Hollanda’da Hükûmeti İstifaya Götüren İltica Sisteminde Son Durum
Temmuz ayında iltica sistemi hakkında anlaşmazlık yaşayan Hollanda hükûmeti istifa etmiş ve ülkeyi sandığa götürme kararı almıştı. Kasım ayındaki erken genel seçimlerden önce yapılan oylamada Temsilciler Meclisi, sistemde yapılacak değişiklikleri kararlaştırdı. Peki, bu yasa tasarısı uygulamaya geçebilecek mi?
Hollanda parlementosunun alt kanadı olan Temsilciler Meclisi (Tweede Kamer), 10 Ekim’deki oturumda, ülkeye gelen sığınmacıların ülkedeki belediyeler arasında adil bir şekilde dağıtılmasını öngören yasa tasarısını onaylandı. İltica ve Göçten Sorumlu Devlet Bakanı Eric van der Burg tarafından önerilen bu tasarının, sonraki aşamada Hollanda parlamentosunun üst kanadı Senatodan (Eester Kamer) geçip geçmeyeceği ise belirsiz.
Senatoda Sonucu Kim Tayin Edecek?
Temmuz ayında hükûmetin istifa etmesinin sebebi olarak iltica sistemine dair koalisyon ortaklarının anlaşamaması gösterilmişti. Bu nedenle yasa tasarısı, mecliste siyasi açıdan hassas bir zeminde ele alındı. Temsilciler Meclisinde 2 gün süren tartışmaların ardından yasanın ilk aşamayı geçeceği tahmin edilmişti. Fakat yasayla ilgili oy kullanacak Senatodan çıkacak kararın rengi henüz belli olmuş değil. Ülke medyasında 75 koltuklu Senatodaki 37 senatörün yasaya karşı olduğu yazılırken, leyhte oy kullanacak senatör sayısının 36 olduğu tahmin ediliyor. Emekli haklarını savunan 50’den Büyükler Partisi (50PLUS) ve yerel siyasetin gücünü arttırmayı amaçlayan Bağımsız Hollanda Siyaseti Partisinin (OPNL) tutumları belirleyici olacak. İki partinin de Senatoda birer koltuğu bulunuyor. Her iki parti de kararlarını henüz vermediklerini açıkladı.
Oylama Ne Zaman Yapılacak Belirsiz
Partilerin tutumuna ek olarak bir diğer soru işareti ise oylamanın tarihi. Senatonun tasarıyı 22 Kasım’da yapılacak erken genel seçimlerinden önce gündemine alıp almayacağı da belirsiz. Değerlendirmenin seçimden sonraya bırakılması durumunda, sığınmacı kabul sisteminin yeni hükûmetin kurulması sırasında kilit bir müzakere unsuru hâline gelmesi olası. Yasa, seçimden önce senatörler tarafından oylanır ve onaylanırsa, 1 yıl sonra yürürlüğe girecek.
Son haftalarda Ter Apel’deki mülteci merkezinde aşırı yoğunluk olduğu bildiriliyor. Sığınmacıların ülke genelinde yerleştirilmesi sürse de birçok problem mevcut. Bakan van der Burg geçtiğimiz günlerde belediyelere sığınmacılara hızlı bir şekilde barınak ayarlamaları için iki acil çağrıda bulundu. Son olarak 6 Ekim’de günü yaptığı açıklamada bu yıl 8,400 ek barınma yerine ihtiyaç duyulduğunu belirtti.
Sığınma Başvurusu Yapanların Telefonları İncelenecek
Onaylanan yasa tasarısına karşı çıkan aşırı sağcı partiler (Geert Wilders’in Özgürlük Partisi [PVV] ve Doğru Cevap 2021), verdikleri önergelerle belediyelere ek barınak sağlama zorunluluğu getiren maddeyi çıkarmaya çalıştı. Bu önerge ve sığınmacı kabulünün durdurulmasını öngören bir diğer önerge de kabul edilmedi.
Yine de ülkenin iltica politikasını sıkılaştırmayı amaçlayan bazı madde önerileri destek gördü. Örneğin, Hristiyan Demokrat Çağrı (CDA) ve görevi bırakacak olan Başbakan Rutte’nin Özgürlük ve Demokrasi için Halk Partisine (VVD) ait, sığınma başvurusunun onaylanma ihtimali az olan kişilere sağlanan yardımların azaltılmasına yönelik önerge kabul edildi. Temsilciler Meclisi, ayrıca VVD ve CDA’nın sığınmacıların beyan ettikleri iltica sebebinin doğruluğunun araştırılması için cep telefonlarının incelenmesini öngören önergesini de destekledi. Temsilciler Meclisi, ayrıca hükûmetin başvurusunun onaylanması muhtemel sığınmacılar için sadece yazılı mülakatları yapmaktan vazgeçmesini ve yüz yüze mülakat yapmasını talep etti.
Belediyelerin Mülteci Seçmesine Son Verilecek
Milletvekillerinin çoğunluğu ayrıca belediyelerin artık hangi tür sığınmacıları barındıracaklarını seçme ayrıcalığına sahip olmaması gerektiği fikrini destekleyen bir önergeyi de onayladı. Örneğin, bazı Hollandalı belediye yönetimleri bekar erkek mülteciler yerine aileleri kabul etmeye öncelik vermekte. Demokratlar 66 (D66) ve Yeşil Sol-İşçi Partisi İttifakı (GroenLinks-PvdA) tarafından önerilen belediyelerin tercih hakkına son veren madde de yapılan oylamada kabul edildi.
Hollanda’da Neden Erken Seçime Gidiliyor?
Başbakan Mark Rutte ve koalisyon ortaklarının göç politikası ve mültecilerin aile birleşimi konularında anlaşamaması sonucunda temmuz ayında hükûmet düşmüştü. Koalisyon partileri arasında gerçekleşen göç politikası, çatışma bölgelerinden gelen mültecilerin savaşın sona ermesiyle geri gönderilmesi ve bu kişilerin aile birleşiminin sınırlanmasına yönelik görüşmelerin ardından destek göremediğini ifade eden Rutte istifa etmiş ve seçimlerin ardından siyasetten çekileceğini açıklamıştı.
22 Kasım’da sandığa gidecek Hollanda’da Rutte‘den boşalan genel başkanlık koltuğunu kendisi de eski bir mülteci olan, Türkiye kökenli Dilan Yeşilgöz-Zegerius devraldı. VVD’nin sıkılaştırılmış iltica politikasını savunan Yeşilgöz-Zegerius, ayrıca Rutte’den farklı olarak, aşırı sağcı Wilders’in PVV’siyle koalisyon kurmaktan geri durmayacağını da açıkladı. Piyasadaki anketlerin 7 Ekim itibarıyla alınan ortalamasına bakıldığında VVD’nin yüzde 17, PVV’nin ise yüzde 12 oranında oy alacağı tahmin ediliyor. VVD’nin hemen ardından yüzde 16’yla Yeşil Sol-İşçi Partisi İttifakı yer alırken. En fazla oyu yüzde 18’le henüz ağustos ayında kurulmuş olan, Hristiyan demokrat çizgideki Yeni Toplum Sözleşmesi Partisinin (NSC) alması bekleniyor.
150 koltuklu Temsilciler Meclisinde iktidara gelecek koalisyonun en az 76 kişilik bir çoğunluğa sahip olması gerekiyor. Fakat mevcut tahminlere göre, çoğunluğu sağlayacak bir koalisyonun hemen kurulması kolay değil. NSC ve Yeşil Sol-İşçi Partisi İttifakı, PVV’nin olduğu bir koalisyonda yer almayacağını beyan etmişti. Bu iki partinin tutumları, seçimden sonra bir hükûmet krizi yaşanıp yaşanmamasında belirleyici olabilir. (P)
