Avusturya | Viyana Metrosu Afişine Irkçılık Suçlaması

Viyana Metrosu’nun toplu taşıma kullanıcılarını yolculuk esnasında daha duyarlı davranmaya çağıran #fahrfair kampanyasının tartışma yaratan en son afişinde yolcular toplu taşıma araçlarında keskin kokulu yiyecek tüketmeme ve yüksek sesle müzik dinlememe konusunda uyarılıyor. Fakat kampanyanın afişinde kullanılan görsel içerik pek çok kişi tarafından ırkçı ve ayrıştırıcı bulunarak eleştiri yağmuruna tutuldu. Viyana Belediyesi Meclis Üyesi Ulli Sima (SPÖ)’nın tanıtım amacıyla kişisel Facebook hesabından paylaştığı reklam afişinin altına görseli ırkçı ve ayrımcı bulan pek çok kişi tarafından “ucuz popülizm”, FPÖ tarzı reklam” ve “tam bir fiyasko” yorumları yapıldı. 

Afişte davranış kurallarına uymayanlar “kara koyun” olarak, buna karşılık kurallara uyarak ağır kokulu yiyecek maddesi tüketmeyen ve yüksek sesle müzik dinlemeyenler ise uslu beyaz koyular olarak tasvir ediliyor. “Kara koyun” deyimi bir grup içerisinde davranış veya tavırlarıyla diğer grup üyelerinden olumsuz bir şekilde öne çıkan kişileri tanımlamak için kullanılıyor. Ancak pek çok kişi bu metaforun çoğu zaman dışlama ve ırkçılık bağlamında da kullanılıyor olmasını gerekçe göstererek seçilen görselin sorunlu olduğunu düşünüyor. 

Döner Yiyen Kara Koyun 

Afişteki görselde en çok eleştiri alan ayrıntı ise kuralları çiğneyen siyah renkli koyunun döner yiyor olması. Kara koyuna “Rudi” isminin verilmesi de Viyana metrosunu ırkçılık suçlamalarından kurtaramadı. Eleştiriler arasında neden oldukça ağır kokulu bir Avusturya fastfood klasiği olan Leberkäsesemmel değil de döner görseli kullanıldı sorusu öne çıkarken, Dudu Küçükgöl Facebook sayfasından yaptığı paylaşımında, “kötü kokulu” kelimesinin ırkçı çağrışımları olduğuna ve göçmen kökenli pek çok insanın yiyeceklerinin hatta kendilerinin kötü koktuklarına dair sözlü hakaret gibi olumsuz tecrübeler yaşadıklarına vurgu yaptı. 

SPÖ’lü politikacı Tarık Mete de afişte kullanılan yiyecek seçimini talihsiz bularak, kampanya için döner yerine oldukça ağır kokulu bir Avusturya şarküteri ürününü yerleştirdiği alternatif bir görsel önerdi. Salzburg’lu siyasetçi “Käsekrainer” yiyen Rainer ismini verdiği koyunu ise beyaz renkle ifade etmeyi tercih etti. 

Viyana Metrosu: “Eleştirileri Ciddiye Alıyoruz”

Sosyal medyada birçok kişi kampanyayı aşırı sağcı İsviçre Halk Partisi’nin (SVP) ilk olarak 2007 seçim kampanyasında kullandığı “kara koyun” temalı seçim afişlerine benzetti. Afişteki görselde beyaz renkli koyunlar suç işleyen yabancıları simgeleyen siyah renkli bir koyunu tekmeleyerek İsviçre’den dışarı atıyordu. Çok sayıda eleştiri içeren tweet ve e-posta alan Viyana Metrosu, konuyla ilgili Twitter’dan bir açıklama yaparak “Eleştirileri ciddiye alıyoruz. Viyana Metrosu olarak ten rengi, cinsel yönelimi, din ve benzeri özellikleri ne olursa olsun tüm yolcularımızı kucaklıyoruz. Buna karşılık herkes için aynı kurallar geçerli: Saygılı ve düşünceli olmak.” dedi. 

Açıklamanın yanı sıra kampanya görselinde de değişikliğe giden Viyana Metrosu yeni afişinde sarı koyunlarla çevrili kırmızı puantiyeli “Lukas” isimli bir koyuna yer verdi. Lukas bu defa döner yerine bir Avusturya fastfood klasiği olan Käsekrainer yerken görülüyor.(sö)