Bosna Hersek’teki Savaşın Kurbanları Beyaz Kurdele Günü’nde Anıldı
1992'de, Bosna Hersek'in kuzeyindeki Prijedor kenti ve civarında Sırp askerleri tarafından öldürülen 3 bin 176 sivil "Beyaz Kurdele Günü" kapsamında düzenlenen etkinliklerle Saraybosna'da anıldı.
Bosna savaşının başladığı 1992’de, ülkenin kuzeyindeki Prijedor kenti ve civarında Sırpların talimatı sonucu kollarına bağladıkları beyaz kurdele ya da evlerine astıkları beyaz çarşaf ile tespit edilerek Sırp askerler tarafından öldürülen siviller, “Beyaz Kurdele Günü” kapsamında düzenlenen etkinliklerle anıldı. Bosna Hersek’te 2012’den beri düzenlenen etkinlik, başkentte Saraybosna Katedrali önündeki meydanda yapıldı.
Anma töreninde, Prijedor’da öldürülen 102 çocuğa dikkati çekmek için 102 çocuğun katılımıyla kısa bir gösteri sergilendi. Programın organizatörlerinden Nihad Alickovic, burada yaptığı açıklamada, “Bu çocuklarla, 102’nin sadece bir sayı olmadığını göstermek istiyoruz. Burada duyduğunuz çığlık sesleri, Prijedor’da öldürülen çocuklara ait.” diye konuştu.
Alickovic, Prijedor’da öldürülenlerin hatırlanması ve gerçeklerin bilinmesi için anıt yapılması gerektiğini belirterek, bu anıtın er ya da geç yapılacağına inandığını kaydetti.
Sırplardan “Kurtuluş Günü” Provokasyonu
Bosna Hersek’in Sırpların çoğunlukta olduğu Prijedor kentinde, Beyaz Kurdele Günü öncesi provokatif bir yürüyüş gerçekleştirildi. Dün kentteki Sırplar tarafından yapılan “Kurtuluş Günü” programına, Sırp Cumhuriyeti’nden yetkililer, Bosna Hersek Silahlı Kuvvetleri bünyesinde görev yapan Sırp askerleri ve Sırp Cumhuriyeti entitesinden emniyet mensupları katıldı.
Beyaz Kurdele Günü’nden bir gün önce toplanan grup, Bosna Savaşı döneminde kentte Sırp olmayanların kollarına beyaz kurdele bağlanıp katledilmelerinin “yalan”, öldürülenlerin sayısının ise “abartılı” olduğunu ileri sürdü.
Prijedor’da “Beyaz Kurdele Günü” Yürüyüşü Yasaklandı
Öte yandan Prijedor Emniyet Müdürlüğü, kentte düzenlenen Beyaz Kurdele Günü anma töreni kapsamındaki yürüyüşlere ise yasak getirdi. Emniyetten yapılan açıklamada, törenin sadece kent merkezindeki meydanda yerel saat ile 12.00’den 13.00’e kadar yapılmasına müsaade edildiği duyuruldu.
Kentte 2012’den beri ilk kez yürüyüş yapılmadan düzenlenen etkinliğe, çok sayıda kurban yakını kollarındaki beyaz kurdeleler ile katıldı. Kurban yakınları ve yerel sivil toplum kuruluşları üyeleri kentteki Zoran Karlica meydanına 102 gül bıraktı.
Prijedor kentinde öldürülen çocukların ailelerini temsilen konuşan Fikret Bacic, 31 Mayıs’ın kendisi ve tüm kurban aileleri için acı verici olduğunu belirtti. Bacic, “Her 31 Mayıs bana kolumuza beyaz kurdele takmak zorunda kaldığımız ve bu şekilde bizi öldürmek isteyenlere ‘buradayız’ dediğimiz 31 Mayıs 1992’yi hatırlatıyor.” diye konuştu.
Bacic, “Dün Prijedor ‘Kurtuluş Günü’ programı düzenlediler. (Yaptıkları açıklamalarla) Bizim yapacağımız etkinliği küçümsediler ve trafik akışını engellediler. Biz ise hep kaldırım üzerinden yürüyerek, kimseye zarar vermeden yürüyüşümüzü düzenliyorduk.” dedi.
Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı Sefik Dzaferovic, Beyaz Kurdele Günü için getirilen yürüyüş yasağının, kurban yakınlarına yönelik “kabul edilemez” bir siyasi baskı anlamını taşıdığını söyledi. Dzaferovic, kent yönetiminin, kentte öldürülen 102 çocuk anısına yapılması planlanan anıta yıllardır engel olduğunu kaydetti.
Prijedor’da Ne Olmuştu?
Bosna’daki savaşın yeni başladığı Mart 1992’de eski Yugoslavya’daki Devlet Güvenlik Teşkilatının (UDBA) başına getirilen Sırp kökenli Simo Drljaca, Prijedor’daki 13 polis karakolunda görev yapan 1775 Sırp’ı bir ayda silahlandırdı.
Sırp birlikleri, 29 Nisan gecesi o dönemde nüfusunun çoğu Boşnak olan Prijedor kentini ele geçirdi. Ağır silahlara sahip Sırp birlikleri, 23 Mayıs 1992’de Prijedor civarındaki köylere saldırdı. Prijedor ve civarındaki katliamda 102’si çocuk 3 bin 176 sivil hayatını kaybetti.
Sırplar, 31 Mayıs 1992’de yerel radyolar üzerinden yapılan duyuruyla “Sırp olmayanların evlerinin pencerelerine beyaz çarşaf asmaları, sokağa çıkarken kollarına beyaz kurdele bağlamaları” talimatı verdi. İşgalci Sırpların talimatlarını yerine getirmek zorunda kalan Sırp olmayan siviller, bu yöntemle tespit edildi. Tespit edilenler, esir kamplarına götürülerek katliamlara, işkencelere ve tecavüzlere maruz kaldı.
Prijedorlu yaklaşık 30 bin sivil, o dönemde Omarska, Keraterm, Kozarac, Trnopolje ve Manjaca’daki toplama kamplarına götürüldü. On binlerce kişi ise doğdukları topraklardan sürgün edildi.
31 Mayıs, Bosna Hersek’te Beyaz Kurdele Günü olarak anılıyor. (AA, P)
