Almanya’da “Hızlandırılmış Vatandaşlık” Kaldırıldı
Almanya’da 2024 yılında Scholz hükûmeti tarafından yürürlüğe konulan “turbo vatandaşlık” düzenlemesi Merz hükûmeti tarafından kaldırıldı. Eski düzenlemeye göre ülkede 3 sene kalanlar Alman vatandaşı olabiliyordu.
Almanya’da 2024 yılında Olaf Scholz (SPD) öncülüğündeki üç partili “Trafik Lambası Koalisyonu” tarafından yürürlüğe konulan ve kamuoyunda “hızlandırılmış vatandaşlık” olarak isimlendirilen düzenleme, Friedrich Merz (CDU) yönetimindeki büyük koalisyon (CDU/CSU ve SPD) tarafından kaldırıldı.
Federal Mecliste yapılan yasa değişikliğiyle, Alman vatandaşlığı için tüm başvuru sahiplerine ülkede 5 yıl ikamet şartı getirildi. Böylece daha önceki yasada yer alan, ülke şartlarına başarılı uyum sağlayan göçmenlere 3 yılda verilen “hızlandırılmış vatandaşlık” uygulaması sona ermiş oldu.
Hızlandırılmış Vatandaşlık Nedir?
Almanya’daki trafik lambası koalisyonu, 2024 yılında vatandaşlık hakkını reforme etmişti. Bu reformla birlikte, önceden Alman vatandaşlığına geçiş için şart koşulan Almanya’da sekiz sene ikamet şartı, beş seneye indirilmiş; bazı özel durumlarda ise ikamet şartının üç seneye kadar düşürülebileceği belirtilmişti. Bu özel şartlara göre bir kişi, kendi yaşamını geçindirecek kadar kazancının bulunması ve “özel bir uyum performansı” göstermesi durumunda üç sene sonra Alman vatandaşlığına geçebiliyordu.
Görevde olan CDU/CSU-SPD büyük koalisyonu ise “özel bir uyum performansı” durumunda 3 senede Alman vatandaşlığına geçilmesi imkânını kaldırdı.
Hristiyan Birlik, SPD ve AfD Değişikliğe Onay Verdi
Almanya’da 2024 yılında koalisyon hükûmetini oluşturan Sosyal Demokrat Parti (SPD), Yeşiller Partisi (Grüne) ve Hür Demokrat Parti (FDP), Alman vatandaşlığına geçişi kolaylaştırmıştı. O dönem yürürlükte olan Vatandaşlık Yasası’nı modernize eden düzenleme, vatandaşlığa daha hızlı geçişi ve çoklu vatandaşlığı mümkün kılıyordu.
O dönem reforme edilen yasaya göre Almanya’da uzun yıllardır yaşayan göçmen kökenliler daha hızlı vatandaşlık alabiliyordu. Buna göre Almanya’da vatandaşlığa geçmek için mevcut 8 yıl şartı 5 yıla inmiş, entegrasyon konusunda “özel başarı” göstermiş kişiler için ise vatandaşlık başvurusu öncesi Almanya’da asgari ikamet şartı üç yıla kadar indirilmişti. Başarılı entegrasyon örnekleri olarak ise çok iyi Almanca bilgisi, mesleki başarılar ve kamu yararına yapılan gönüllü faaliyetler gösterilmişti.
Yasanın içerisinde yer alan “hızlandırılmış vatandaşlık” imkânının kaldırılması için Federal Mecliste yapılan oylamada 450 milletvekili değişikliğe “evet” oyu verdi. Koalisyon fraksiyonundaki Hristiyan Birlik (CDU/CSU) ve SPD’nin yanı sıra aşırı sağcı Almanya için Alternatif Partisi (AfD) de yasa değişikliğini onaylayan partiler arasında yer aldı. Yasa değişikliğine karşı çıkan 134 oy ise Sol Parti ve Yeşillerden geldi. Böylece Vatandaşlık Yasası’nı 2024 yılında reforme eden SPD, bir yıl sonra yasadaki hızlandırılmış vatandaşlık düzenlemesini yürürlükten kaldırmış oldu.
“Değişiklik Nitelikli İş Gücü Göçünü Azaltabilir”
Federal İçişleri Bakanı Alexander Dobrindt (CSU), mecliste yaptığı konuşmada, “Vatandaşlığa kabul, entegrasyon sürecinin başında değil, sonunda gerçekleşmelidir. Alman pasaportu, başarılı entegrasyonun bir göstergesi olarak sunulmalı, yasa dışı göçü teşvik etmek için kullanılmamalıdır.” ifadelerini kullandı.
Sol Parti ve Yeşiller Partisinden muhalefet milletvekilleri, entegrasyon politikasındaki popülist değişikliklerin entegrasyon çabalarına zarar verdiğini ve aşırı sağcı AfD’nin göçmen karşıtı propagandasına boyun eğdiğini savunarak Başbakan Friedrich Merz’in koalisyon hükümetini eleştirdi. Yeşiller Partisi’nden Filiz Polat, yasanın ilerleme karşıtı bir politika olduğunu ve entegrasyon ile ekonomiye zarar vereceğini savunurken, İş Piyasası ve Meslek Araştırmaları Enstitüsü’nden (IAB) Prof. Dr. Herbert Brücker, söz konusu değişikliğin Almanya’ya gelmek isteyen yüksek nitelikli iş gücünde azalmaya neden olabileceği konusunda uyardı.
“Hızlandırılmış vatandaşlık” kısmının iptal edildiği Vatandaşlık Yasası’nın diğer kısımlarında ise herhangi bir değişiklik yapılmadı. Yürürlükte olan Vatandaşlık Yasası ülkedeki en kalabalık yabancı nüfusu oluşturan Türkleri de yakından ilgilendiriyor. Reformdan önce Alman vatandaşı olabilmek için Türk vatandaşlığından çıkması gereken Türkler, yeni yasayla birlikte Türk vatandaşlığını bırakmadan Alman vatandaşlığını alarak çifte vatandaş olabiliyor.
Almanya’da 2024 yılında Vatandaşlık Yasası’nın reforme edilmesiyle birlikte rekor düzeyde Alman vatandaşlığına geçiş başvurusu kaydedilmişti. Federal İstatistik Dairesinin (DESTATIS) verilerine göre 2024 yılında 290.000 kişi Alman vatandaşlığına geçmiş, bir önceki yıla göre Alman vatandaşlığına geçişte yüzde 46 oranında artış tespit edilmişti. Bu sayının, özellikle 3 senelik asgari ikamet şartı ile bu kadar arttığı düşünülüyor.
