Almanya’daki Gençlik Daireleri ve “Çocuk Selametinin Korunması”

Almanya’da haziran ayında Dormagen‘da Gençlik Dairesinin ailesinden aldığı iki çocuk ve Altınkaya ailesinin yaşadıkları uzun süre gündemdeydi. Bu tartışma, aynı zamanda Almanya’da yaşayan birçok insanın, Gençlik Daireleri ve görevlerini bilmiyor olduğunu da gün yüzüne çıkarttı.

Almanya’da Gençlik Dairelerinin birçok görevi vardır ve hemen hemen her aile hayatında en az bir kez Gençlik Dairesi personeliyle iletişime geçmiştir. Gençlik Dairesi, bilindiği üzere sadece ihmal edilen veya istismara uğrayan çocuklar ve ergenlerle ilgilenmekle kalmaz. Aynı zamanda ailelere danışmanlık yapar ve onlara destek olur.

Gençlik Dairesinin İki Çocuğuna El Koyduğu Aile - “Bu Tekil Bir Sorun Değil”

Almanya 17 Haziran 2020

Almanya’da 1991 yılından bu yana Gençlik Dairelerinin ana hedefi, çocukların sağlıklı bir aile ortamında yetişmeleri için destekleyici rehberlik ve danışmanlık hizmeti sunmak ve çocuğun selametinin korunmasını sağlamaktır.

Gençlik Daireleri bu sorumluluğunu ve kendisine şart koştuğu görevleri gerçekleştirilmesine yönelik destekleyici/önleyici ve zorlayıcı/müdahale edici birtakım önlemler geliştirmiştir. Örneğin, ailesinin çocuğun selameti ve gelişimini  sağlayamadığına karar verilen durumlarda bu önlemler ve müdahaleler devreye girebilmektedir. Gençlik Dairelerinin çocuğun selametinin tehlikede olduğu durumlarda devreye girmesi, bu kuruma yapılan ihbarlar vasıtasıyla gerçekleşebilir. Bu ihbarlar öğretmen, doktor, polis, komşu ve çocuğun ilişkili bulunduğu çevresinden kişilerce yapılacağı gibi, bizzat çocuk tarafından da yapılabilir.

Gençlik Daireleri Şikayet Konuları: Hafif İhbar ve Ağır İhbar

Anne-babanın ebeveynlik görevlerini yerine getirmede ihmalkâr davrandığı durumlar ve bu konuda Gençlik Dairelerine yapılan şikayetler “hafif ihbar” kategorisinde değerlendirilir. İstismar, taciz, şiddet gibi vakalar ise “ağır/acil ihbar” konuları olarak değerlendirilmektedir.

Hafif ihbarlarda anne-babaya ve çocuğa yönelik destekleyici danışmanlık hizmetleri devreye sokularak sorunların giderilmesi hedeflenmektedir. Çocuğun selameti ve gelişiminin ciddi tehlike altında olduğu ağır ve acil ihbar durumlarında ise Gençlik Dairelerinin dava ve mahkeme süreçlerini atlayarak çocuğu söz konusu aile ortamından uzaklaştırma ve koruma altına alma yetkisi bulunmaktadır.

Bu durumlarda aileler çocuklarını geri alabilmek için mahkemeye başvurdukları takdirde yirmi dört saat içinde soruşturma açılabilmektedir. Çocukların ve gençlerin velayetini alan Gençlik Dairesi, ardından çocuğun selametini korumak adına çocuğun nerede yaşaması gerektiğine dair karar verebilir. Bu gibi durumlarda her ne kadar aile çocuk bakımı ve eğitimi konusunda yetersiz olarak tanımlanmış olsa da, çocuğun velayeti Gençlik Dairesinde tutularak ebeveynlerin belirlenen şartlara uyma koşuluyla çocuğun denetim altında ailesinin yanında kalmasına da karar verilebilir. Bu süreçte aile ile ortak bir eylem planı geliştirilir. Ayrıca çocuğun selametinin korunması adına aile ve Gençlik Dairesi arasında işbirliğine gidilir.

Avrupa’da Gençlik Daireleri ve Türkiye Kökenli Çocuklar

Gençlik Daireleri 1 Ocak 2014

Çocuğun Velayetinin Süresiz Olarak Gençlik Dairesine Verilmesi

Şartlara bağlı olarak aile işbirliğinin devamına olumsuz cevap veriyor ise veya çocuğun selameti için belirlenen şartları yine karşılayamıyor, tespit edilen sorunların giderilmesine yönelik hiçbir katkıda bulunmuyorsa; çocuğun bakımevi, yurt ya da koruyucu aile yanına yerleştirilmesi yönünde karar verilebilir. Bu şartlar ise duruma göre değişmektedir. Bu süreçte bir uzman sürekli aileyi ziyaret ederek denetim sağlayabilir.

Çocuğun aileden uzaklaştırılma süresi ise koruma altına alınma sebebine ve ailenin durumuna bağlı olarak değişir. Bilindiği kadarıyla ağır ihbar vakalarında çocuğun velayeti süresiz olarak Gençlik Dairesine verilebilmektedir. Böylelikle şiddet ve istismar gibi durumlarda çocuklar süresi belirsiz olarak aileden uzaklaştırılarak –on dört yaş altı çocuklar da dâhil olmak üzere– öncelikle yurt ya da bakımevlerine yerleştirilirler.

Acil/ağır ihbar veya çocuğun kendisinin bu taleple başvuruda bulunduğu durumlarda Gençlik Dairesi, herhangi bir soruşturma yürütmeden ve aileyle iletişime geçmeden de çocuğa el koyabilir. Bu durum bir yetkiden ziyade Gençlik Dairesi çalışanlarınca uygulanması gereken yasal bir yükümlülük ve görevdir.  

Gençlik Dairesi bizzat çocuk tarafından yapılan ihbarlarda çocuğun beyanını esas alarak teyit sürecine ihtiyaç görmeksizin değerlendirmede ve aktif müdahalede bulunabilir. Bu durumlarda çocuğun psiko-sosyal durumu dikkate alınır.

Çocuğa el koyma vakalarında ailenin duruma razı olmaması, itiraz etmesi ve soruşturulmasını talep etmesi hâlinde ise dava süreci yirmi dört saat içinde başlatılmak zorundadır. Nadir de olsa bazı vakalarda aileler kendi kararlarıyla çocuklarını Gençlik Dairesinin himayesine verebilmektedir.