Nikaragua: “Almanya, Gazze’deki Cehennemden Sorumlu”
Nikaragua'nın Almanya'nın İsrail'e verdiği askeri desteği durdurması için Uluslararası Adalet Divanında açtığı davanın ilk günkü duruşmasında Nikaragua hukuk heyeti, Berlin yönetimini Gazze'de soykırım riskini bilmesine rağmen İsrail'e silah sağlamayı sürdürmekle suçladı.
Nikaragua’nın, İsrail’in Gazze’deki eylemlerine siyasi, mali ve askeri destek sağlayarak “İsrail’in Gazze’deki soykırımını desteklediği” gerekçesiyle Almanya aleyhine Uluslararası Adalet Divanında (UAD) açtığı davanın iki gün sürecek duruşmaları bugün Lahey’de başladı. Nikaragua adına açılış konuşmasını Lahey Büyükelçisi Carlos Jose Argüello Gomez yaptı. Nikaragua’nın dava özelinde atadığı geçici hakim eski Ürdün Başbakanı ve eski UAD Hakimi ve Başkan Yardımcısı Avn Şevket el-Hasavne yemin ederek görevine başladı.
Halka açık yapılan duruşmalarda, Nikaragua’nın dava sonuçlanana kadar geçecek süreçte telafisi mümkün olmayan zararların ortaya çıkmaması için Divan’dan, Almanya aleyhine alınması talep edilen ihtiyati tedbirler ele alınıyor.
“İsrail Silah Endüstrisinin Ürünlerini Filistinliler Üzerinde Deniyor”
Nikaragua Lahey Büyükelçisi Argüello Gomez, duruşmadaki sunumunda uluslararası hukukun birçok kuralının ihlalinin yanı sıra Gazze’de soykırım işlendiğini ve bunun sosyal medyada insanların gözü önünde gerçekleştiğini dile getirdi. Argüello Gomez, İsrail’i, özellikle Gazze’de yaşayanlar başta olmak üzere Filistinliler üzerinde silah endüstrisinin ürünlerini test etmekle suçladı.
İsrail’in güvenliğini varlık sebebi olarak gören Almanya’nın uluslararası hukuka uyma ve soykırımı desteklememe yükümlülüğü bulunduğunu belirten Argüello Gomez, buna karşın, Almanya’nın İsrail’e silah göndererek Gazze’deki soykırımı kolaylaştırdığı suçlamasında bulundu. Argüello Gomez, Filistin’de soykırım dahil uluslararası insancıl hukukun ciddi ihlallerinin yaşandığı değerlendirmesinde bulunarak, “Önümüzdeki dava, yüz binlerce insanın yaşamı ve refahı ve hatta bütün bir halkın yok edilmesiyle ilgili önemli olayları içeriyor” dedi.
Nikaragua hükûmeti ve halkının, askeri müdahaleye karşı verdiği mücadele nedeniyle Filistin halkına özel sempati duyduğunu söyleyen Argüello Gomez, Nikaragua’nın da askeri müdahalelere ve saldırılara maruz kaldığını anımsattı. Argüello Gomez, mevcut durumda Nikaragua’nın sadece kendi adına değil, modern tarihin en yıkıcı askeri operasyonlarından birine maruz kalan Filistin halkı adına da hareket ettiğini ifade etti.
Büyükelçi Gomez, UAD’nin 26 Ocak’ta İsrail’in Gazze’de soykırım suçu işlemiş olabileceği yönündeki kararının ardından, Almanya’nın Gazze’deki savaşında İsrail’e yardım etmeyi durdurma yükümlülüğü olduğunun altını çizdi. “Soykırımı önleme yükümlülüğü, soykırımın işlenmekte olduğu açıkça ortaya çıktığında doğar.” diyen Argüello Gomez, Almanya’nın ise bugüne kadar İsrail’e askeri yardım sağlamaya devam ettiğine dikkati çekti.
Büyükelçi Argüello Gomez, Gazze’de baş gösteren açlık ve insani krize rağmen Alman hükûmetinin UNRWA’ya sağlanan finansmanı kesmesinin, İsrail’i desteklediğini gösterdiğine işaret etti. Almanya’nın UNRWA’ya yönelik finansmanı askıya almasının gerekçesiz olduğunu vurgulayan Argüello Gomez, “Almanya, İsrail’i dinleyerek UNRWA’ya yardımı kesmiş ve “Gazze’de soykırım işleniyor olabileceği riskini” göz ardı etmiştir.” şeklinde konuştu.
“Uluslararası Hukukun İhlal Edilme Riskine Rağmen, Almanya Askeri Desteğe Devam Ediyor”
Duruşmada söz alan Nikaragua’yı temsil eden avukatlardan Dr. Daniel Müller de Almanya’nın özellikle silah tedariki başta olmak üzere İsrail’e her türlü destek verdiğini vurgulayarak, “Gazze’de insani hukukun ve uluslararası hukukun ağır şekilde ihlal edildiği yönündeki çok açık riske rağmen, Almanya askeri desteğini askıya almadı.” diye konuştu. Alman yetkililer tarafından dile getirilen insani kaygılara rağmen İsrail’e hâlen silah gönderildiğinin altını çizen Müller, şunları söyledi:
“Basitçe ifade etmek gerekirse, en üst düzey Alman yetkililer Gazze’deki durumun uluslararası hukukun temel kurallarına saygı konusunda şüpheler uyandırdığını ve bu soruların ele alınması gerektiğini kabul ettiler. Ancak, biz konuşurken, uluslararası hukukun bu ağır ihlallerinde kullanılması muhtemel Alman silahlarının ve askeri teçhizatın İsrail’e ihracatı devam ediyor. Almanya’nın, İsrail’e verdiği askeri teçhizat ve silahların, Filistinli çocukların, kadınların ve erkelerin bombalanmasında kullanıldığını bilmemesi mümkün değil.”
“Almanya Soykırımın İşlenmesine ve Kolaylaştırılmasına Yardım Ediyor”
Duruşmada Nikaragua’yı temsil eden avukatlardan Alain Pellet de Almanya’nın sadece Soykırım Sözleşmesi’ni değil, aynı zamanda savaş sırasında uyulması gereken kuralları belirleyen Cenevre Sözleşmeleri’ni de ihlal ettiğini dile getirdi. Pellet, Gazze’deki “cehenneme” katkıda bulunduğu eylemleri ölçüsünde Almanya’nın da sorumlu olduğunu kaydetti.
Nikaragua tarafından ileri sürülen tüm taleplerin herkese karşı ileri sürülebilen ve tüm devletleri ilgilendiren yasal yükümlülükler olduğunu vurgulayan Pellet, dolayısıyla bu kuralların ihlali durumunda herhangi bir devletin ihlal eden devlete karşı dava açma hakkı olduğuna işaret etti. Pellet, Gazze’deki Filistinlilerin yanı sıra işgal altındaki diğer Filistin toprakları olan Batı Şeria’da da Filistinlilerin İsrail saldırılarına ve ihlallerine maruz kaldığının altını çizdi.
Duruşmanın sonunda tekrar söz alan Nikaragua’nın Lahey Büyükelçisi Argüello Gomez, Almanya’yı iki şekilde suçladıklarını belirterek, şunları kaydetti: “İlki Almanya’nın soykırımı engelleme yükümlüğünü yerine getirmemesi. İkincisi de soykırımın işlenmesine ve kolaylaştırılmasına yardım etmesi. Almanya sadece soykırımı engelleme yükümlülüğüne aykırı hareket etmekle kalmıyor, aynı zamanda doğrudan soykırımın işlenmesine de katkı sağlıyor.”
Nikaragua’nın, Almanya Aleyhine İstediği Tedbirler
Nikaragua’nın Uluslararası Adalet Divanından Almanya aleyhine hükmetmesini talep ettiği 5 ihtiyati tedbir şöyle:
– Almanya, Soykırım Sözleşmesi, uluslararası insancıl hukuk veya Filistin halkının kendi kaderini tayin hakkı gibi genel uluslararası hukukun diğer emredici normlarının ihlalinde ve Filistinlilerin apartheid rejimine tabi olmasında kullanılabilecek, özellikle de askeri teçhizat dahil olmak üzere İsrail’e yaptığı askeri yardımları derhal askıya almalıdır;
– Almanya, İsrail’e teslim edilmiş olan silahların soykırım işlemek için kullanılmaması, soykırım eylemlerine katkıda bulunmaması veya uluslararası insancıl hukuku ihlal edecek şekilde kullanılmaması için derhal her türlü çabayı göstermelidir;
– Almanya, insancıl hukuk kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmek için mümkün olan her şeyi derhal yapmalıdır;
– Almanya, soykırım, soykırım eylemlerini ve Filistin halkının insani haklarının ihlalini önleme yükümlülüklerine uymanın bir parçası olarak UNRWA’nın finansmanını askıya alma kararını geri almalıdır; bu karar, insani yardımın Filistin halkına, özellikle de Gazze’ye ulaşmasını sağlamak için mümkün olan her şeyi yapma yükümlülüğünü de içerir;
– Almanya, uluslararası hukuktaki suçların ihlallerinde kullanılabilecek askeri teçhizatın İsrail’e tedariki de dahil olmak üzere desteğini keserek ve bu kuruluşun faaliyetlerini dayandırdığı UNRWA’ya desteğini sürdürerek uluslararası hukukun emredici nitelikteki kurallarının ağır ihlallerinin sona erdirilmesi için işbirliği yapmalıdır.”
UAD’de yarınki duruşmada ise Almanya hukuk heyeti, Nikaragua’nın suçlamalarına karşı savunma yapacak.
“Almanya’nın UAD Kararını Dikkate Alacağını Umuyoruz”
Nikaragua ve Almanya heyetleri mahkeme çıkışında açıklamalarda bulundu. Büyükelçi Argüello Gomez, Nikaragua’nın yapabileceği tek şeyin sahip olduğu araçları kullanmak olduğunu vurgulayarak, “Burada sadece İsrail’in değil, silah sağlayan ve İsrail’e her türlü yardım sağlayan diğer ülkelerin de sorumlu olduğunu hatırlatmaya çalıştık.” ifadesini kullandı. Gazze’de soykırım işlendiği kanaatinde olduklarını dile getiren Argüello Gomez, şunları kaydetti:
“Dünyadaki tüm ülkelerin soykırımı durdurmaya çalışmakla ilgili aynı sorumluluğu var. Buradaki sorun şu aslında; İsrail bu konuda mahkemenin yetki alanını kabul etmiyor sadece Soykırım Sözleşmesi ile ilgili yetki alanını kabul ediyor. Dolayısıyla İsrail’e karşı davalar hep bu temele dayanıyor. Almanya ve diğer ülkelere karşı daha geniş bir yetki alanımız var. Dolayısıyla Nikaragua sadece Soykırım Sözleşmesi değil, diğer tüm sözleşmeleri dikkate alarak talepte bulunuyor, Cenevre Sözleşmeleri ve diğer uluslararası sözleşmeleri de dikkate alıyor. Bu sayede mahkemenin yetki alanıyla ilgili daha geniş olanağa sahibiz.”
Büyükelçi Argüello Gomez’in Almanya’nın mahkemenin vereceği kararı dikkate alacağını umduğunu belirtmesi üzerine bir basın mensubu Büyükelçi’ye bu kanaate nasıl vardıklarını sordu. Argüello Gomez de “Alman hükûmeti de neler olduğunun oldukça bilincinde ve burada yaptığımız şey, her şeyi halka açıklamaya çalışmak, her şeyi kamuoyuna açıklamak ki bu da en önemli şeylerden biri.” dedi. Hükûmetlerin silahla ya da güç kullanarak ikna edilemeyeceğini, bu konuda kamuoyu oluşturmanın son derece önemli olduğunu belirten Argüello Gomez, “Kamuoyu oluşturmanın en önemli yollarından biri de burası, mahkemedir. Almanya halkı da bu sayede daha iyi bilgi alacak ve mahkemede olanları öğrenecek.” diye konuştu.
Argüello Gomez, Nikaragua’nın neden sadece Almanya’ya karşı dava açtığı sorusu üzerine ise İsrail’e en fazla silah tedarik eden ABD’ye karşı da süreç başlamaktan memnun olacaklarını fakat bunu yapamadıklarını, nedenin ise ABD’nin mahkemenin yetki alanını kabul etmemesi olduğunu aktardı.
Almanya adına çıklama yapan Dışişleri Bakanlığı Hukuk İşleri Direktörü Tania Freiin von Uslar-Gleichen ise Almanya’nın Nikaragua’nın tüm iddialarını reddettiğini ve başvuruyu ön yargılı bulduğunu söyledi. Almanya’nın Nikaragua’nın iddialarına yarınki duruşmada yanıt vereceğini söyleyen Von Uslar-Gleichen, basın mensuplarından soru almadı. (AA, P)
