ABD’de Kolomb Günü Yerli Halklar Günü’ne Dönüşüyor

Yerli Halklar Günü kutlamaları, birçok eyalette ekim ayının ikinci pazartesi günü federal tatil olarak kabul gören Kolomb Günü’nün yerini alırken, bazı eyaletlerde ona paralel olarak düzenlendi. Yerli Halklar Günü için üniversiteler ve müzeler yerlilerin tarihi ve kültürüne yönelik etkinlikler düzenlerken, okullar da müfredatlarında bu konuyu ele aldı.

Ülkede birçok siyasetçi ve ünlü, Yerli Halklar Günü için kutlama mesajları yayınladı. ABD’nin ilk yerli bakanı olan İçişleri Bakanı Deb Haaland, Twitter üzerinden yayınladığı mesajda, yerlilerin zengin geleneklerini ve dirençlerini kutlamaktan gurur duyduğunu ifade ederek, yerli halkların ülkenin ilk sahipleri olduğunu vurguladı.

“Gurur Duymaya Teşvik Edici”

Yerli Halklar Günü’nü kabul eden ilk eyalet olan Güney Dakota’nın Valisi Kristi Noem eyalette bulunan dokuz yerli halkı tanıma ve onlara saygı gösterme misyonunu sürdürdüğünü belirtti. ABD’nin en büyük yerli topluluğu olan Navajo Yerlileri başkanı Jonathan Nez ise “Kolomb Günü’nün Yerli Haklar Günü’ne dönüşmesi, genç Navajoları geldikleri halktan ve içlerindeki güzellikten gurur duymaya teşvik edecektir.” diyerek kutlamalara destek verdi.  Ancak bu konuda siyasi bir ayrılık ortaya çıktı. Demokrat Parti temsilcileri ve senatörler Twitter üzerinden Yerli Halklar Günü’nü kutlarken, Cumhuriyetçi Parti Başkanı Ronna McDaniel ve birçok cumhuriyetçinin Kolomb Günü’nü kutlaması dikkat çekti.

Kolomb’un İmajı Değişiyor

İtalyan Kristof Kolomb’un 12 Ekim 1492’de Bahamalar’a ayak basması ABD’de 1792’den beri kutlanıyor. İlk kez 1934 yılında Başkan Franklin D. Roosevelt tarafından ulusal bayram ilan edilen gün, on yıllardır tartışmalara da konu oluyor. Kolomb’un, milyonlarca yerlinin yaşadığı Amerika’yı “keşfetmesi” anlatısı, Avrupa merkezli bir bakış olarak eleştirilirken, Kolomb Günü’nde, yerlilerin soykırıma uğramasına ve köleleştirmesine yol açan günün bayram olarak kutlanması birçoklarınca uygun bulunmuyor.

Birleşmiş Milletler sponsorluğunda düzenlenen Amerika’daki Yerli Halklara Karşı Ayrımcılık Konferansı’da ilk kez 1977’de ortaya atılan ve 1990’dan beri Kolomb Günü’nün yerine geçmesi tartışılan Yerli Halklar Günü, birçok eyalet, şehir ve üniversitede resmi olarak kabul görüyor. Ülkedeki eğitimciler de, okullarda da hassas bir konu olarak değerlendirilen Kolomb günü ile ilgili müfredatın, Avrupa merkezli bakıştan uzaklaşarak, yerli halklara ait anlatılara da yer veren kapsayıcı bir bakışa yönelmesi yönünde çalışmalar yapıyor.

LA Times: “Kolomb’un Amerika’yı Keşfine Neden Olan Güç İslam Korkusuydu”

ABD’de bugün ulusal bayram olarak kutlanan “Kolomb Günü”nde, Los Angeles Times gazetesinde “Kolomb’un Avrupa’nın Haçlı Seferlerine dayanan İslam korkusu, Yerli Amerikalılara bakışını şekillendirdi” başlıklı bir makale yer aldı. Yale Üniversitesi’nden tarihçi Alan Mikhail’in kaleme aldığı makalede, “Kolomb hakkında yazılan biyografilerde en can alıcı yönlerinden biri eksiktir: Kolomb’un Atlantik geçişlerinin ardındaki birincil güç, Kolomb’un İslam korkusu ve nefretiydi.” değerlendirilmesi yapıldı. İslam’ın, Kolomb’un hayatındaki bu merkezi yerinin Atlantik ötesi seferlerinin en tuhaf ve en az kabul edilen yönlerinden birini açıkladığı belirtilen makalede, Karayip adalarına ulaştığında oradaki yerli halkı Müslümanlara benzettiği, Aztek yerlileri için “Mağribi” ifadesini kullanırken liderlerini de “Sultan” olarak nitelediği bilgileri paylaşıldı. Makalede, beyaz Avrupalıların İslam korkusu ve nefretinin, yüzyıllar boyunca “Yeni Dünya” dedikleri bölgelerde yerli halklarla nasıl ilişki kurduklarını ve bugünün Amerikalılarının dünyayı nasıl anladıklarını şekillendirdiğine vurgu yapıldı.

Biden, Yerli Halklar Günü’nü İlk Kez İlan Etti

ABD Başkanı Joe Biden, Kolomb’un Amerika’ya çıkarak Avrupa’dan göçleri başlatmasının yıl dönümünü geçen hafta imzaladığı başkanlık kararnamesiyle ilk kez Yerli Halklar Günü ilan etmişti. Yerli Halklar Günü ilanında federal politikaların nesillerdir sistematik biçimde yerlileri asimile etmek, sürmek ve yerli kültürünü yok etmek için çalıştığının belirten Biden, yerlilerin direncini, gücünü ve Amerikan toplumunun her alanında yaptıkları olumlu katkıları tanıdıklarını söylemişti.

Biden, Kolomb Günü bildirisinde ise şu ifadeleri kullanmıştı: “Bugün aynı zamanda Avrupalı göçmenlerin yerli uluslara ve halklara yaşattığı zulmün acı tarihini de kabul ediyoruz. Geçmişimizin bu utanç verici dönemini unutmaya çalışmamak, dürüstçe yüzleşmek, açığa çıkartmak ve irdelemek, ülke olarak büyüklüğümüzün ölçüsüdür.” Biden’ın kararnamesi, ABD’de Kolomb Günü’nün Yerli Halklar Günü’ne dönüşmesi yönünde bugüne kadar atılan en önemli adım olarak yorumlanmıştı. (AA, P)