ABD’nin İç Savaş Döneminin Başkentinde Konfederasyon Heykelleri Kaldırılıyor
ABD'nin iç savaş döneminin başkenti olan Virginia eyaletinin Richmond kentinde, dönemin siyasi ve askeri figürlerinin heykellerinin kamusal alanlardan kaldırılmasına karar verildi.
ABD’de 1861-1865’teki Amerikan İç Savaşı sırasında köleliğin kaldırılmasına karşı çıkan Amerika Konfedere Devletleri’ne bağlı Güney eyaletlerinin başkenti olan Virginia eyaletinin Richmond kentinde, dönemin siyasi ve askeri figürlerinin heykellerinin kamusal alanlardan kaldırılmasına karar verildi.
Virginia Belediye Başkanı Levar Stoney, siyahi Amerikalı George Floyd’un mayıs ayında polis tarafından gözaltına alınırken öldürülmesi ile ülke çapında ve kentte düzenlenen ırkçılık karşıtı protestoların ardından, konfederasyon dönemi figürlerine ait heykellerin derhal kaldırılmasına ilişkin kararnameyi imzaladı. Kararname, kentteki heykeller üzerindeki tasarrufu tamamıyla kent yönetimine bırakan yasanın kabul edilmesinden sonra geldi.
Öte yandan Kent Meclisindeki oturumda meclis üyeleri, Kent Konseyinin bugün yapılacak oturumda kararnameyi oylamasını talep etti. Belediye Başkanı Stoney, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle verilen olağanüstü yetkileri kullanarak heykellerin kaldırılmasına ilişkin çalışmaların başlatılması talimatını verdi. Stoney, heykellerin protestocular tarafından kaldırılmaya çalışılmasının insanlara zarar vereceğine ve kamu güvenliğini tehlikeye atacağına dikkati çekti.
“Stonewall” Jackson Heykeli Kaldırıldı
Kararın ardından, İç Savaş’ta Konfedere Devletler’in önde gelen komutanlarından “Stonewall” (taş duvar) lakaplı Thomas Jonathan Jackson’ın Monument Bulvarı’ndaki yüksek kaide üzerinde bulunan heykeli belediye ekiplerince kaldırıldı. Jackson, İç Savaş’ta Kuzey Virginia cephesinin komutanlığını yapmıştı.
Başkan Stoney, heykellerin kaldırılmasıyla ilgili yaptığı açıklamada, Richmond kentinde bundan böyle baskı ve ırkçılık sembollerinin yerinin olmadığını vurgulayarak, “Bu heykeller 100 yıldır orada tek bir sebep için bulunuyor; siyahi ve kahverengi vatandaşları korkutmak ve onlara kimin patron olduğunu göstermek için… Artık Richmond kenti iyileşmeye başlayabilir.” ifadelerini kullandı.
Tartışmalı Heykelin Kaldırılmasının Önü Açıldı
Öte yandan protestoların ardından Virginia Valisi Ralph Northam’ın 4 Haziran’da kaldırılması talimatını verdiği Konfedere Devletler’in en önemli komutanı Robert E. Lee’nin heykelinin kaldırılması ise yeni düzenlemeyle mümkün hale gelecek. Heykelin kaldırılmasına karşı bir vatandaş, 8 Haziran’da yürütmeyi durdurma davası açmış, mahkeme heykelin kaldırılmasını 10 günlüğüne ertelemişti. Kölelik taraftarı Lee, İç Savaş’ta Konfedere Devletler ordusunun başında bulunuyordu.
Konfederasyon Heykelleri
ABD’de İç Savaş’ın kaybeden tarafı olan Konfedere Devletler’in siyasi ve askeri figürlerine ait heykellerin kamusal alanlara yer almaya başlaması, Güney eyaletlerinde İç Savaş sonrasında siyahların siyasi ve ekonomik güç kazanmasına tepki gösteren ırkçı beyazların “Jim Crow yasaları” olarak adlandırılan, Afro-Amerikalılara ayrımcılık yapan düzenlemenin kurumsallaştığı döneme denk gelmişti.
Bu dönemde dikilen ilk heykel Richmond eyaletindeki Robert E. Lee heykeli olmuş, ardından Güney eyaletlerinin birçoğunda dönemin siyasi ve askeri figürlerinin heykelleri kamusal alanlarda yer bulmuştu. Floyd’un öldürülmesinin ardından ülke çapında gelişen ırkçılık karşıtı protestolarda kölelik dönemini onurlandıran ve ırkçılığı çağrıştıran konfederasyon heykel ve sembollerini kaldırılması çağrıları yapılmıştı. ABD’de 1825-1832 yılları arasında başkan yardımcılığı yapan ve köleliğin kaldırılmasına direnmesi nedeniyle ülkeyi İç Savaş’a sürükleyen eski Başkan Yardımcısı John C. Calhoun’un Güney Carolina eyaletine bağlı Charleston kentinde bulunan heykeli de 25 Haziran’da kaldırılmıştı.
Mississippi Eyaleti Irkçı Konfederasyon Sembolünü Bayrağından Çıkarma Kararı Aldı
Öte yandan güney eyaletlerinden Mississippi’de Kent Meclisi, 28 Haziran’da, ırkçılık çağrışımı taşıdığı gerekçesiyle İç Savaş sırasında köleliği savunan eyaletlerin oluşturduğu Amerika Konfedere Devletler Birliği’nin amblemini eyalet bayrağından çıkarma kararı almıştı. (AA, P)
