“Facebook ve Instagram, Filistin Paylaşımlarına Sistemli Sansür Uyguluyor”
Facebook, Instagram ve WhatsApp'ın sahibi Meta'nın İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarının ardından Instagram ve Facebook'ta Filistin'i destekleyen paylaşımları giderek daha fazla susturduğunu ve görünmez kıldığını tespit edildi.
İnsan Hakları İzleme Örgütünün (HRW) yayımladığı “Meta’nın Tutulmayan Sözleri: Instagram ve Facebook’taki Filistin İçeriğinin Sistemli Sansürü” başlıklı 51 sayfalık raporda, Mark Zuckerberg’e ait Meta şirketi bünyesindeki sosyal medya platformlarına Filistin karşıtı bir tutum takınmakla suçlanıyor.
Raporda, Meta platformlarında Filistin’i destekleyen barışçıl ifadeler ve Filistinlilerin insan haklarına ilişkin kamusal tartışmalar da dahil olmak üzere paylaşımlarının kaldırıldığı ve bastırıldığı belgelendi. HRW, rapor çalışması çerçevesinde 60’tan fazla ülkeden 1050 sansür vakasını inceledi.
Facebook ve Instagram Üzerindeki 6 Temel Sansür Modeli
Her biri en az 100 kez tekrarlanan 6 temel sansür modelinin belirlendiğine işaret edilen raporda, bunlar arasında içeriğin kaldırılması, hesapların askıya alınması veya silinmesi, içerikle etkileşimde bulunamama, hesapları takip edememe veya etiketleyememe, Instagram / Facebook Live kullanımını kısıtlama ve bir kişinin gönderilerinin, hikayelerinin veya hesabının bildirimde bulunulmadan görünürlüğünde azalmaya gidilmesinin yer aldığı ifade edildi.
Rapor kapsamında incelenen vakaların, Filistinli, bölgesel ve uluslararası insan hakları örgütlerince yürütülen Meta’nın Filistinlileri destekleyen içeriklere yönelik sansürünü detaylandıran yıllarca süren raporlamalarıyla tutarlılık gösterdiği vurgulandı.
Raporda, Filistin yanlısı içeriklerin kaldırılması ve bastırılmasının Meta’nın içerik denetleme politikalarından ve tutarsız uygulamasından kaynaklandığı belirtilerek 300’den fazla vakada, itiraz mekanizmasının “arızalanması” nedeniyle kullanıcıların içeriğe itiraz edemediği kaydedildi. Bu arızalanmanın bilinçli olup olmadığı sorusu akıllara geliyor. Meta’nın Filistinlilerin yaralanma ve ölümlerini belgeleyen haber değeri taşıyan onlarca içeriği kaldırarak tutarsız yaklaşımına devam ettiğine de işaret edildi.
Meta’nın Politikalarını İnsan Hakları Değil ABD Belirliyor
HRW tarafından belgelenen yüzlerce vakada Meta’nın , ABD tarafından belirlenen “terörist örgütler” listelerini tamamen içeren “Tehlikeli Örgütler ve Bireyler” (DOI) politikasına başvurduğu görülüyor. Meta’nın bu listelere atıfta bulunarak İsrail ile Filistinli silahlı gruplar arasındaki çatışmalarla ilgili meşru ifadeleri de kısıtladığı belirtildi.
Raporda ayrıca Meta’nın şiddet içeren ve müstehcen içerik, şiddete teşvik, nefret söylemi, çıplaklık ve cinsel aktiviteye ilişkin politikalarını da yeterince uygulamadığına dikkat çekiliyor.
Meta Taahhütlerini Yerine Getirmedi
HRW’nin bu raporu, Meta’ya yönelik ilk şikayet değil. 2021 tarihli bir HRW raporunda da Facebook’un İsrail ve Filistin’le ilgili insan hakları sorunlarının tartışılmasına yönelik sansürü belgelenerek Meta’nın “birçok insanı keyfi olarak ve açıklama yapmadan susturduğu” belirtilmişti.
Business for Social Responsibility tarafından yürütülen bağımsız bir araştırma, şirketin 2021’deki içerik denetiminin “Filistinli kullanıcıların insan hakları üzerinde olumsuz bir etki yarattığını” ortaya çıkarmıştı.
Meta, 2022’de hem anketin hem de denetim kurulunun tavsiyelerine yanıt olarak içerik denetleme politikalarını ve bunların uygulanmasını değiştirmeyi taahhüt etti. Ancak İnsan Hakları İzleme Örgütü, yaklaşık iki yıl sonra Meta’nın insan hakları taahhütlerini yerine getirmediğini, geçmişteki ihlallerini arttırarak sürdürdüğünü tespit etti.
İnsan Hakları İzleme Örgütü, Meta’nın “tehlikeli organizasyonlar ve bireyler” politikasını uluslararası insan hakları standartlarına uygun hale getirecek şekilde revize etmesi gerektiğini bildirdi. HRW Dijital Haklar Sorumlusu Avukat Deborah Brown şunları dile getirdi: “Meta, mazeretler ve boş vaatler yerine, şeffaflık ve iyileştirme yönünde somut adımlar atarak, Filistin ile ilgili sansürü tamamen ortadan kaldırma yönündeki ciddi arzusunu göstermelidir.”
Deborah Brown, “Meta’nın Filistin’i destekleyen içeriği sansürlemesi, tarif edilemez boyuttaki vahşet ve baskıların hali hazırda Filistinlilerin ifadelerini boğduğu bir dönemde, acıları daha da aşağılıyor.” ifadesini kullanarak Meta’nın sansürünün Filistinlilerin acılarının görmezden gelinmesine katkıda bulunduğunu söyledi. (AA,P)
