'Dosya: "Avrupa'da İslami Temsil Kurumları"'

Almanya Müslümanlar Koordinasyon Konseyi (KRM)

Almanya Müslümanlar Koordinasyon Konseyi (KRM), kurulduğu 2007 yılından bugüne kadar Almanya’daki Müslümanlar için ortak bir temsil kurumu olmak amacıyla çalışmalar yürütüyor.

Almanya'daki Berlin Şehitlik Camisi | Fotoğraf: Anadolu Images

Almanya’da yaklaşık 5 milyon Müslüman yaşadığı tahmin ediliyor. Bu, Alman toplumunda nüfusun yüzde 5’inden fazlasının Müslüman olması anlamına geliyor. Müslümanları ilgilendiren meselelerde onları temsil etmek amacıyla hayata geçirilen Almanya Müslümanlar Koordinasyon Konseyi (KRM) 13 yıl önce Diyanet İşleri Türk İslam Birliği (DİTİB), Almanya İslam Konseyi (Islamrat), İslam Kültür Merkezleri Birliği (VIKZ) ve Müslümanlar Merkez Konseyinden (ZMD) oluşan dört büyük İslami cemaat tarafından kuruldu. KRM’nin kuruluş amacı Almanya’da eyaletler ve ülke düzeyinde ortak dinî yapılar kurmak, Müslümanları ilgilendiren konularda ve sivil toplum alanında muhatap kurum olmaktı.

Almanya’daki Müslümanların büyük çoğunluğu, başta Türkiye olmak üzere diğer ülkelerle işçi alma anlaşması imzalandıktan sonra geldi. Bu esnadaki öncü ibadethaneler ise ilk misafir işçilerin Almanya’ya 70’li yıllardan sonra yerleşmeye başlamasıyla ortaya çıktı. Bu cemaatler kısa sürede Almanya’daki ortak yaşamı etkin bir şekilde biçimlendiren kurumlara ve dinî cemaatlere dönüştü ve bu fonksiyonu günümüze kadar devam ettirdi.

KRM’nin 2007’de kurulmasından önce de Müslüman cemaatleri ortak bir çatı altında toplama girişimleri olmuş, daha doğrusu bu konuda ön çalışmalar yapılmış; cemaatler arası işbirliğini güçlendirmek ve ortak yapılar kurmak için “Müslüman Birliği” ilkesini benimseyen toplantılar düzenlenmişti. Zikredilen tüm bu girişimlerin meyvesi 26 ve 27 Şubat 2005 tarihlerinde düzenlenen Seevetal Konferansı’nda verildi. Konferansa Almanya’da İslam’ı temsil eden birçok saygın isim davet edildi. Almanya İslam Konseyi ve Müslümanlar Merkez Konseyinden (ZMD), bu konseylere bağlı İslam Toplumu Millî Görüş (IGMG), Avrupa Türk İslam Birliği (ATİB) ve Almanya İslam Toplumu (IGD) gibi kurumlardan; Hamburg, Niedersachsen ve Schleswig-Holstein eyaletlerindeki şuralardan, Hessen İslam Toplumundan önemli temsilcilerin yanı sıra Almanya’da İslam’ı temsil eden bir dizi önemli kişi de bu konferansa katıldı. Seevetal’de iki gün boyunca “Almanya’daki Müslümanlar – Sorunlar ve Çözüm Önerileri” başlığı altında oturumlar düzenlendi ve müzakereler yapıldı.

KRM’nin Kuruluşu

Müslüman cemaatler KRM ortaya çıkana kadar müşterek yapılar kuramamış olsa bile; Almanya Anayasa Mahkemesinin Fereshta Ludin hakkındaki başörtüsü yasağı kararı, “zihniyet testi” olarak da bilinen vatandaşlığa kabul sınavları ve Kuzey Ren-Vestfalya’daki bombalı saldırılar gibi toplumu ilgilendiren gelişmeler Müslüman cemaatleri her zaman ortak görüş üretmeye ve bunları kamuoyu ile paylaşmaya itmiştir.

Almanya’da Müslüman cemaatler arasında müşterek bir kurum oluşturma amacıyla atılan farklı adımlardan sonra KRM, 28 Mart 2007’de Köln’de, iç tüzüğün imzalanmasıyla kuruldu. İç tüzüğüne göre KRM’nin amacı Almanya’daki Müslümanları devlet karşısında temsil etmek olduğu kadar “ülke çapında ortak bir temsil yapısı oluşturmak […] ve İslam’ın Almanya’da devlet anlaşmaları çerçevesinde tanınması için hukuki ve yapısal şartları yerine getirmektir.” Ayrıca kurucu üyelerin, “ortak çıkarlarını etkileyen alanlarla Müslümanların çıkarlarını ülke düzeyinde temsil etmeyi amaçlayan” alanlarda sürekli ve işbirliğine dayalı ortaklık sağlanması da kararlaştırıldı.

  

KRM’nin kurucu üyeleri Diyanet İşleri Türk İslam Birliği (DİTİB), Almanya İslam Konseyi (Islamrat), İslam Kültür Merkezleri Birliği (VIKZ) ve Almanya Müslümanlar Merkez Konseyi (ZMD) olmak üzere dört büyük çatı derneğidir. Bu kurumlar geçmişte olduğu gibi bugün de Almanya’da İslami yaşam biçimini benimseyen cami cemaatlerinin çoğunluğunu temsil ederler.

Müslüman Cemaatlerin Ortak Çalışmaları

DİTİB, İslam Konseyi, VIKZ ve ZMD’nin KRM’nin kuruluşu nedeniyle düzenlendiği basın toplantısı 10 Nisan 2007 tarihinde, Köln-Arena’da (bugünkü adıyla Lanxess Arena’da) Hz. Muhammed’i (s.a.v.) anmak için düzenlenen ortak programda yer aldı. KRM’nin ilk sözcüsü ZMD Başkanı Dr. Ayyub A. Köhler olup başkanlar yarım seneliğine kurucu derneklerin temsilcileri arasından sırayla seçilmektedir.

2 Temmuz 2019’da KRM üye sayısını arttırdı. Almanya İslam Arnavut Merkezleri Birliği (UIAZD) ve Almanya Faslılar Merkez Konseyi (ZRMD) KRM’ye katıldı. Müslümanların ve toplumun, konu İslam ve Müslümanlar olduğunda ortak ve tek bir muhatap görme arzusu KRM’nin kurulmasıyla birlikte gerçekleşmiş oldu.

Alman devleti, işbirliğine dayalı ortak çalışmalar yürütmek için meşru bir muhatap arayışındaydı. Bu talebi karşılamak üzere, devlet ve Müslümanlar arasında etkin bir işbirliği oluşturulmasından yana olan Alman İslam Konferansı da (2006) KRM’nin kurulmasını ciddi manada destekledi ve bu sürecin takipçisi oldu. Devlet ve Müslümanlar arasındaki bilgi alışverişinde gündeme taşınan konu Almanya’daki ortak yaşamdı. Müslüman cemaatlerin yapısal problemleri ve güvenilirlik sorunları hakkında tartışmalar devam ediyorsa da, devlet ve Müslüman temsilciler arasındaki diyalogun Alman İslam Konferansı çerçevesinde yapılabilecek diğer ortak çalışmalar için elzem olduğu ve olacağı açıktır. Bu bağlamda Almanya’daki ortak yaşamın şekillendirilmesinin vazgeçilmez ortakları olarak Müslüman cemaatlerin görmezden gelinmesi mümkün değildir.

Sonuç olarak Alman İslam Konferansı Almanya’da devlet ve İslami kurumlar yahut Müslüman cemaatler arasında anayasal din hukukuna uygun, kurumsallaşmış bir işbirliği kurulması hedefini destekledi. Geçen on yıl boyunca KRM farklı çalışma gruplarında gerçekleştirdiği araştırmalarla başörtüsü, eyalet sözleşmeleri, helal kesim, ortak tatil günleri, din dersleri, İslam ilahiyatı bölümleri gibi Almanya’daki Müslümanları ilgilendiren toplumsal ve siyasi konular, anayasal din hukukuna dair meseleler, güncel ve temel sorunlar hakkında sürekli olarak basın açıklamaları ve görüş bildirileri hazırlamak ve yayınlamakla uğraştı. Bunun haricinde hem dindarlararası diyalog hem de Müslümanlar arası diyalog alanlarında da önemli adımlar attı. Almanya’da İslami bayramların ortak zamanlarda kutlanması bunlardan biridir.

KRM ve Kamuoyuyla İlişkiler

Almanya’daki Müslüman cemaatler 1997’den beri her yıl 3 Ekim’de Açık Cami Günü (TOM) düzenlemektedir. Açık Cami Günü dönemin cumhurbaşkanı Roman Herzog’un koruyuculuğunda başlatılmıştı. 2007 itibariyle KRM bu bir araya gelme ve tanışma gününün yönetimini devraldı. Amaç İslam’ın da Almanya’nın bir parçası olduğunu göstermektir. Almanya genelinde her yıl yaklaşık 1000 kadar cami Açık Cami Günü’ne katılır ve tüm ilgililer arasında diyalog kurulmasına vesile olur.

Müslüman cemaatlerin Almanya’daki çeşitliliği müspet bir gösterge olsa da KRM’nin görev ve sorumlulukları açısından zorluk oluşturmaktadır. Avusturya’da yaşayan Müslümanların dinî çıkarlarının korunmasında bir kamu kurumu olarak sorumlu olan Avusturya İslam Cemaatinin (IGGÖ) aksine KRM, Almanya’da Müslüman cemaatlerin resmî temsilcisi değildir. KRM Almanya’daki Müslüman cemaatlerin koordinasyon platformu olmakla birlikte dinî konularda Müslümanlar ve devlet arasında aracı bir yapı konumundadır sadece. Sonuçta her Müslüman cemaatin çalışması kendi kurumu tarafından organize edilmektedir. 

Tüm aksiliklere ve eleştirilere rağmen KRM çeşitli alanlarda farklı birçok çalışma yürütmüştür. Zira KRM’nin kurulmasından önce adı geçen dinî cemaatlerin bir araya gelme ihtimali -KRM’nin öncü modellerinde de tecrübe edildiği üzere- farklı nedenlerden ötürü neredeyse imkânsız görülüyordu. 13 yıldır Almanya’daki Müslümanların meseleleri için bir irtibat mercii olan KRM, ortak bakış açıları geliştirerek bunların basın açıklamaları ile kamuoyuna sunulmasına, farklı konularda çalışma grupları oluşturulmasına, dinî bayramların birlikte kutlanmasına vesile olmuş; devlet ve toplumun muhatabı olarak kabul edilmeyi başarmış ve Almanya’da İslam ilahiyatı bölümlerinin ve okullarda İslam din derslerinin yerleştirilmesinde etkili olmuştur. KRM eyaletlerde ortak yapıların oluşturulması hedefine henüz ulaşamamışsa da kurumsallaşma hazırlıklarını başlatmıştır. Bunun için KRM içindeki mevcut dayanışma ve işbirliğinin artması ve yoğunlaşması gerekmektedir. 

Muhammed Suiçmez

Marmara Üniversitesinde İslam ilahiyatı bölümünde eğitimini tamamlayan Suiçmez, yüksek lisans eğitimini Osnabrück Üniversitesinde manevi rehberlik alanında bitirmiştir. Suiçmez şu anda IslamiQ haber-yorum platformunun genel yayın yönetmenliğini yürütmektedir.

Yazarın diğer yazıları
Bu yazıyla ilgili yorumunuzu paylaşabilirsiniz. Bunu yaparken Yorum Kurallarımızı dikkate alın lütfen.
Yorum adedi#1

*Tüm alanları doldurunuz

  • Almanya'da Açık Cami Günü’nde Camilere Ziyaretçi Akını | Daily Ummah
    2022-10-04 09:46:00

    […] aktarılan habere göre, Almanya’daki Müslümanların çatı kuruluşu Müslümanlar Koordinasyon Konseyi (KRM) tarafından her yıl birleşme günü olan 3 Ekim’de düzenlenen geleneksel Açık Cami […]

Son Yüklenenler