dışlamaların Rima Hassan’ı seçimin yıldızı hâline getirdiği söylenebilir.
Fransa’da Aşırı Sağ ve Meclisin Feshi
Artık Fransa’nın eski Cumhurbaşkanları Mitterand ya da Chirac gibi karizmatik, siyaset üreten, dış politikada etkin, Avrupa ülkelerine ilham verici sosyal politikalar geliştiren siyasetçileri yok. 9 Haziran’daki AP seçim sonuçları, günümüz Fransız sağ ve sol siyasetçilerinin Chirac’ın ve Mitterand’ın siyasi mirasını tükettiklerinin de bir göstergesi aslında.
Diğer bir gösterge ise, 2022 yılında yapılan Fransa genel seçimlerine katılım oranı. O dönem ulusal seçimlere katılım oranı yüzde 46 idi. Ulusal Mecliste kanunları ancak ittifakla geçirebilen Cumhurbaşkanı Macron, hem kendi partisinde hem de ittifakın diğer paydaşları arasında denge sağlamakta zorlanıyordu, hatta siyasi olarak tıkanmış durumdaydı.
9 Haziran akşamı, Fransız aşırı sağının Avrupa Parlamentosundaki listesi açık ara birinci çıktı. Bardella zafer konuşmasında, Macron’u erken seçime davet etti ancak kimse Macron’un erken seçim kararı almasını beklemiyordu. Fakat Cumhurbaşkanı Macron, seçimlerin düzenlendiği günün akşamı Ulusal Meclisi feshettiğini açıkladı. Tüm Fransızları 30 Haziran ve 7 Temmuz tarihleri arasında sandığa davet etti. Hem yasamada, hem yürütmede tıkanan Macron, böyle olağanüstü bir karar alarak “Benden bu kadar!” mesajını vermiş oldu.
Paris’te 26 Temmuz’da olimpiyatlar başlayacak. Spor müsabakaları başladığında Fransa ya ırkçı bir hükûmetle ya da evrensel değerlerine bağlı bir iktidarla tüm dünyaya “Bonjour” diyecek.
Umarız akl-ı selim kazanır.
