Başörtüsü: Daimî Bir Tartışmanın Kronolojisi
Başörtüsü özellikle kamu sektöründe sürekli tartışılan bir konu. Perspektif, 2001 yılından bu yana tartışmanın en önemli aşamalarını özetledi.
Başörtüsü, 20 yılı aşkın bir süredir Alman mahkemelerinde tartışılıyor. Berlin’deki yeni bir başörtüsü davasında Federal Çalışma Mahkemesinin vereceği karar merakla bekleniyordu.
Erfurt’taki Federal Çalışma Mahkemesi 27 Ağustos perşembe günü verdiği kararda, Tarafsızlık Yasası’nın öngördüğü Müslüman öğretmenler için başörtü yasağının anayasaya aykırı olduğunu açıkladı. 2005 yılından beri yürürlükte olan tarafsızlık yasası, belirli bazı devlet memurlarının göze çarpan dinî ve ideolojik semboller ve giysiler kullanmasını yasaklıyor.
2015 yılında Federal Anayasa Mahkemesi, eğitim alanında bu tür yasaklara yalnızca okul huzurunun somut bir şekilde tehlikeye girmesi durumunda izin verilebileceğine karar vermişti. Ancak Berlin Eyaleti başörtüsü yasağına bağlı kaldı.
Bu iki farklı kararın öncesinde ve sonrasında yaşananlar ise şöyle:
Haziran 1998: Başörtülü öğretmen Fereshta Ludin’in Stuttgart’ta çalışması yasaklandı.
Mart 2000: Stuttgart İdare Mahkemesi, Ludin’in davasını reddetti.
Haziran 2001: Baden-Württemberg İdare Mahkemesi tarafsızlık ilkesinin din özgürlüğünden daha önemli olduğunu onayladı.
Temmuz 2002: Federal İdare Mahkemesi de (o zaman Berlin’de) şikayeti reddetti. Reddin sebebi olarak tarafsızlık ilkesi gösterildi.
Eylül 2003: Federal Anayasa Mahkemesi Fereshta Ludin’in başörtülü öğretmenlik yapabileceğine, ancak federal eyaletlerin okullarda “dinî sembolleri” yasaklayabileceğine hükmetti.
Nisan 2004: Baden-Württemberg, “başörtüsü yasasını” kabul eden ilk federal eyalet oldu.
Nisan 2004: Aynı ay içerisinde, Aşağı Saksonya “başörtüsü yasasını” federal meclisten geçiren ikinci eyalet oldu.
Haziran 2004: Saarland, “başörtüsü yasasını” kabul eden üçüncü federal eyalet oldu.
Ekim 2004: Hessen, “başörtüsü yasası” getiren dördüncü federal eyalet oldu.
Kasım 2004: Bavyera, “başörtüsü yasasını” kabul eden beşinci federal eyalet oldu.
Ocak 2005: Berlin, “başörtüsü yasasını” kabul eden altıncı federal eyalet oldu.
Mart 2005: Brandenburg’da başörtüsü yasağı teklifi kabul edilmiyor. Öğretmenlerin başörtüsü takmaları hâlâ serbest.
Haziran 2005: Yedinci “başörtüsü yasası” Bremen’de kabul edildi.
Kasım 2005: Rheinland-Pfalz eyaletinde de başörtüsü yasası uygulanmıyor.
Haziran 2006: Kuzey Ren-Vestfalya, “başörtüsü yasası” çıkaran sekizinci federal eyalet oldu.
Ocak 2007: Schleswig-Holstein’da başörtüsü yasağı kabul edilmedi.
Haziran 2007: Düsseldorf Çalışma Mahkemesi bir öğretmenin şikayetini reddetti. Sınıfta başörtüsü yerine bere takmıştı.
Ekim 2009: Rheinland-Pfalz eyaletinde ikinci başörtüsü yasağı teklifi de kabul edilmedi.
Ağustos 2011: Bere takan bir öğretmen başörtüsü yasağını sonlandırmak istemiyle Federal Anayasa Mahkemesine dava açtı.
Mart 2015: Karlsruhe’deki Federal Anayasa Mahkemesi okullarda genel bir başörtüsü yasağının anayasaya aykırı olduğuna hükmetti.
Mart 2015: Bavyera, Karlsruhe kararına rağmen başörtüsü yasağı uygulamasına devam etti.
Mayıs 2015: Bremen, Anayasa Mahkemesinin kararını benimseyen ilk federal eyalet oldu. Müslüman öğretmenlerin o zamandan bu yana başörtüsü takmalarına izin verilmektedir.
Haziran 2015: Kuzey Ren-Vestfalya eyaleti de okullarda Müslüman öğretmenlerin başörtüsü takmasına izin veriyor.
Ağustos 2015: Federal Anayasa Mahkemesinin kararı Aşağı Saksonya’da da uygulanmaya başladı.
Eylül 2015: Hessen de başörtüsü yasağını bozdu.
Ekim 2015: Berlin yasağa bağlı kaldı. Öğretmenlerin görev başında başörtüsü takması yasak.
Kasım 2015: Berlin Senatosu’nun yasağa devam kararından sonra başörtülü bir öğretmen dava açtı.
Nisan 2016: Berlinli bir öğretmeninin davası reddedildi. Gerekçe: Tarafsızlık yasası.
Haziran 2016: Bavyera’da stajyerler içim başörtüsü yasağı kaldırıldı.
Şubat 2017: Bir öğretmenin Bölge Çalışma Mahkemesinde açtığı dava başarılı oldu. Müslüman kadına tazminat ödenmesine hükmedildi.
Mayıs 2018: Berlin Çalışma Mahkemesi bir öğretmenin şikayetini reddetti. Mahkeme tarafsızlık yasasının anayasaya aykırı olmadığına hükmetti.
Kasım 2018: Bir öğretmenin Bölge Çalışma Mahkemesindeki davası başarılı oldu. Berlin’deki tarafsızlık yasası gözden geçiriliyor.
Mart 2019: Berlin eğitim yönetimi revize ediliyor. Erfurt’taki Federal Çalışma Mahkemesinin tarafsızlık yasasını gözden geçirmesini istiyor.
Ağustos 2020: Müslüman kadın hukuk savaşını kazandı. Federal Çalışma Mahkemesi temyiz başvurusunu reddetti. Başörtüsü yasağının anayasaya aykırı olduğuna hükmedildi.
