Belçika’da Ukraynalı Mültecilere Yönelik Muamele Farklı mı?
Antwerp Üniversitesi tarafından yapılan yeni bir araştırma, Belçika'da Ukraynalı mültecilere gösterilen karşılama ve sunulan imkanlar ile diğer sığınmacılara yapılan muamelenin büyük ölçüde farklı ve adaletsiz olduğunu ortaya koydu.
Şubat 2022’de Rusya-Ukrayna savaşının başlangıcı ardından binlerce kişi güvenlikleri için Avrupa ülkelerine kaçtı. Belçika ise Ukrayna’daki savaşın başlamasının ardından ilk üç ay içinde 40 bin mülteciyi kabul etmişti. Avrupa Birliği’nin yerinden edilmiş kişiler için Geçici Koruma Yönergesini hızla devreye sokması, Ukraynalı mültecilerin Belçika ve diğer AB ülkelerindeki karmaşık ve uzun iltica prosedürlerini hızlı bir şekilde atlatmalarını sağlamıştı.
“Sarsıcı Bir Eşitsizlik”
Antwerp Üniversitesi tarafından yayımlanan “Yoksulluk ve Eşitsizlik Yıllığı” başlıklı güncel çalışmayı yapan araştırmacılar, Ukraynalı mültecilere yapılan muamele ile diğer sığınmacılara yapılan muamele arasında “sarsıcı bir eşitsizlik” olduğunu vurguladı.
Araştırmacılar, “Ukraynalıların kabulüne ve barınma, yardım ve eğitime erişimlerine yönelik hızlı ve nispeten koordineli yaklaşım, diğer uluslararası koruma başvuru sahiplerinin kabul krizine yaklaşımıyla tezat oluşturuyor” dedi.
Coğrafi Yakınlık
Araştırmacılar, Ukraynalı savaş mültecileri söz konusu olduğunda Avrupalı hükûmetler ve daha geniş halk kitleleri arasında gelişen aciliyet duygusunun, diğer mülteciler ve sığınmacılar mevzubahis olduğunda eksik olduğunu tespit ediyor. Ukraynalı mültecilerin gelişiyle birlikte hızlanan kabul süreci, farklı politika düzeylerinde gerçekleştirilmesi mümkün olan iş birliğine ve bu iş birliğinin şu an mülteciler hususunda mevcut pek çok meseleyi çözebileceğine dair de kanıtlar sunuyor.
Araştırmacılar Belçikalıların, Ukrayna’nın coğrafi olarak kendilerine [Avrupa’ya] daha yakın olduğundan dolayı en azından insani düzeyde Ukraynalı mülteciler için daha fazla iyi niyet beslediklerini saptadı.
Ocak 2023 sonu itibarıyla Belçika’da kayıt altına alınmış 65 bin 900 Ukraynalı bulunuyor. Bunların yüzde 46’sı Flaman Bölgesi’nde, yüzde 35’i Valon Bölgesi’nde ve yüzde 4’ü Brüksel’de ikamet ediyor.
“Putin’in Bombalarından Kaçan Herkese Avrupa Kapısını Açmıştır”
Mart 2022’de Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen Avrupa Parlamentosu’nda yaptığı konuşmada şu ifadeleri kullanmıştı: “Avrupa korunmaya muhtaç olanların yanındadır. Putin’in bombalarından kaçan herkese Avrupa kapısını açmıştır. Sığınacak yer arayanlara koruma sağlayacağız ve evlerine dönmek için güvenli bir yol arayanlara yardım edeceğiz.”
Bu gelişmelerin ardından Belçika’da Ukraynalı savaş mültecileri için acil durum köylerinin inşa edilmesi ihtiyacı ortaya çıkmıştı. Buna karşılık ülkede diğer sığınmacılar için yıllardır devam eden kronik kabul yeri sıkıntısı gündemdeki yerini hâlâ koruyor.
Yardım Çağrısı
Dönemin İltica ve Göçten Sorumlu Devlet Bakanı Sammy Mahdi, o zamanki adıyla Twitter olan sosyal medya platformu X’te başlatmış olduğu #plekvrij veya #placedispo etiketli (Hollandaca ve Fransızcada ‘boş alan’) kampanyasının ardından Belçika’daki Ukraynalı mülteciler için 10 binden fazla barınma alanı sağlanmıştı. Belçika hükûmeti Ukrayna’dan gelen mültecileri kabul etmek için bu kampanyaya yönelik yardım çağrısında bulunmuştu.
Duizend maal dank aan alle Belgische diplomaten. Ook aan het Frans voorzitterschap. Iedereen heeft weinig geslapen, maar hier doen we het voor. Het verschrikkelijke leed in Oekraïne is daarmee verre van opgelost, maar dit is de enige juiste beslissing 🙏
— Sammy Mahdi (@SammyMahdi) March 3, 2022
Ancak Belçika’da son yıllarda sığınmacılara barınma sağlanmasında sorunlar yaşanıyor. Bu nedenle ülke yönetimi, Ukraynalı mültecilerle ilgili aldığı hızlı tavrı ve çözüm konusunda gösterdiği güçlü iradeyi, mülteci kabulündeki sorunların zirveye çıktığı , mültecilerin ve hatta mülteci çocukların sokaklara terk edildiği dönemlerde sergilememesi nedeniyle eleştiriliyor.
Demiryolu Şirketi de Ukraynalı Mültecilere Öncelik Vermişti
Belçika’da Ukraynalı mültecilerle ilgili hızlı aksiyon alan sadece devlet yetkilileri değil. Bir diğer örnek gösterilebilecek uygulama ise toplu taşıma alanında Belçika demiryolları şirketi SNCB’nin Ukraynalı mülteci ve sığınmacılara yönelik yürüttüğü destek kampanyası. SNCB demiryolu şirketi, “Ukrayna’ya Yardım Et” bileti ile ağını Ukraynalı mültecilere ücretsiz olarak erişilebilir hâle getirmişti.
Bir göçmen kabul merkezinde kalan farklı kökenlerden sığınmacılar da (sığınma prosedürleri, eğitimleri, kalacak yer bulmaları veya tıbbi randevuları ile ilgili) yolculukları için ücretsiz bilet alma hakkına sahip. Fakat SNCB tarafından Ukraynalılara tanınan ayrıcalık, Ukrayna pasaportunun tek başına her türlü yolculuk için bilet olarak kullanılabilmesini içeriyor. (P)
