Ramazan İçin GreenIftar Modeli: Camilerde Nasıl Hayata Geçirilebilir?

Ramazan ayı bereket, tefekkür ve dayanışma zamanı. Her akşam iftar sofralarında bir araya gelir, yemeklerimizi paylaşır ve misafirperverlik geleneğimizi yaşatırız. Ancak, manevi olarak oruç tutarken iftar sofralarımızda da aynı özeni gösteriyor muyuz? Plastik tabaklar, gıda israfı ve aşırı et tüketimi, İslam’ın itidal, adalet ve yaratılışı koruma ilkeleriyle ne kadar uyumlu?

GreenIftar, ramazan ayını daha bilinçli ve sürdürülebilir bir şekilde yaşamanın bir yolu. Daha az israf, daha çevre dostu gıdalar ve bize emanet edilen kaynaklara daha duyarlı bir yaklaşımı teşvik ediyor. Ancak camiler ve dernekler için bu dönüşümü gerçekleştirmek zor olabilir. Peki, misafirperverlikten ve yemek kalitesinden ödün vermeden daha çevreci bir iftar düzenlemek mümkün mü?

Bu yazıda, GreenIftar’ın camilerde nasıl uygulanabileceğini ve karşılaşılan zorluklara yönelik pratik çözümleri ve GreenIftar hedeflerini daha geniş mercek altına alacağız. Sürdürülebilir bir iftar sadece mümkün değil, aynı zamanda yeni bir norm hâline gelebilir. Burada camilerin vereceği yeşil iftarlar cemaatleri bilinçlendirmek ve farkındalık yaratmak için bu anlamda güzel örnekler teşkil edecektir.

İsrafı En Aza İndirmek ve Paylaşmak

Ramazan sofralarında genellikle büyük porsiyonlar ve çok çeşitli yemekler hazırlanır. Ancak bu durum, çoğu zaman ihtiyaçtan fazla yemek pişirilmesine ve artanların israf edilmesine yol açar. Sadece Almanya’da yılda 11 Milyon tondan fazla yemek çöpe gidiyor. Oysa İslam, israfı yasaklar ve ölçülü olmayı öğütler.

Ne Yapabiliriz?

• Katılımcı sayısını önceden belirleyerek yemek miktarını daha iyi planlayın.
• Misafirleri, artan yemekleri götürmeleri için kendi kaplarını getirmeye teşvik edin.
• Artan yemekleri bağışlamak için yerel dernekler veya “Foodsharing” gibi platformlarla iş birliği yapın ve komşularınızla paylaşın.
• Menüleri sade ve ölçülü tutarak aşırı tüketimi önleyin.

Et Tüketimini Azaltmak

Pek çok kültürde iftar sofralarının vazgeçilmezi et yemekleridir. Ancak aşırı et tüketimi hem sağlığımıza hem de çevreye zarar verir. Hayvan yetiştiriciliği büyük miktarda su ve yem tüketimine yol açarken, endüstriyel çiftliklerde üretilen etler etik ve ekolojik açıdan ciddi sorunlar barındırır. Örneğin, 1 kg sığır eti üretmek için yaklaşık 15.500 litre su harcanırken, aynı miktarda patates için sadece 210 litre su yeterlidir.

Ne Yapabiliriz?

• Menüleri sebze ve baklagil ağırlıklı olacak şekilde düzenleyin.
• Et tüketimini azaltarak, tercih edilen etin kaliteli ve organik olmasına özen gösterin.
• GreenIftar’ı, “misafirperverliğin yeni hâli” olarak tanıtarak sağlıklı ve sürdürülebilir beslenmeyi teşvik edin.

Yerel ve Mevsimsel Gıdaları Tercih Etmek

Günümüzde birçok sebze ve meyve ithal edilmekte, genetiği değiştirilmekte ve kimyasallarla işlenmektedir. Oysa yerel ve mevsiminde üretilen gıdalar, hem daha sağlıklı hem de çevreye daha az zarar verir. Üstelik Türk mutfağı, yalnızca etli yemeklerden ibaret değildir; sebze yemekleri, baklagiller ve zeytinyağlılarla oldukça zengin bir alternatif sunar.

Ne Yapabiliriz?

• Yemekleri planlarken yerel ve mevsimsel ürünleri kullanın. “Sezon takvimleri” bu konuda rehber olabilir.
• Sebze yemeklerini daha fazla ön plana çıkarın.
• Baklagiller gibi yüksek proteinli ve lif açısından zengin alternatiflere yönelin.
• İthal ürünler yerine yerel üreticileri destekleyerek çevresel etkinizi azaltın.
• Etsiz menüler daha düşük maliyetli olacağından, bu bütçeyle organik malzemeler kullanarak daha sağlıklı ve kaliteli yemekler sunabilirsiniz.

Helal ve Tayyib Yemek

Çevre Dostu Ramazan; Ama Nasıl?

Ramazan 7 Mart 2024

Kur’an’ın çeşitli yerlerinde, “helal” ve “iyi” olanı (tayyib) yemeye ve içmeye teşvik edilmekteyiz.
“Öyleyse Allah’ın sizi rızıklandırdığı şeylerden helâl (ve) temiz olanlarını yiyin (için); eğer (sadece ve samimiyetle) O’na kulluk ediyorsanız, Allah’ın nimetine şükredin (ki kurtulasınız)!” (Nahl,114. Ayat)

Helal, sadece izin verilen gıdaları tüketmeyi ifade eder. Tayyib ise sağlıklı temiz ve herkes için adil olanı seçmemizi teşvik eder. Büyük İslam âlimlerinden Fahreddin er-Razi (ö. 1209), başkasının hakkını ihlal eden şeylerin Tayyib olmadığını vurgulamıştır. Bu bakış açısıyla, GreenIftar sadece çevreyi koruma girişimi değil, aynı zamanda insan, hayvan ve toprağın haklarına saygının da bir göstergesidir. Buna temiz gıda, yani hayvanların uygun koşullarda yetiştirilmesi, ekolojik tarımdan üretilen organik meyve ve sebzeler dahildir. Genleriyle oynanmış ve kimyasallarla islenmiş gıdalar toprağa, insana ve hayvanlara zarar verdiği için, temiz ve sağlıklı kabul edilemez.

Ne Yapabiliriz?

• Et, Meyve ve sebzelerde organik etiketlere dikkat edin. Bu etiketler, ürünlerin minimum standartları ve kalitesi hakkında bilgi verir.
• Etli yemekleri daha az kullanın. Et yemeklerini ziyafet haline getirin ve organik et kullanmaya özen gösterin.
• Süt alırken, annelerine bağlı olarak büyütülen buzağı ineklerin sütünü tercih edin (Alm. „Muttergebundene Kälberaufzucht“). Yumurta alırken, üreticilerin civciv öldürmeyi desteklemediklerinden emin olun (Erkek civciv yani Bruderhähne damgası olsun).

Tek Kullanımlık Ürünlerden ve Ambalajlardan Kaçınmak

Camilerde her zaman tam donanımlı mutfak veya endüstriyel bulaşık makinesi bulunmadığından, bulaşık yıkama işi genellikle gönüllülerin omzuna yüklenir. Bu nedenle, çoğu iftarda tek kullanımlık tabak, bardak ve plastik ambalajlar tercih edilir. Ancak plastik atıklar, çevreye ve canlılara büyük zarar verir. Bir plastik şişe doğada tamamen kaybolana kadar 450 yıl sürebilir. Allah bizi yeryüzünün halifeleri olarak yaratmışken, doğayı koruma sorumluluğumuzu yerine getirmeliyiz.

Ne Yapabiliriz?

• Camilerde endüstriyel bulaşık makinesi yatırımı yapılarak uzun vadede tek kullanımlık ürünler azaltılabilir.
• Kısa süreli kiralama yöntemiyle yeniden kullanılabilir tabak ve çatal-bıçak takımları temin edilerek, bunlar yıkamadan geri verilebilir. Böylece gönüllülerin iş yükü de azalır.
• Misafirleri, kendi tabaklarını ve su şişelerini getirmeye teşvik edebiliriz. Bu, düşündüğümüz gibi garipsenecek bir durum değil, aksine camilere ve çevreye küçük ama anlamlı bir katkıdır.

Anlatmak ve Örnek Olmak

Camilerin sürdürülebilirlik ve çevre koruma konusundaki çabaları, cemaatlerde kalıcı bir farkındalık oluşturabilir onlara ilham verebilir ve benzer düşünen insanları camiye çekebilir. Bu nedenle, etkinlikleriniz için kamuoyunun dikkatini çekmeye çalışın – belki de düzenlediğiniz iftar, birçok kişi için yeni başlangıcın ilk adımıdır.

Ne Yapabiliriz?

• Cemaatin içindeki etkili ve iyi bağlantıları olan kişilerden, GreenIftar konseptiniz hakkında konuşmalarını ve başkalarını bu konuda heyecanlandırmalarını rica edin.
• Cuma Hutbesinde cemaati bilgilendirin.
• Davetiyenizin üzerine iftarınızın bir ‘‘yeşil iftar’’ (İng. Green Iftar) olduğunu belirtin.
• #GreenIftar’ı kullanın ve www.greeniftar.com adresinden kaydınızı yaparak etkinliğinizi sosyal medyada görünür kılın.

Sadaka-i Cariye Vermek

Hollandalı Bir Mühtedi: “Keşke Oruç Tutmanın Ne Büyük Bir Özlem Olduğunu Bilseler!”

Ramazan 13 Mart 2024

Kalıcı iyilik bırakmak önerilen ve Allah katında değerli görülen bir davranıştır. Bu, ister bağış, eğitim programları, güneş enerjisi projeleri, kuyu inşası veya ağaç dikimi şeklinde olsun. Örneğin, ağaç dikme etkinlikleriyle, yaratılışı ve onun gelecekteki nesiller için sunduğu faydaları korumaya katkıda bulunabiliriz. Başka canlılara hayat sağlayan her ağaç, çevresi için güçlü ve etkili bir sadaka niteliğindedir: “Müslüman bir kişi bir ağaç diker de ondan insan, hayvan veya kuş yerse, bu yenen şey kıyamet gününe kadar o Müslüman için sadaka olur.” (Müslim)

Her yıl dünya genelinde yaklaşık 15 milyar ağaç yok ediliyor. Bunun sebeplerinden birisi de Hayvan yetiştirmek için gereken yem üretimi. Oysaki ağaçlar, su döngüsünün düzenlenmesine yardımcı olarak doğal afetlerin etkilerini azaltır. Ayrıca, insan sağlığını iyileştiren bir ekosistem sunarak, hava kalitesini artırır.

Ne yapabiliriz?

• Camilerin bir araya geldiği GreenIftar akşamlarında, misafirlerle birlikte gecenin konseptine uygun kalıcı bir proje için bağış toplayabilirsiniz.
• Ramazan dışında sıcak havalarda cami etrafında bulunan ağaçları sulayabilirsiniz.

Sonuç: GreenIftar Modelini Yeni Bir Standart Hâline Getirmek

GreenIftar, sadece çevre dostu bir iftar düzenleme fikri değil, aynı zamanda İslami değerlerle örtüşen bir yaşam tarzıdır. Daha bilinçli tüketim alışkanlıkları edinerek hem dünyamızı koruyabilir hem de orucun özüne daha uygun bir şekilde yaşayabiliriz. GreenIftar konsepti misafirperverliğimizi ve yemek kalitemizi artıracaktır.

Bu sürecin bir parçası olmak, her birimiz için anlamlı bir adım olabilir. Camiler, dernekler ve topluluklar, bu hedefleri benimseyerek daha sürdürülebilir bir ramazan deneyimi oluşturabilir ve çevreye olan katkılarını artırabilirler. Her bir küçük adım, toplumsal bir dönüşüm yaratma gücüne sahiptir.

Yemeklerimizin misafirlere şifa getirmesini dileriz. GreenIftar hedeflerini uygulayarak, iftarlarımız sadece bedenimizi değil, dünyamızı da iyileştirebilir ve gelecek nesillere daha iyi bir miras bırakabiliriz. Hep birlikte, daha yeşil bir gelecek için adım atmak, sadece ramazan ayıyla sınırlı kalmayacak, tüm yıl boyunca İslam çevre ahlakına uygun yaşam tarzlarını benimsememize olanak sağlayacaktır.

Kaynak: GreenIftar Guide, Sürdürülebilir Bir Ramazan İçin Kılavuz (Alm. Dein Leitfaden für einen nachhaltige Ramadan)