Belçika’nın Seçim Bilmecesi ve Göreve Başlayamayan Türk Asıllı Siyasetçiler
Bitmeyen hükûmet krizlerinin ülkesi Belçika’da siyasi belirsizlikler, Ekim 2024’te yapılan il ve ilçe belediye seçimlerini de kapsamış durumda. Mahkeme süreci ve koalisyon görüşmelerindeki siyasi rekabet nedeniyle iki Türk asıllı siyasetçi, Emir Kır ve Hasan Koyuncu, ülke gündeminde. 3 ayı aşkın bir süredir yaşanan süreci derledik.
Belçika’da Ekim 2024’te belediye seçimleri için sandığa gidilmiş olsa da hâlâ bazı il ve ilçelerde gerekli çoğunluğa sahip bir koalisyon kurulamadığı için yeni yönetimler göreve başlayamadı. Bu durumda olan iki Türkiye kökenli siyasetçi ülke basınında ve siyasi arenada en çok konuşulan isimler arasında. Uzun süredir Saint Josse’nin belediye başkanlığını yapan Emir Kır seçim iptalleriyle karşı karşıya iken, Brüksel’in Schaerbeek ilçesinde çok oy olan Hasan Koyuncu da siyasi rakiplerinin karalama kampanyası ile gündemde.
Başkent Brüksel’de Türkiye kökenli nüfusun yoğun olarak yaşadığı belediyelerden birisi olan Saint-Josse-ten-Noode ilçesinde Türkiye asıllı belediye başkanı Emir Kır haftalardır ülke basınının odağında. Bunun nedeni ise Belçika’da geçtiğimiz ekim ayında gerçekleşen belediye seçimleri sonrasında Emir Kır’ı ve Saint Josse Belediyesini daha yoğun etkileyen seçim krizi. Belçika basınının tabiriyle, seçimleri “büyük bir zafer” ile tamamlayan Kır, seçim sonrası usulsüzlük iddialarından dolayı seçimlerin iptal edilmesiyle gündemde. Belçika Mahkemesi seçimlerde özellikle “vekaletle atılan oylar” (proxy voting) konusundaki ihlaller nedeniyle yerel seçimlerin sonuçlarını iptal etti. Yeniden gerçekleşecek seçimlerin tarihi ise 9 Şubat 2025 olarak belirlendi.
Belediye Seçimlerinden Bu Yana Hangi Gelişmeler Yaşandı?
Ekim ayında il ve ilçe belediye meclislerini seçmek için sandığa giden Belçika’da seçimlerin en çok dikkat çeken sonuçlarından biri Saint Josse belediyesinde görülmüştü. 2012 yılından bu yana ülkedeki ilk Türk asıllı belediye başkanı unvanını taşıyan Emir Kır tarafından yönetilen belediye 2024 seçimlerinde oyların yüzde 50,5’i ve toplam 29 sandalyenin 17’sini alarak Belçika basınında da “ezici” olarak nitelendirilen bir başarıya imza atmıştı.
Seçimlerden kısa bir süre sonra Brüksel’deki yargı kurulu, uzun süredir görülmemiş bir karar aldı. Saint-Josse’de yapılan belediye seçimlerinin sonuçları iptal edildi. Kararda Sosyalist Parti (PS), Yeşiller (Ecolo) ve Fouad Ahidar Ekibi’nden (Team Fouad Ahidar) üç adayın vekaletle atılan oylardaki usulsüzlüklere ilişkin itirazlar yer aldı.
Bu üç aday usulsüzlüklerden ve özellikle de bazıları eksik olan ya da zamanında teslim edilmeyen çok sayıda vekaletnameyi şikâyetlerine gerekçe olarak gösterdi. Belçika’da vekaletle oy kullanma oldukça yaygın ve bu nedenle bu oyların seçimlere etkisi de büyük. Örneğin, komşu Schaerbeek ilçesinde yüzde 1,4 olan oy oranına kıyasla Saint-Josse’taki seçmenin yüzde 7.5’i (663 kişi) vekalet ile oy kullandı. Gelen şikâyetler sonucu Belçika yargısı, özellikle “vekaletle atılan oylar” konusundaki ihlaller nedeniyle seçim sonuçlarını iptal ettiğini bildirdi. Mahkeme, usulsüz vekalet oylarının sayısının Saint-Josse-ten-Noode Belediye Meclisindeki koltuk dağılımını değiştirmek için yeterli olduğuna karar verdi.
Emir Kır, Mahkemenin Kararına İtiraz Etmedi
Seçim iptali kararının bildirilmesinden itibaren 8 gün içinde Danıştay’a yasal itirazda bulunma hakkı olan Emir Kır ise bu hakkı kullanmamayı seçerek itirazda bulunmadı. The Brussels Times gazetesine göre mahkemenin kararına karşı “argüman sıkıntısı” olmadığının altını çizen Kır, Danıştay’ın davayla ilgili bir karar vermesinin aylarca sürebileceği ve bu sürenin, kendisini kazanan ilan eden “açık seçim sonucuna” rağmen Saint-Josse halkı için uzun bir belirsizlik dönemine yol açacağı için temyize gitmemeye karar verdiğini söyledi.
Kır mahkemenin kararına itiraz etmediği için Saint-Josse, kararın tebliğinden itibaren 50 gün içinde yeni seçimler düzenlemek zorunda kalacak. Sosyal medya hesabı Instagram’dan açıklama yapan Emir Kır, tekrar oylamaya gitmekten korkmadığını ve “çözümün seçmenlerin elinde” olduğunu belirtti:
“Kazanan bir takımı, Liste du Bourgmestre (Belediye Başkanı Listesi) takımını değiştiremezsiniz! Halk desteğimizin gücü, yani seçmenler bizim temyiz yolumuz olacak. Ortaya koyacak sağlam argümanlarımız olmasına rağmen, Danıştay merciine temyiz başvurusunda bulunmayacağız. Bunun yerine oylamaya gideceğiz!”
Emir Kır 9 Şubat’taki Seçimleri Yeniden Kazanabilir mi?
Belediye Başkanı Emir Kır, iptal kararının ardından yeni bir oylama için gereken 50 günlük sürenin ardından en geç 5 Ocak Pazar gününe kadar seçimlerin düzenlenmesi gerektiğini belirtti Ancak Brüksel Başkent Bölgesi özellikle seçmen ve aday listelerinin belirlenmesi için gereken zaman nedeniyle bu süreye uymanın mümkün olmadığı kararına vardı.
Emir Kır’ın seçim tarihi konusundaki itirazını takiben Danıştay da Brüksel Başkent Bölgesi lehine karar vererek seçimi daha erken yapma amacıyla yapılan bu itiraz başvurusunu reddetti. Tüm bu gelişmeler “Liste de Bourgmestre” ve Emir Kır’ı belirsiz bir noktaya taşırken, yeni seçimlerin nasıl bir sonuç doğuracağı ile alakalı sorular gündemden düşmüyor. Özellikle vekalet oylarına dair usulsüzlük iddiaları ve mahkemenin iptal kararının, seçmenlerin Kır’a olan güvenini etkileyip etkilemeyeceği ise merak edilen konulardan birisi.
Türk Asıllı Aday Hasan Koyuncu’nun Başkanlık İhtimali
Brüksel’de Türklerin yoğun olarak yaşadığı Schaerbeek ilçesinde de henüz yeni bir yönetim göreve başlayamadı. Burada ise Türkiye kökenli olan Hasan Koyuncu belediyenin geleceğini ilgilendiren tartışmalarda en başta gelen siyasetçi. Schaerbeek Belediyesindeki koalisyon görüşmeleri, kısmen liberal çizgideki partilerin, Sosyalist Partili (PS) Koyuncu’nun olası belediye başkanlığına karşı çıkması nedeniyle durma noktasına geldi. Schaerbeek’te yerel seçimlerde Sosyalist Parti (PS) oyların yüzde 19,2’sini alarak (9,285 oy), Frankofon parti Liberal Reformcu Hareket (MR) ve merkez çizgideki Les Engagés “1030″ ortak listesinin (8,830 oy) yüzde 18,2’lik oy oranını geçerek birinci oldu.
Her iki liste on sandalyeye sahip olsa da Sosyalist Parti listesinin başında olan Hasan Koyuncu’nun en çok tercih oyu (3,832 oy) alması nedeniyle belediye başkanlığını üstlenmesi bekleniyordu. 3.832 oyla belediyede en iyi kişisel oy oranını alan Koyuncu’ya Sosyalist Parti Brüksel Federasyonu Başkanı Ahmed Laaouej da “Bu pazarlık konusu olamaz.” sözleriyle destek verdi.
12 yıldır belediye meclisi üyesi ve 10 yıldır Başkent Brüksel Bölgesi’nde milletvekili olan Koyuncu seçimlerden önce “Asıl hedefimiz sosyal politikaları etkilemek.” diyerek Schaerbeek için yeni bir rota çizmek istediğini belirtmişti. Koyuncu, Brüksel’in nüfusu en büyük ikinci ilçe belediyesi olan Schaerbeek’te PS’nin ilk göçmen kökenli liste başı adayı. Ayrıca Koyuncu 2018’deki seçimde de partisinin aday listesinde en çok tercih oyunu (2581) almıştı.
Koyuncu: “Ben Herkesin Belediye Başkanı Adayıyım”
Özellikle liberal partilerin siyasetçilerinin itiraz ettiği Koyuncu, Ocak 2024’te Başkent Brüksel Bölgesi Parlamentosundaki yaşanan ve kamuoyunun dikkatini çeken olaylar nedeniyle de eleştiriliyor. Belçika basınında yayılan olayın videosunda meclis salonunda bir imamın Kur’an-ı Kerim’den okuduğu bir surenin kayıtları yer alıyor. Videodaki imamın meclise girişinin milletvekili Hasan Koyuncu’nun yardımcı olduğu ya da imamı kendisinin bizzat davet ettiği iddia ediliyor.
Geçtiğimiz eylül ayında Koyuncu “Bonjour Bruxelles’” programına konuyla alakalı bir açıklama yapmış ve siyasetteki amacının sadece Türkiye kökenine göre şekillenmediğini ifade etmişti :
“Bu vesileyle ortada dolaşan iddiaları düzeltmek istiyorum. Ben hiçbir şeye izin vermedim. Ben sadece bazı insanlara, halkın evi olan parlamentoyu ziyaret etmek isteyen bir derneğe hizmet etmek istedim. Yaşananlar kabul edilemez. Ben din ve devlet işlerinin birbirinden ayrı olmasını savunan biriyim.
(…) Evet, Türk asıllıyım ama ben herkesin belediye başkan adayıyım. Beni sürekli kökenlerime döndürmek gerçekten çok tatsız. Her ne kadar doğup büyüdüğüm belediyeye olan bağlılığım samimi olsa da bazı insanlar hâlâ farklı geçmişlerden gelen seçilmiş temsilcileri görmekte zorlanıyor. Ben tüm Schaerbeek halkının hizmetinde olacağım.”
Siyasi rakipleri, Koyuncu’nun Türk asıllı ve oldukça muhafazakâr bir seçmen kitlesi tarafından sevildiğini iddia ederek belediye başkanlığı ihtimaline karşı çıkıyor. Koyuncu ise bu iddialara karşılık “Sadece kendi toplumumdan değil, her yerden oy topluyorum.” sözleriyle cevap verdi. MR Genel Başkanı Georges-Louis Bouchez ise Koyuncuya karşı eleştirilerini en sert şekilde dile getiren isimlerden biri:
“PS (Sosyalist Parti) liste başı [Koyuncu], birlikte yaşama ve din ile devlet arasındaki ayrım konusunda yeterli güvence vermemiştir. Ama biz hangi ülkedeyiz? Fransa’da bir imamın Ulusal Meclis’te Kur’an’dan bir sure okuduğunu düşünün. Bu bir devlet skandalı olurdu. Burada neredeyse folklorik bir şey [gibi algılanıyor]. Demokratik partiler konusunda ayrıcalıklı değilim, ancak mevcut durumda büyük bir sorunum var ve bu mümkün değil.”
Koyuncu ise eğer belediye başkanı olursa, önceliği özellikle Brüksel’in kuzeyindeki ilçenin güvenlik ve mobilite konularına öncelik vermek istiyor:
“Düzen getirmek istiyoruz. Kadınlar ve çocuklar gece 11’de bile özgürce dolaşabilmeli. Benim hedefim bu olacak. Yasama organının en büyük kara lekesi olan trafik akışı ve hareketlilik konusunda, planlarda düzenlemeler yapmak ve bir vatandaş danışma komitesi kurmak istiyoruz.”
Üç aydan fazla bir süredir koalisyon kurma arayışlarının çıkmaza girdiği Schaerbeek’te aralık ayının ortasında dört partinin katılacağı bir çalışma toplantısı düzenlendi. Bu toplantı, 13 Ekim’deki seçimlerden bu yana yapılan ilk çok taraflı toplantı oldu. Hâlihazırda bir anlaşmaya varılamadı.
