Bu Kış Avrupa’yı Yine Enerji Krizi Bekliyor mu?
Avrupa’nın geçen seneden enerji güvenliğinin arttırılmasına yönelik eylemler ne kadar etkili olacak? Kış sezonuna yönelik göstergeler olumlu olsa da belirli risklerin sürdüğü belirtildi.
Brüksel merkezli kuruluş Bruegel tarafından 10 Ekim’de kamuoyuyla paylaşılan bir araştırmaya göre, Avrupa’nın geçen seneden bu yana güçlendirilmiş enerji güvenliği sayesinde Avrupa’da bu kış bir kriz yaşanmayacağı tahmin ediliyor.
Gaz İthalatında Çeşitlilik Sağlanırken Talep Azaldı
Yayımlanan raporda, Avrupa’nın gaz ithalatının başarıyla çeşitlendirmesinin olası bir krizin önlenmesindeki nedenlerden biri olarak öne çıkarılıyor: Bu sayede kıta genelinde sıcaklıklar düştükçe elektrik kesintisileri yaşanma olasılığğı önemli ölçüde azalıyor. Bruegel raporuna göre, güçlendirilmiş enerji güvenliğinin en önemli faktörü ise Moskova’nın 2022’nin şubat ayında Ukrayna’ya saldırmasının ardından Rus boru hattı gazının ikame etmek amacıyla sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ithalatına yönelinmiş olması.
Çalışma, geçen yılki krizin büyük ihtimalle tekrarlanmayacak olmasında enerji talebinin azalmasını bir faktör olarak öne çıkarıyor. Avrupa Birliği ülkelerindeki kış sezonuna ilişki enerji piyasası göstergelerinin olumlu göründüğü belirtilirken, “mevcut depolama seviyelerinin, bu kış yaşanabilecek kesintilerini önlemek açısından AB’ye güvenli bir konuma getirdiği” tespit ediliyor.
Rehavet Uyarısı
Bruegel raporunda yine de “Avrupalıların rehavete kapılmaması gerektiği” hatırlatılıyor:
“Gaz kıtlığı veya elektrik kesintileri ile ilgili korkular azaldı, ancak diğer pazarlara göre ısrarla yüksek olan gaz fiyatı ve devam eden fiyat dalgalanması, AB’nin endüstriyel yapısı ve ekonomisi üzerinde hâlâ yansımalar yaratabilir.”
Raporda değinilen bir başka konu ise, Ukrayna’daki savaştan bu yana Avrupa’daki toptan gaz fiyatlarının ABD fiyatlarına kıyasla fiilen iki katına çıkması. Maliyetlerin daha da artmamasını sağlamak için “mevcut gaz talebindeki azalmanın sürdürülmesinin kritik öneme sahip olduğunu” vurgulanıyor.
Boru Hatlarındaki Sabotajlara Karşı Önlemler
Bruegel, krizin önlenmesinin alt yapıyı sabotajlara karşı koruyabilmek gibi birçok başka faktöre de bağlı olduğunun altını çiziyor. Araştırmada, “Avrupa’nın kış aylarındaki enerji güvenliği aynı zamanda boru hattının ve LNG altyapısının sağlam bütünlüğünün korunabilmesine de bağlı” ifadesine yer verildi:
“Sabotaj veya sevkiyattaki aksamalar ciddi sonuçlara yol açabilir. Bu kritik tedarik rotalarını korumak için azami ihtiyat göstermek ve güvenliği sürdürmek oldukça önemli.”
Raporda, AB’de yaklaşan kış sezonuna ilişkin veriler olumlu olduğuna hükmediliyor. Bruegel’e göre; gaz ithalatını çeşitlendirmek, LNG’yi yeniden işleme kapasitesini genişletmek ve yenilenebilir enerjiyi devreye almak için atılan adımlar, AB’yi gaz piyasasındaki darboğazlarla baş etme konusunda 2021’e ve geçen yıla göre çok daha iyi bir konuma getirmiş durumda:
“Ancak mevcut gaz talebindeki düşüşün sürdürülmesi, kritik önem taşımaya devam ediyor. Tüketim eğilimlerinde aksi istikamete dönüşler olması durumunda hükûmetler harekete geçmeye hazır olmalı (ve sübvansiyonlar gibi gaz talebini artıran politikalardan kaçınılmalı). Son olarak, artan gaz ve elektrik fiyatlarının çeşitli sektörler üzerindeki etkisi, dikkatli ve düşünülmüş bir müdahalede bulunulmasını gerektiriyor.” (P)
