Hollanda’da Yeni Organ Bağışı Kanunu: Organ Donörü Tercihinizi Yapın
Hollanda’da yeni Organ Bağışı Yasası 1 Temmuz 2020'de yürürlüğe girdi. Hollanda’da yaşayan 18 yaş ve üzeri herkes için geçerli olan yasaya göre tüm vatandaşlar, vefatlarının ardından organ veya doku donörü olup olmayacaklarını “Donör Kütüğü’ne kayıt ettirmek zorunda.
7 milyondan fazla Hollanda vatandaşı veya Hollanda belediyelerine kayıtlı oturum sahipleri, organ bağışı konusundaki tercihlerini Organ Bağışçı Kütüğü’ne kaydetmiş durumda. 1 Temmuz 2020 tarihi itibariyle bu kaydı henüz yapmamış olan kişilere, 1 Eylül 2020 ila 31 Mart 2021 tarihleri arasında bu kaydı yapmalarının gerekliliğini vurgulayan bir mektup gönderilecek. Henüz Organ Bağışçı Kütüğü’ne kaydedilmemiş olanlar 6 hafta içinde cevap vermezlerse, bir hatırlatma mektubu daha alacaklar. Bu hatırlatmaya da cevap vermeyen herkes, organ ve doku bağışına “itiraz etmeyen” kişiler olarak Organ Bağışçı Kütüğü’ne kaydedilecek. Ardından bu otomatik kaydı da teyit eden bir mektup gönderilecek. Kısacası, otomatik kayıtla ilgili son mektupla birlikte toplamda üç mektup gönderilecek.
Böylece Hollanda’da 2021 yazından itibaren 18 yaş ve üstü herkes, Bağışçı Kütüğü’nde kayıtlı olacak. O andan itibaren, sadece 18 yaşını dolduran gençler ve yeni Hollandalılar Bağışçı Kütüğünden yeni bir mektup alacaklar.
Vefat Eden Kişinin Varisleri Organ Bağışını Durdurabilir
Yeni kanunla birlikte Hollanda’da organ bağışı konusunda hangi düzenlemelerin değiştiğini gözden geçirmekte fayda var: Eski kanunda, organ bağışçısı olmanın belirlenmesi isteğe bağlıydı. Yani bir kişi organ donörü olup olmamak konusunda bildirim yapma yükümlülüğüne sahip değildi. Yeni kanunda ise her Hollandalı potansiyel bir organ bağışçısı olarak kaydedilecek. Bu yasaya göre organ bağışçısı olmak istememe durumunun özel olarak belirtilmesi gerekiyor.
Bununla birlikte Bağışçı Kütüğü’ne kayıt olduktan sonra da istisnai düzenlemelerin olması mümkün. Yeni kanun kapsamında Bağışçı Kütüğü’ne kaydolmuş olanların organ veya doku bağışını durdurma imkânı da var. Örneğin vefat eden kişinin ailesi, kişinin organlarını bağışlamak istemediğinden eminler ise ve bu konuda doktora mevtanın gerçekten bağışçı olmak istemediğini açıklayabilirlerse, organ bağışı gerçekleşmeyebilir.
Hollanda’daki Müslümanlar Organ Bağışı Hakkında Ne Düşünüyor?
Hollanda’daki Müslümanların organ bağışı konusundaki görüşleri ise hayli çeşitli. İslam Toplumu Millî Görüş (IGMG) ve Diyanet İşleri Başkanlığının Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığı fetva kurulları organ bağışının caiz olduğuna dair fetvalar verdiler. Bu durumda Hollanda’daki Müslüman cemaat içerisinde birçok kişi de bu konuda müsbet bir şekilde seçimlerini kayıt altına alıyor. Fakat elbette Müslüman cemaat içerisinde organ bağışı konusunda müsbet düşünmeyen ve herhangi bir nedenden dolayı organ donörü olmayı tercih etmeyen kişiler var. Bu kişilerin olumsuz seçimlerini de kayıt altına almaları gerekiyor. Aksi hâlde bu kişiler vefat durumlarında, bu kayıp haberini yeni almış ve yas tutmakta olan ailelerini zor bir karar alma zorunluluğuyla karşı karşıya bırakabilir.
Öte yandan Hollanda’daki Müslüman toplum organ bağışı ve önümüzdeki aylarda gündemde olacak Organ Bağışı Kanunu hakkında kısmen bilgisiz. Bu konuda Müslüman kuruluşların aktif kampanyalarla bilgilendirme yapması bir ihtiyaç.
Hollanda’daki Müslümanların organ bağışı konusunda seçimlerini yapmaları ve bunu “Organ Bağışçı Kütüğüne” (Donor Register) girmeleri önemli. İnternet üzerinden kolayca yapılabilecek seçim kaydının yanı sıra belediye veya kütüphanelerden temin edilebilecek formlar aracılığı ile de bu kayıt gerçekleştirilebilir. Şu anda Bağışçı Kütüğüne kayıtlı olanların kaydı, yeni yasa yürürlüğe girdikten sonra da geçerliliğini koruyacaktır.
