İspanya’da Siyasi Belirsizlik: Sandıktan Hükümeti Kuracak Sonuç Çıkmadı
İspanya'daki seçimlerde ne mevcut iktidardaki sol koalisyon ne de muhalefetteki sağ partiler meclis çoğunluğunu yakalayamadı. Ana muhalefetteki sağ görüşlü Halk Partisi birinci parti çıksa da hükümeti kuracak çoğunluğu elde edemedi.
İspanya’da 23 Temmuz pazar günü yapılan erken genel seçimler sonunda hiçbir siyasi parti ve sol ya da sağ blok meclis çoğunluğunu elde edemedi. Seçimler sonunda ülkede oluşan siyasi tabloya göre hükümet kurma olasılığı, ayrılıkçı Bask ve Katalan siyasi partilerin alacakları kararlara bağlı kaldı.
Meclisteki 350 sandalyenin dağılımında mevcut durumda azınlık koalisyon hükümetiyle iktidarda olan sol blok 153, muhalefetteki sağ blok ise 169 milletvekili çıkardı.
Ana muhalefetteki sağ görüşlü Halk Partisi (PP), Aralık 2019’daki son seçimlere göre milletvekili sayısını 47 artırıp 136’ya çıkarsa da, meclis çoğunluğu için gerekli olan 176’nın çok gerisinde kaldı. PP’ye destek verecek tek parti olarak gözüken aşırı sağ görüşlü Vox’un milletvekili sayısı da 52’den 33’e düştü.
Ülkeyi son 3,5 yıldır azınlık hükümetiyle yöneten sol blok ise milletvekili sayısını 153’te tutarak, yine meclis çoğunluğunu elde edemedi. Buna rağmen seçim sonucu kutlamalarının en coşkulu olduğu yerler sol bloğa bağlı Sosyalist İşçi Partisi (PSOE) ve Sumar’ın parti binalarında oldu.
Başbakan Sanchez: “Sağ Blok Başarısız Oldu”
Sempatizanlarının, İspanya İç Savaşı’nda komünistlerin kullandığı faşizm karşıtı slogan olan “No pasaran” (Geçemeyecekler) bağrışları altında balkon konuşması yapan Başbakan ve PSOE lideri Pedro Sanchez, “İspanyolların sandıktaki mesajı çok açık oldu. Tüm reformlarımızı iptal etmeyi, ülkeyi geriye götürmeyi planlayan sağ blok başarısız oldu. İspanya’nın ilerlemesini isteyen daha çok insan var ve bu böyle olmaya devam edecek.” dedi.
İspanya’da aşırı solu temsil eden Unidas Podemos’a alternatif olarak kısa bir süre önce 10’dan fazla sol partinin ittifakından kurulan ve ilk kez katıldığı seçimlerde 31 milletvekili çıkaran Sumar partisinin lideri Yolanda Diaz da “İnanıyorum ki halk bu akşam daha rahat uyuyacak. Çünkü demokrasi kazandı. Demokrasiyi garanti altına aldık ve seçimleri kazandık.” şeklinde konuştu.
PP: Seçimlerden Birinci Çıkan Parti Hükümeti Kurmalı
Diğer yandan Madrid’deki merkez binası önünde toplanan sempatizanlarına seslenen PP lideri Alberto Nunez Feijoo da “İspanya tarihinde hiçbir zaman seçimleri kaybeden bir lider hükümet kurmadı. İspanya’da belirsizlik dönemi başlamamalı. Seçimleri kazanan partinin lideri olarak zorunluluğum ve demokratik talebim hükümeti kurmak için diyalog kapısını açmaktır.” mesajını verdi.
PP’nin 7 yıl aradan sonra genel seçimleri kazandığını, İspanya’daki 52 ilin 40’ında birinci parti çıktıklarını, Senato’da çoğunluğu yakaladıklarını, 2019’daki son seçimlere göre milletvekili sayısını 47, partisine oy kullananlarının sayısını da 3 milyon artırdıklarını vurgulayan Feijoo, “dış yatırımcıya güven vermek, ülkenin güvenliğini korumak ve siyasi belirsizlikleri önlemek için başta PSOE olmak üzere meclisteki tüm siyasi partilere PP’yi bloke etmeyin” çağrısında bulundu.
Feijoo ayrıca meclis açılır açılmaz ilk önerisinin, acil bir gereksinim olmadıkça bir daha asla İspanya’da aşırı sıcakların olduğu temmuz ve ağustos aylarında genel seçim yapılmasının engellenmesi yönünde bir öneri sunmak olacağını söyledi.
PP’ye hükümet kurması için açık çek veren Vox partisi lideri Santiago Abascal ise seçimden birinci parti çıkması sebebiyle Feijoo’nun yeni başbakan olması gerektiğini savundu. Abascal ayrıca, “İspanyollar için çok kötü bir olasılık var. O da Pedro Sanchez, komünistlerin, ayrılıkçıların ve terörizmin desteğiyle iktidarda olmaya devam edebilir.” ifadelerini kullandı.
Katalonya İçin Birlik: “Karşılıksız Destek Vermeyeceğiz”
Seçim kampanyası boyunca sağ blokun sert eleştirilerine maruz kalan, hatta Vox tarafından kapatılmakla tehdit edilen Bask ve Katalonya’da faaliyet gösteren ayrılıkçı partilerin çekimser kalarak sol bloku yeniden hükümete taşıması mevcut sonuçlara göre yine en büyük olasılık olarak gözüküyor. Sol blokun 2019 seçimleri sonrasında destek almadığı, Katalonya için Birlik (JxCAT) partisi şu anda kilit konuma geldi.
Katalonya’daki ayrılıkçı girişimlerin ardından İspanyol yargısından kaçarak Brüksel’de Avrupa Parlamenteri olan eski Katalonya özerk hükümet başkanı Carles Puigdemont’un liderlerinden biri olduğu JxCAT, seçim sonuçlarına ilişkin yaptığı değerlendirmede “Sanchez’e karşılıksız destek vermeyeceğiz.” açıklamasında bulundu.
İspanya’nın Önündeki Siyasi Takvim
İspanya’da yasalar gereği resmi seçim sonuçları 8 Ağustos’ta açıklandıktan sonra seçilen milletvekilleri ve senatörler mazbatalarını alıp, 17 Ağustos’ta meclis ve senato açılacak. Devlet Başkanı olarak Kral 6. Felipe meclisteki siyasi partilerin liderlerini tek tek kabul ettikten sonra hükümeti kurma görevini birine verecek.
Hükümet kurulması için mecliste ilk güvenoyu tarihi eylül ayı başlarında olacak. Eğer hükümet güvenoyu alamazsa ikinci bir girişimde bulunulması için en fazla iki aylık bir dönem beklenecek. Bunda da başarısız olunursa kasım ayında meclis feshedilerek, yıl sonunda yeniden seçime gidilecek.
İspanya’daki mevcut siyasi tabloda, yeni bir seçim sağ blok dışında hiçbir siyasi partinin işine gelmiyor. Bundan dolayı ülke demokrasi tarihinde ilk koalisyon hükümeti olma özelliğine sahip PSOE ve Sumar’ın ayrılıkçı Bask ve Katalan siyasi partileri ikna ederek 4 yıl daha meclis azınlığında koalisyon hükümeti kurması tek olasılık olarak gözüküyor.
Diğer yandan 1 Temmuz’dan beri AB dönem başkanlığını yürüten İspanya’nın dış imajı için yeni hükümetin kısa sürede kurulması öncelik arz ediyor. Beklenen sonun olması halinde PSOE ve Sumar’ın eylül sonuna kadar mecliste azınlık koalisyon hükümeti olarak güvenoyu alması ve ekim ayında yeni bakanların AB dönem başkanlığıyla bağlantılı yapılacak toplantılara aktif katılımın sağlanması gerekiyor.
Kaynak: @AA
İspanya Basınından Seçim Sonucu Değerlendirmesi
İspanya basını, ülkede 23 Temmuz’da yapılan erken genel seçimlerin ardından oluşan meclis tablosuyla aşırı sağın engellendiğini ve yeni hükümetin Bask ile Katalonya’daki ayrılıkçı siyasi partilerin dışarıdan desteğine bağlı olduğunu yazdı. La Vanguardia gazetesi, İtalya’da Ekim 2022’de iktidara gelen aşırı sağcı İtalya’nın Kardeşleri partisinin lideri ve Başbakan Giorgia Meloni’ye atıfta bulunarak, “İspanya, Meloni’yi frenliyor” ifadesini manşetine çıkardı.
İspanya’da seçimleri öngörülenin altında sağ görüşlü Halk Partisinin (PP) kazandığını ve aşırı sağcı Vox ile birlikte meclis çoğunluğunu yakalayamadığını belirten La Vanguardia, mevcut başbakan Pedro Sanchez’in görevine devam etmesi için şimdiye kadar kendisine destek vermeyen Katalonya için Birlik (JxCAT) partisini ikna etmesi gerektiğini vurguladı.
“Hükümet Kurulması Havada”
Sol görüşlü gazetelerden El Pais de PP’nin seçimleri kazandığını ama mevcut sol koalisyon hükümetinin iki ortağı Sosyalist İşçi Partisi (PSOE) ve Sumar’ın, PP’nin aşırı sağcı Vox ile meclis çoğunluğunu yakalamasını engellediğini yazdı.
“Hükümet kurulması havada” şeklinde başlık atan El Pais, “İspanya siyaseti öngörülmesi zor oldu. Katalonya, Sanchezci olduğunu bir kez daha gösterdi. Meclis aritmetiği, JxCAT’ın çekimser oyuna bağlı olsa da PSOE’nin hükümeti kurmasına olanak sağladı. Seçimleri kazanan Feijoo’nun (PP lideri) dışarıdan destek bulma olasılığı bulunmadığından iktidara gelmesi çok zor.” yorumunda bulundu.
“Sanchez Koalisyon Hükümeti Kurmayı Deneyecek”
Merkez sağ gazetelerden El Mundo “Feijoo kazanıyor ama (eski Katalonya özerk hükümeti başkanı Carles) Puigdemont, Sanchez’i başbakan yapabilir” manşeti altında, “PSOE kaybetmesine rağmen seçim sonuçlarını kutladı ve bir kez daha aşırı sol ile ayrılıkçıların desteğiyle koalisyon hükümeti kurmayı deneyecek.” ifadesini kullandı.
Sağ görüşlü gazetelerden ABC “Puigdemont veya blok” manşetini atarak, Alberto Nunez Feijoo’nun seçimleri kazanmasına rağmen Vox ile birlikte meclis çoğunluğunun çok uzağında kaldığını belirtti.
ABC, Katalonya özerk yönetimi hükümetinin eski başkanı olan ve yasa dışı referandumun ardından Ekim 2017’de İspanyol yargısından kaçarak Belçika’ya giden, Avrupa Parlamenteri Carles Puigdemont’un lideri olduğu JxCAT’nın sol koalisyon hükümetinin yeniden kurulmasında kilit olacağının altını çizdi.
“İstikrarsızlık”
Diğer bir sağ görüşlü gazete La Razon da “İstikrarsızlık” ifadesini manşetine çıkardı. Gazete, “Feijoo seçimleri kazansa da son seçimlere nazaran 19 milletvekili kaybeden Vox ile birlikte meclis çoğunluğunu yakalayamadı. PP, hükümeti kurmak için PSOE’den çekimser kalmasını istiyor. Sanchez, Katalonya Cumhuriyetçi Solu (ERC), JxCAT ve Bask’ta faaliyet gösteren EH Bildu ve Bask Milliyetçi Partisinin (PNV) desteğiyle koalisyon kurabilir.” değerlendirmesini yaptı.
İçişleri Bakanlığının seçim sonuçlarına ilişkin açıkladığı verilere göre PP 136, PSOE 122, Vox 33, Sumar 31, Katalonya’da faaliyet gösteren partilerden Katalonya Cumhuriyetçi Solu (ERC) 7, Katalonya için Birlik (JxCAT) 7, Bask bölgesinde faaliyet gösteren EH Bildu 6, Bask Milliyetçi Partisi (PNV) 5, diğerleri 3 koltuk kazandı. (AA)
