Randevuya “Termin” Telefona “Handy”: İşte A’dan Z’ye Almanya Türkçesi

Almanya’ya Türk göçünün 50. yılı çoktan geride kaldı. İki ülke arasında 30 Ekim 1961 tarihinde imzalanan antlaşma ile Almanya’nın kapıları Türk vatandaşlarına açılmıştı. Yarım yüzyıl önce nice hayallerle Almanya’ya göç eden Türkler, bu süre zarfında âdet, gelenek ve göreneklerinin yanı sıra ana dilleri Türkçeyi yaşatmak için de yoğun gayret gösterdi. Aileler, Türk televizyonlarının ve internetin olmadığı dönemlerde, yeni nesillerin ana dillerini unutmaması için daha çok çabaladılar. Almanya’ya göç eden ilk nesil, çocuklarının Türkçe konuşmasını sağlamayı başardı. Ancak sürekli farklı bir dil konuşulan bir ülkede yaşamanın doğal getirisi olarak konuştukları Türkçe’ye gündelik hayatta kullandıkları Almanca kelimelerin eklenmesinin de önüne geçilemedi.

Almanya’da anne-babalar çocuklarına akşam ‘Ödevini yaptın mı?’ diye sormayalı uzun zaman oldu. Onun yerine ‘Hausaufgabenı yaptın mı?’ kelimesi annelerin diline pelesenk olmuş durumda. Türklerin evinde, bodrum için ‘kela’, ‘derin dondurucu’ için ‘kültür’ kelimeleri tercih edilmekte. Almanya’da hiçbir çocuk annesinden sabah patates kızartması istemez. Onun yerine ‘pomes’ kelimesini kullanır. Almanya’daki çocuklar ‘dondurma’ kelimesini unutalı uzun zaman oldu. Duydukları ‘Ays’ kelimesi onları mutlu etmeye yeter.

Almanyalı Türkler tarafından oluşturulan bu yeni Türkçe’de artık hiçbir şekilde değişmesi dahi teklif edilemeyecek kelimeler de mevcut. Almanya’da Türklerin sözlüğünden ‘randevu’ kelimesi çoktan çıktı. Onun yerine ‘termin’ kelimesi herkesin diline yerleşmiş durumda. Cep telefonu numarası isterken ‘hendi numarası’, tren garı için ‘banof’, telefon aboneliği için de ‘fetrak’ kelimelerinin artık başka dile ait kelimeler olduğu bile anlaşılmaz. İşten çıkıp işsizlik fonuna ayrılanların kullandığı ‘Arbaytsamtayım’ ifadesi de bu yeni Türkçenin değişmezlerinden. Almanyalı Türkler,  indirimler için de bu kelimenin Almanca karşılığı ‘angebot’u kullanmayı tercih eder. Almanya’da ‘angebot var mı? sorusunu duyarsanız indirimden bahsedildiğini hemen anlarsınız.

‘Almanya Türkçesi’ olarak adlandırabilecek bu kelimelerin bazıları şu şekilde sıralanabilir:

Termin almak (Randevu almak)

Hendi numaram (Cep telefonu numaram)

Arbaytsamtayım (İşsizim)

Anmeldın yapmak (Kayıt olmak)

Angebot var mı?(İndirim var mı?)

Ausbildung (Meslek eğitimi)

Bröçen almak (Ekmek almak)

Rathausa gitmek?(Belediyeye gitmek)

Bomachine almak (Matkap almak)

Bahna binmek (Trene binmek)

Beverbın etmek (Başvuru yapmak)

Şport yapmak (Spor yapmak)

Füüraşaynını aldın mı? (Ehliyetini aldın mı?)

Şıtoya numarası (Vergi numarası)

Urlaubdayım (İzinliyim)

Prüfungum var (Sınavım var)

Krank almak (Rapor almak)

Urlaub var mı? (İzin var mı)

Fetrak yaptırmak (Faturalı hat almak)

Beştelen yapmak (Sipariş vermek)

Hausaufgabenı yaptın mı? (Ödevini yaptın mı?)

Ausvaysın yanında mı?(Kimlik kartın yanında mı)

Kela (Bodrum)

Ticket (Bilet)

Pomes (Patates kızartması)

Akü (Telefon şarjı)

Finanzamt (Vergi dairesi)

Kindergarten (Ana okulu)

Pauze yaptın mı? (Mola verdin mi?)

Tapesyen yapmak (Duvar kağıdı yapmak)

Vasakoha (Su ısıtıcı)

Fahrşuleye yazıldım (Sürücü kursuna yazıldım)

Far yapıyorum (Sürücü kursunda araba kullanmak)

(fk)