Avrupa Birliği (AB), Avrupa’da ortak sığınma sistemini öngören ve 2001’de oluşturulan Geçici Koruma Yönergesi’ni ilk kez Ukrayna’dan gelen mülteciler ile beraber hayata geçirdi. Peki bu Geçici Koruma Yönergesi nedir ve neden şimdi uygulanıyor?

Medyada sıklıkla karşımıza çıkan dünyanın farklı yerlerinden gelen mülteci ve göçmenlere ait fotoğrafların kompozisyon ve seçimi, beyaz adamın daha insani ve daha medeni olduğunu savunan ırkçı söylemi yeniden üretmeye devam ediyor.

Ukrayna’da devam eden savaş ve beraberinde getirdiği yeni sığınmacı dalgası ile birlikte, Avrupa’da mültecilere köken ülkelerine göre farklı muamele yapıldığına dair tartışmalar bir süredir gündemi meşgul ediyor. Bu tartışmalarda ortaya atılan iddiaları Suriyeli ve Ukraynalı iki mülteci ve bir sosyal hizmet çalışanı ile konuştuk.

Milyonlarca Ukraynalı mültecinin Avrupa’ya gelişi bariz bir çifte standardı ortaya çıkardı. Benzeri durumlardan kaçan -beyaz ırk olarak değerlendirilmeyen ve “Avrupalı” kabul edilmeyen- insanlar Avrupa’da reddedilirken; Ukraynalı mültecilerin kabulünü ve yerleşimini kolaylaştırmak için gösterilen bir dayanışma ve alınan istisnai önlemler patlaması var.

Ukraynalı mülteci hareketi ile birlikte ortaya çıkan ırkçı çifte standart tartışmaları gündemde olsa da bu tartışmalarda gözden kaçırılan çok önemli jeopolitik bir husus var: devletler bu gibi nüfus hareketlerini siyasi amaçları için araçsallaştırırlar ve bu süreç içerisinde ırk kavramı “biçimlendirilebilir” hâle getirilir.

İltica ve göç hareketleri her geçen gün daha da yoğunlaşırken, mültecilerin ve göçmenlerin hedef ülkelerinde bu insanlara karşı farklı tutumlar görülebiliyor. Peki bu tutumların oluşmasında dindarlık veya sekülerlik ne gibi etkilere sahip?

Ukrayna’dan Avrupa ülkelerine yaşanan mülteci hareketleri sonrasında Avrupa ülkelerinde genel anlamda kucaklayıcı bir tavır görüldü. Kaçınılmaz olarak bu tavır, diğer savaş bölgelerinden gelen mültecilere gösterilen tavırla karşılaştırıldı. Göttingen Üniversitesi’nin Kültür Antropolojisi/Avrupa Etnolojisi Enstitüsü’nde göç sonrası toplumların problemleri alanında uzman olan Prof. Dr. Sabine Hess ile bu durumu konuştuk.