Musk ve Weidel X’te Ne Konuştu?
Elon Musk'ın Almanya'da 23 Şubat'ta düzenlenecek erken genel seçimler öncesi Alman aşırı sağcı AfD partisine desteği devam ediyor. Geçtiğimiz gün Musk ve AfD Eş Başkanı Alice Weidel X platformunda canlı yayında buluştu. Peki, yayında neler konuşuldu?
Sosyal medya platformu X’in sahibi Amerikalı iş insanı Elon Musk, Alman aşırı sağ siyasetine destek çağrısı yaparak Almanya’daki seçim sürecine müdahalede bulunduğu yönünde eleştirilere hedef olurken, Musk aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD) partisine verdiği açık desteği bir adım daha öne taşıdı. Musk AfD Eş Başkanı ve başbakan adayı Alice Weidel ile X’te bir canlı yayın sohbeti gerçekleştirdi.
Yaklaşık bir saatten fazla süren bir canlı yayında enerji dönüşümü, göç, bürokrasi, Hitler ve Mars gibi konular üzerine görüştükleri İngilizce olarak gerçekleşen sohbette AfD lideri Weidel, Musk’a açıkça konuşabildiği için teşekkür ederek, “ana akım medyada” kendisinin olumsuz bir şekilde tasvir edildiğini iddia etti. Weidel konuşmasında Avrupa Birliği (AB) politikalarını, Almanya’nın eğitim sistemi ve geçmişteki yeşil politika kararlarını eleştirdi.
Musk: “Almanya’yı Sadece AfD Kurtarabilir”
Musk, AfD’ye destek çağrısını X’teki canlı yayında da tekrarladı. ABD halkının 5 Kasım seçiminde değişim talep ettiğini ifade eden Musk, “Almanya halkının da aynısını yapması öneriyorum. Mevcut durumdan memnun değilseniz değişim için oy kullanın. Bu yüzden de AfD’ye oy verilmesini şiddetle tavsiye ediyorum. Bence Almanya’yı sadece AfD kurtarabilir. Bunda açık olalım. Nokta.” dedi. Musk, ayrıca AfD’nin görüşlerinde kınanacak bir şey olmadığını, aksine bunların “sağduyulu” olduğunu belirtirken, Weidel’ı “çok mantıklı bir kadın” olarak nitelendirdi ve AfD’nin de “batı medyasında büyük ölçüde yanlış bir şekilde tasvir edildiğini” öne sürdü.
Musk’ın online platformunda “Almanya’da önde giden adayla konuşma” başlığıyla düzenlenen sohbeti aynı anda 200 binden fazla kişi canlı yayını takip ederken, kısa süreliğine yayına bağlanan toplam kullanıcı sayısı iki milyondan fazla olarak tespit edildi.
Weidel: “Hitler Komünistti”
X canlı yayınında Weidel’in Hitler hakkında sarfettiği cümleler de dikkat çekti. Hitler’in “sağcı ve muhafazakâr” olarak nitelendirildiğini ama aslında onun “komünist, sosyalist bir tip” olduğunu, AfD’nin ise bunun tam tersi olduğunu ifade etti. Bu ifadelerini RTL kanalında katıldığı bir programda da yineleyen Weidel, Hitler’in solcu olduğunu ve bugün kullanılan yöntemlerle aynı yöntemleri benimsediğinin açık olduğunu söyleyerek, “Hitler’i sağcı ve muhafazakâr olarak nitelendirmek tarihin en büyük hatasıydı,” dedi.
Anayasayı Koruma Teşkilatı tarafından kısmen aşırı sağcı olarak sınıflandırılan partisi AfD’nin ise “tam tersi, özgürlükçü ve muhafazakâr” bir parti olduğunu belirtti. Gazze Şeridi’ndeki İsrail’in eylemlerine yönelik eleştirilerin ise gerçek antisemitizmin “sol kesimde” bulunduğunu gösterdiğini iddia etti.
“Avrupa’da Yahudiler, Filistinlilerin Saldırılarından Endişeli”
Weidel, Musk’ın “İsrail hakkında ne düşünüyorsunuz?” sorusuna, “Orta Doğu ve İsrail’deki duruma ilişkin çok okuma yaptıkça durum daha karmaşık bir hâl alıyor. Dürüst olmam gerekirse olası bir çözüm var mı diye sana sormak istedim zira, benim mütevazı görüşüme göre bir çözüm yok.” şeklinde cevap verdi. Musk’ın sorusunu “İsrail’in varlığını destekliyor musun?” şeklinde revize etmesi üzerine ise Weidel, Müslümanları hedef gösteren ifadeler kullandı:
“Tabii ki. İsrail’in varlığını korumalıyız. Benjamin Netanyahu geçmişte birçok hata yaptı ancak Alman toplumu olarak Yahudi hayatlarını Müslüman suçlarına karşı da korumalıyız. Onlar artık güvende değil. Mesela Berlin’deki görüntüleri gördün mü bilmiyorum ama buradaki Filistinlilerin gösterilerinden Yahudiler sokaklarda adım atamaz oldu. Şunu diyebilirim ki AfD onların koruyucusu olacak.”
Weidel, İsviçre, Fransa ve Avusturya’daki Yahudilerin de büyük korku içerisinde yaşadığını, “Filistinlilerin saldırısına uğramaktan endişe duyduklarını” iddia etti.
Musk da konuya ilişkin, “Ben de İsrail’i destekliyorum ancak ölen sivillere karşı da empati duymamız gerektiğine de inanıyorum.” değerlendirmesinde bulundu.
Haksız Rekabet mi?
X platformundaki canlı yayın, Musk’ın Alice Weidel’e Almanya’daki genel seçimler öncesinde diğer adaylara kıyasla haksız bir rekabet avantajı sağlayıp sağlamadığı sorusunu gündeme getirdi. Algoritmanın, Musk’ın kendisinin yayımladığı içerikleri, örneğin Weidel ile yaptığı röportajı, diğer içeriklere kıyasla daha öne çıkaracak şekilde manipüle edilmiş olabileceği düşünülüyor. Aynı şekilde algoritmanın, Alice Weidel’e X platformunda Friedrich Merz, Olaf Scholz veya Robert Habeck gibi adaylara kıyasla daha geniş bir erişim sağlayacak şekilde tasarlanmış olabileceği de ihtimaller dahilinde. ABD merkezli Politico dergisine göre “Bu, haksız bir avantaj olarak değerlendirilebilir ve AB’nin sosyal medya yasalarını ihlal anlamına gelebilir.”
Avrupalı liderler, AP milletvekilleri ve uzmanlar başta olmak üzere farklı çevreler tarafından AB Komisyonuna Musk’ın sahibi olduğu X’e yönelik harekete geçmesi çağrıları her geçen gün artıyor. Musk’ın aşırı sağa açık desteği, Brüksel’deki AB Komisyonunda düzenlenen günlük basın toplantılarında geniş yer bulurken, gazeteciler AB Komisyonunun Çinli sosyal paylaşım platformu TikTok’a karşı harekete geçmekte daha hızlı davrandığını hatırlatarak, X’e yönelik tutum farklılığının kaynağını sorguluyor.
Şimdiye kadar Musk ya da X’e karşı somut bir adım atmayan AB Komisyonu ise endişelere cevaben Dijital Hizmetler Yasası’nı (DSA) uygulama konusundaki kararlılığını yinelemekle yetiniyor. Bazı uzmanlar, AB Komisyonunun Musk’a karşı “temkinli yaklaşımının”, milyarder iş insanının günler içinde yeni ABD yönetiminin bir parçası olacağı gerçeğinden kaynaklandığını ve AB Komisyonunun Trump’ın liderliğindeki ABD yönetimiyle iyi ilişkiler kurmak istediği için Musk’ı “karşılarına almaktan” kaçındığını savunuyor.
Canlı Yayına Alman Medyasından Tepkiler
Alman medyasında, ABD’li milyarder Elon Musk ile aşırı sağcı Almanya için Alternatif Partisinin (AfD) başbakan adayı Alice Weidel’in sosyal medya platformu X’te canlı yayında yaptıkları sohbet eleştiri konusu oldu. Focus dergisinin haberinde, “Bolca kahkaha, çözüm yok, biraz Hitler” başlığı kullanılarak, canlı sohbetin, bir röportaj ve gazeteci ile politikacı arasında geçen bir konuşma olmadığı belirtildi. Haberde, sohbetin, ortak hedefi olan 2 kişi arasındaki bir görüşmeden ibaret olduğu, amacın da AfD’yi seçim kampanyasında desteklemek olduğu ifade edildi.
Stern dergisinin “Elon Musk’ın Alice Weidel ile sohbetindeki en büyük 5 yalan” başlığını taşıyan haberinde de sohbette, yanlış ifadelerin kullanıldığı belirtildi. Haberde, sohbette geçen “Almanya nükleer enerjiden aşamalı olarak vazgeçen tek ülke.” “Almanya tüm OECD ülkeleri arasında en yüksek vergilere sahip ülke.” “Gençler daha iyi bir eğitim sistemi için AfD’ye oy veriyor.” “Hitler bir komünistti.” “Bill Gates koronavirüs pandemisi sırasında kendi mRNA aşısını satmaya çalıştı” ifadelerinin tümünün yalan olduğu vurgulandı.
“X’te Musk ve Weidel: Hitler karşılaştırması itirazsız kalıyor” başlığını kullanan Berliner Morgenpost, ikili arasındaki sohbetin karşılıklı hayranlık üzerine kurulu olduğunu kaydetti. Welt gazetesi de Weidel’in Adolf Hitler hakkında söylediği “O komünist, sosyalist bir tipti.” ifadesini manşete taşıyarak bunu eleştirdi.
Almanya Musk’ın Seçimlere Olası Müdahalesini İnceleyecek
Almanya’da, Federal Meclisin, aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD) Partisi Eş Başkanı ve partinin başbakan adayı Alice Weidel ile sosyal medya platformu X’te canlı yayın yapan ABD’li milyarder Elon Musk’ın, bununla ülkedeki seçim kampanyasına müdahale edip etmediğini inceleyeceği bildirildi.
Alman basınında yer alan haberlere göre, Federal Meclis yönetiminin, Musk’ın AfD’nin başbakan adayı Weidel ile X’ten yaptığı görüşmeyi takip ettiği belirtildi. Meclis yönetiminin, burada görüşmenin seçim kampanyasını etkileyip etkilemediğini ve yasa dışı parti bağışı teşkil edip etmediğini inceleyeceği kaydedildi. Eleştirmenler, X platformunda böyle bir seçim propagandası için diğer partilerin genellikle çok yüksek meblağlar ödemek zorunda olduğunu dile getirdi. 2024’ten beri üçüncü taraflarca yapılan seçim propagandasının parti bağışı olarak değerlendirildiğini ve AB dışından gelen parti bağışlarının yasak olduğunu hatırlatan uzmanlar, Musk ve X’in ABD merkezli olduğu göz önünde bulundurulduğunda bunun bir ihlal anlamına gelebileceğini belirtiyor.
Yeşiller Partisinin Başbakan adayı olan Ekonomi ve İklimi Koruma Bakanı Robert Habeck de özel televizyon kanalı RTL’ye yaptığı açıklamada, burada endişe verici olan Musk ve Weidel’in birbiriyle konuşmasının değil, X’in çalışma şekli olduğunu belirtti. Musk ve Weidel’in birbirleriyle konuşmasının kendisi için önemsiz olduğunu ve bir sorun teşkil etmediğini söyleyen Habeck, “Asıl soru, X platformu tarafından kullanılan algoritmalar, belirli içerikler için tek taraflı bir avantaj sağlayacak şekilde mi tasarlanmıştır?” ifadesini kullandı.
Habeck, içeriklerin AfD ile mi yoksa Musk’la mı ilgili olduğunu şu anda ayırt etmenin zor olduğunu belirterek, bu durumda AfD’nin parasal bir avantaja sahip olacağını ve bunun muhtemelen yasa dışı parti finansmanı olarak görülebileceğini belirtti. Bakan Habeck, X gibi platformların nasıl çalıştığının arkasındaki mantığın şeffaf hâle getirilmesini talep etti.
Musk’ın AfD Desteği
ABD’nin 47. Başkanı seçilen Donald Trump’ın yeni yönetiminde de yer alacak Musk, daha önce de AfD’ye destek açıklamaları yapmıştı. Almanya’da, Musk’a yönelik tepkiler, aşırı sağcı AfD partisini öven ve bazı Avrupalı siyasetçileri de hedef alan paylaşımlarıyla başlamıştı. Sosyal medya hesabından “Almanya’yı sadece AfD kurtarabilir” ifadesini paylaşan Musk, daha sonra bu desteğini genişletti. Musk, Axel Springer medya grubuna ait Welt am Sonntag gazetesinde yayımlanan makalesinde, aşırı sağcı partiye desteğini yineleyerek “Almanya için son umut kıvılcımı.” ifadesini kullandı.
Alman Hükûmet Sözcü Yardımcısı Christiane Hoffmann, Elon Musk’ın açıklamalarıyla ülkede yapılacak genel seçimleri etkilemeye çalıştığını belirtti. Başbakan Olaf Scholz ise Musk’ın açıklamaları karşısında sakin kalınması gerektiğini vurgulayarak, “İfade özgürlüğümüz var ve bu multi milyarderler için de geçerli. İfade özgürlüğü, doğru olmayan ve iyi siyasi tavsiyeler içermeyen şeyler söylemeye izin verildiği anlamına da gelir.” değerlendirmesini yaptı. Almanya Ekonomi ve İklimi Koruma Bakanı Robert Habeck de Musk’a tepki göstererek, “Bay Musk, demokrasimizden elinizi çekin.” çağrısında bulundu. (AA, P)
