Mektupla Vatandaşlık Sorgusunda Geri Adım: “Hata Yaptık, Durduruyoruz”

Almanya’da en fazla Türkiye kökenlinin yaşadığı Kuzey Ren-Vestfalya Eyaletinde İçişleri Bakanlığı, eyaletteki Türkiye kökenliler arasında gizli çifte vatandaşlık olup olmadığını araştırıyor. Eyaletteki Gelsenkirchen şehrinde 7 Temmuz’da Türkiye kökenlilere bir mektup gönderildi. Mektupta, Alman vatandaşı olmasına rağmen, müsaade almayarak Türk vatandaşlığına geçen kişilerin bu durumu beyan etmesi isteniyordu. Yalnızca Türklere gönderilen mektup, sosyal medyada kısa sürede tepki topladı. Bunun üzerine Gelsenkirchen Belediyesi geri adım atarak mektupla vatandaşlık sorgulama işlemini durdurduğunu açıkladı.

“Özür Dilenecek Bir Durum”

Gelsenkirchen Belediyesi Basın Sözcüsü Oliver Schäfer’in Perspektif’e yaptığı açıklamaya göre mektup, Türkiye kökenli vatandaşlarda öfke doğurdu. Bunun anlaşılır olduğunu söyleyen Schäfer, şu açıklamalarda bulundu: “Kuzey Ren-Vestfalya Eyaleti İçişleri Bakanlığından bütün belediyelere talimat gitti ve 1 Ocak 1996 ila 31 Aralık 1999 tarihleri arasında Alman vatandaşlığına geçen bütün Türklere bu sorgulamanın yapılması istendi. Fakat mektubun insanlarda yanlış anlaşılmalara yol açtığını gördük. Bu nedenle mektupla sorgulamaya son veriyoruz. Önümüzdeki günlerde ikinci bir mektup göndererek, yanlış anlaşılmaları giderecek ve meseleyi daha doğru bir şekilde açıklayacağız. Benim açımdan sadece özür dilenebilecek bir durum.”

Eyalet İçişleri Bakanlığının talimatına dayanan bu sorgulamanın, Gelsenkirchen’de mektupla yapıldığını, diğer şehirlerde ise farklı yolların tercih edildiğini söyleyen Schäfer, açıklamasına şöyle devam etti: “Burada yaşayan insanlar kendilerini Almanya’ya ait hissediyorlar ve aldıkları mektup, onların buradaki aidiyetine şüpheyle yaklaşıldığı hissi oluşturuyor. Zaten 20 senedir Alman vatandaşı olan insanların, ‘Gerçekten Alman vatandaşı mısınız?’ şeklinde bir sorgulamayla karşılaştıklarında yaşadığı şaşkınlığı anlayabiliyorum. Bu nedenle mektup sürecini iptal edip, vatandaşlık tespitini daha az bürokratik yöntemlerle gerçekleştireceğiz.”

Mektupla sorgulama yerine Gelsenkirchen’de kimlik yenilemesi başvurularında, Türk vatandaşlığıyla ilgili ek soru sorulacak ve kişilerin sisteme bu şekilde kayıt edilmesi şeklinde bir yol benimsenecek. Belediye sözcüsü ayrıca, Gelsenkirchen’de söz konusu mektubu alan birçok kişinin, müsaade almadan Türk vatandaşlığına geçmedikleri yönünde beyanda bulunduğu söyledi.

Gizli Çifte Vatandaşlık Tespit Edildiğinde Ne Olur?

Almanya’da 2000 yılından sonra Alman vatandaşlığına geçenlerin Türk vatandaşlığını bırakmaları gerekiyor. Alman vatandaşlığına geçmesine rağmen yeniden Türk vatandaşlığını alan kişiler ise “gizli çifte vatandaş” olarak isimlendiriliyor. Bu durumun tespit edilmesi durumunda Alman vatandaşlığı otomatik olarak geçersiz sayılıyor. Bu durumda olanların Almanya’da sıfırdan oturum izni almaları gerekiyor. Bununla birlikte “gizli çifte vatandaşlık” konusundaki ispat yükü, yani Alman vatandaşlığı yanı sıra -müsaade almandan- Türk vatandaşlığının da olduğunun kanıtlanması sorumluluğu iddia makamına ait.

2000 yılından önce Almanya’da hem Türk, hem Alman vatandaşı olanlar açısından ise herhangi bir kısıtlama söz konusu değil.

Vatandaşlık Mektubunun İçeriği

Gelsenkirchen’de Türkiye kökenli Alman vatandaşlarına gönderilen mektupta, “Türk Vatandaşlığı Hakkında Açıklama” başlıklı bir belge bulunuyor. Bu belgenin işaretlenip, 31 Temmuz’a kadar belediyeye iletilmesi isteniyor. 

Mektubun açıklama kısmında ise şu yazıyor: “Almanya’da 1 Ocak 2000 tarihinden itibaren yabancı ülke vatandaşlıklarına geçen Almanlar, Alman vatandaşlıklarını kaybederler. Bu hukuki sonuç, yalnızca diğer vatandaşlık edinilmeden önce, Alman vatandaşlığının muhafaza edilmesi konusunda sorumlu vatandaşlık biriminin izni alındığında işleme konulmaz. 1 Ocak 2000 tarihinden sonra Alman Vatandaşlık birimlerine bildirmeden başka bir ülke vatandaşlığını alanlar, ikamet ettikleri belediyelerin Nüfus Kütüğünde hatalı bir şekilde hâlâ Alman vatandaşı olarak kayıtlı bulunmaktadırlar.

Türk hükümetinin mesajından sonra önceden Türk vatandaşı olan birçok kişi Almanya’da vatandaşlığa geçtikten sonra Türk vatandaşlığını yeniden edindi. Bu nedenle Nüfus Kütüğünün düzeltilmesi açısından şu soruya cevap vermenizi rica ediyorum: 1 Ocak 2000’den itibaren Alman vatandaşı olmanıza rağmen, bunun yanı sıra müsaade almayarak Türk vatandaşlığına geçtiniz mi?”  

Bu sorunun altında “Evet” ve “Hayır” kutucukları bulunuyor. Mektupta ayrıca bu bilginin verilmesinin Nüfus Kayıt Yasası uyarınca zorunlu olduğu ve bu zorunluluğu yerine getirmeyenlerin para cezasına çarptırılacağı ifade ediliyor. Öte yandan şüphe durumunda Yabancılar Dairesi ya da Vatandaşlık Bürolarına müracaat edilebileceği, bu birimlerde yeniden Alman vatandaşı olmanın yollarının gösterileceği, önceden Alman vatandaşı olanlara oturum ve yerleşim izni konusunda kolaylıklar sunulabileceği belirtiliyor. (P)