Filistin’in BM Üyeliği Neden ve Nasıl Reddediliyor?
ABD, Filistin'in BM'ye tam üyelik başvurusunu veto etti. BM'nin eski Filistin Özel Raportörü Richard Falk'a göre, Gazze'deki soykırım "liberal demokrasilerinin onayı ve desteğiyle" yapılıyor.
18 Nisan’daki Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) oturumunda, ABD Filistin devletinin BM’ye tam üyeliği istenilen karar tasarısını veto etti. 15 üyeli BMGK’de Cezayir tarafından Filistin’in BM’ye tam üyeliğini talep eden karar tasarısı oylamaya sunulmuştu: ABD’nin “hayır” oyu kullandığı tasarı, 12 “evet” ve 2 “çekimser” oy aldı.
Princeton Üniversitesi Uluslararası Hukuk Fahri Profesörü Falk, İsrail’in uluslararası hukuk ihlallerini aleyhine karşı süren davalar ve ABD’nin desteği hakkında değerlendirmelerde bulundu. Gazze’de 7 Ekim 2023’ten itibaren yaşananların “hem beklendik hem de beklenmedik olduğu” yorumunu yapan Falk, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun başbakan seçilip “İsrail tarihindeki en aşırı sağcı hükûmeti” kurmasının bugün yaşananlara kapı araladığını dile getirdi.
“Liberal Demokrasilerin Onayladığı ve Desteklediği İlk Soykırım”
Falk, Netanyahu’nun hükûmet programında yer alan “Büyük İsrail” planının başta Batı Şeria ve Doğu Kudüs olmak üzere Filistin’in işgal altındaki topraklarını İsrail’e katmayı içerdiğine işaret ederek, “Bu bakımdan, bugün yaşananlar, İsrail-Filistin ilişkilerinin yeni bir aşamasından ziyade bir devamıdır.” dedi.”Batı’nın liberal demokrasilerinin onayladığı ve desteklediği ilk soykırım”
7 Ekim’den sonra yaşananlar ile öncesi arasındaki değişimin İsrail tarafından halihazırda uygulanmakta olan apartheid sistemi, uluslararası insancıl hukuk ihlalleri ve toplu cezalandırmanın “soykırım” olarak tanımlanabilecek hale dönüşmesi olduğunu dile getiren Falk, “Yaşanan değişim, insanlık tarihindeki en özgün ve somut soykırım örneğinin yaşanmasıdır, çünkü (bu soykırım) gerçek zamanlı olarak kayıtlara geçiyor.” diye konuştu.
İsrailli liderlerin açıklamaları ve kullandıkları dilin “soykırım işleme suçu niyetine” dair kanıtlar sunduğunu aktaran Falk, “Bu, Batı’nın liberal demokrasilerinin onayladığı ve desteklediği ilk soykırım olması gerçeğinin vurgulandığı oldukça sıra dışı bir durumdur.” değerlendirmesinde bulundu.
İnfografik: Muhammed Ali Yiğit – AA.
Filistin Konusundaki “Çifte Standart”
Yaşananların sadece Gazze için değil uluslararası hukuk ve demokrasi ile insan haklarını savunan ülkelerin tutumları açısından da “dramatik olduğunu” dile getiren Falk, söz konusu ülkelerin konu Filistin olunca çifte standart uyguladığını kaydetti.
Falk, “Bu çok dramatik bir olay ve jeopolitiğin uluslararası hukuka karşısında daha önemli olduğunun oldukça dramatik bir göstergesi olmaya devam ediyor.” ifadesini kullandı.
Richard Falk, İsrail’in en büyük destekçilerinden biri olan ABD’nin, Gazze’de yaşanan insanlık trajedisi hakkındaki söylemlerinde gözlemlenen değişimlerin herhangi bir politika değişimine neden olup olmayacağının İsrail’in bundan sonra atacağı adımlara bağlı olduğunu kaydetti.
Biden, “İnce Bir Çizgide Yürüyor”
Falk, ABD Başkanı ve 5 Kasım’da yapılacak seçimlerde Demokrat Partinin adayı olması beklenen Joe Biden’in İsrail’e verdiği desteğin özellikle ABD’li Müslümanlar arasında rahatsızlığa neden olduğuna dikkati çekti.
Falk, “Biden şu anda, ABD’de kasım ayında ikinci kez başkan olmak için yürüttüğü seçim kampanyası ile Müslüman Amerikan toplulukları da dahil olmak üzere normalde Demokrat olan insanlardan gelen çok sayıda karşı çıkışla karşılaştığı seçim kampanyası sırasında bir tür ince ipte yürüyor.” diye konuştu.
Başkanlık seçimlerinin yaklaşması ve Demokrat Partinin en önemli seçmen gruplarından sayılan Müslümanlardan gelen eleştirilerin, Biden yönetiminin söylemlerinin değişmesine neden olduğu değerlendirmesi yapan Falk, öte yandan bu durumun da İsrail yanlısı bağışçıların baskısına yol açtığını söyledi.
Netanyahu’nun Taktiği ve Savaşın Daha da Büyümesi İhtimali
Falk, yakın gelecekte Netanyahu’nun Birleşmiş Milletler (BM) ve ABD ile ilişkileri nasıl dengeleyeceği konusunda ikilemle karşılaşacağı değerlendirmesinde bulunarak, “Filistinlilerin önemli bir bölümünü Mısır ya da Ürdün sınırlarına sürerek onlardan kurtulma ve Hamas’ı Filistin mücadelesinde siyasi bir güç olarak ortadan kaldırmayı başarma politikalarının başarısız olduğu açık.” dedi.
Netanyahu’nun İsrail içinde de eleştirilerin odağında olduğunu hatırlatan Falk, “Taktiğinin, dikkatleri Filistinlilere yönelik politikaların başarısızlığından uzaklaştırmak için bölgede daha geniş bir savaş yaratmak olması güçlü bir olasılık.” ifadesini kullandı.
Falk, Biden’in İsrail ordusunun 1 Nisan’da Gazze’deki Deyr el-Belah bölgesine düzenlediği ve Dünya Merkez Mutfağının (World Central Kitchen-WCK) 6’sı yabancı biri de Filistinli olmak üzere 7 çalışanın öldüğü saldırıyı desteklemezken, öte yandan İran’a verdiği yanıta desteğini bildirdiğini hatırlatarak, “Bu da neredeyse İsrail’e, çatışmayı genişletme ve İsrail ile işgal altındaki Filistin arasındaki ilişki üzerindeki baskıyı azaltma yönünde bir sinyaldir.” değerlendirmesinde bulundu.
İsrail ve Filistin Çatışması Dünyayı İkiye Ayırdı
Saldırıda ölen WCK çalışanlarının 6’sının İsrail’i destekleyen ülkelerin vatandaşları olduğuna dikkati çeken Falk, İsrail’in bu nedenle uluslararası toplum karşısında imajını değiştirmeye yönelik adımlar atmaya çalıştığını dile getirdi.
Falk, “Dikkat ederseniz, bu olay medyada, Filistinlilerin çok daha ciddi ve büyük bir şekilde mağdur olduğu daha önceki vahşetlerin alamadığı kadar yer buldu. Ve Netanyahu ilk kez yapıldığı iddia edilen hata için özür diledi.” diye konuştu.
7 Ekim’in ardından İsrail ve Filistin’i destekleyen ülkeler ve geçmişleri arasında bir bağlantı olduğunu belirten Falk, şunları kaydetti:
“İsrail’i destekleyen tüm ülkelerin ya Avrupa’daki eski sömürgeci güçler ya da dünyanın diğer bölgelerindeki yerleşimci sömürgeci beyaz ülkeler, beyazların hakim olduğu ülkeler ve tabii ki ABD ve Kanada olduğunu görürsünüz. Filistinlilerin yanında yer alanların tamamı ise ya dünyanın İslami kesiminden, ya komşu ülkelerden, ya da Güney Afrika ve Nikaragua gibi Küresel Güney’den. Yani çatışmanın jeopolitik bir özelliği var ve bir tarafa Küresel Batı’yı, diğer tarafa da dünyanın geri kalanını koyuyor.”
“Veto Yetkisine Sahip Üyeler Kendi Stratejik Çıkarlarını Önemsiyor”
Falk, İsrail aleyhine Uluslararası Adalet Divanında süren (UAD) dava ve Uluslararası Ceza Mahkemesinin (UCM) soruşturmasından çıkacak kararlara İsrail’in uymasını beklemenin “naiflik” olacağını söyleyerek, şunları kaydetti:
“İsrail’in uluslararası hukuka ve BM kararlarına uymama konusunda uzun yıllara dayanan tutarlı bir sicili var. Ve daha şimdiden BM’ye, UAD ve UCM’ye şikayetler üzerinde yargı yetkisini kullandığı için saldırmıştır. Temelde İsrail’e yönelik bu tür eleştirilerin bir tür antisemitizm olduğunu öne sürüyorlar.”
UAD’ın ilan ettiği ihtiyatı tedbir kararlarının İsrail tarafından dikkate alınmadığını ve ABD’nin veto yetkisine sahip olduğu BM Güvenlik Konseyinin de bunları uygulamakta başarısız olduğunu belirten Falk, yaptırım uygulama gücünün BM Güvenlik Konseyine ait olduğunu anımsattı.
Falk, “Veto yetkisine sahip olan Güvenlik Konseyinin beş daimi üyesi, kendi stratejik çıkarlarının UAD’den çıkacak sonuçla çatıştığını gördüklerinde, uluslararası hukuka ve BM’nin açık otoritesine saygı göstermekle tamamen tutarsız olmasına rağmen veto etmekten çekinmezler.” eleştirisinde bulundu.
ABD’nin Güney Afrika’nın UAD’de İsrail aleyhine açtığı davanın “hukuki değeri olmadığı ve dikkate alınmaması gerektiği” yönündeki savunmasının UAD yargıçları tarafından desteklenmemesinin önemli bir duruş olduğunu belirten Falk, bunun ABD’nin “jeopolitik taahhütleriyle çeliştiğinde uluslararası hukuku ne kadar küçümsediğini gösterdiğini” sözlerine ekledi. (AA/P)
