Fransa’da Öğrenci Yakınlarına Başörtüsü Yasağı
Senato tarafından oy çokluğuyla kabul edilen yasa değişikliği, okul gezilerinde öğrencilere eşlik eden veli ve diğer kişilerin başörtüsü takmasını yasaklıyor.
Fransa’da 11 Nisan’ın geç saatlerinde toplanan Senato oturumunda “Özgürlük, Fırsat Eşitliği ve Laiklik Okulu İçin Yasa Tasarısı” yapılan oylamada hazır bulunan senatörlerin çoğunluğu tarafından kabul edildi. 12 maddeden oluşan yasa tasarısı, önceki cumhurbaşkanlarından Nicolas Sarkozy’nin kurucusu olduğu Cumhuriyetçiler (Les Républicains) tarafından teklif edildi. Yasanın en çok konuşulan maddesi, tarafsızlık ilkesinin kapsamının kamu personeli dışındaki kişileri kapsayacak şekilde genişletilmesi ve bunun öğrencilere eşlik eden kişilere yönelik başörtüsü yasağı anlamına gelmesi oldu.
Yasa Tasarısının İçeriği
Söz konusu yasa tasarısı “Milli Eğitim’in özerkliği” gibi eğitimle ilgili tartışmaların yapıldığı bir ortamda sunuldu. Kabul edilen metin eğitim krizine çözüm önerileri sunma amacını taşıyor ve özerk kamu eğitim kurumlarının oluşturulmasını öneriyor. Bu kapsamda özerk kamu eğitim kurumları artık pedagojik organizasyon, öğrenci desteği, personel ataması, bütçe tahsisi ve kullanımı, öğrenci kaydı ve diğer konular dahil olmak üzere şartlar getirildi ve kurumların bir takım sözleşmelere imza atması gerekecek.
Öte yandan yasa tasarısında “eğitim sisteminde Cumhuriyet’in değerlerine saygıyı teşvik etmek amacıyla” okul gezilerine eşlik eden öğrencilere kişilerin açıkça dinî simgeler takmasını yasaklayan bir madde de bulunuyor. Tartışmalı 10. madde sayesinde Fransa’da laiklik çerçevesinde devletin sahip olması gereken tarafsızlığın kapsamı da genişletilmiş durumda.
Senato Oturumundaki Tartışmalar
Cumhuriyetçiler’den Max Brisson’un önergesi üzerine yapılan oylama sırasında, okul gezilerine eşlik edenler için tarafsızlık zorunluluğu en tartışmalı konu oldu. Senatonun sağ kanadı, sol kanadı laiklikten vazgeçmekle suçlarken, Yeşiller’den (Les Verts – EELV) Thomas Dossus, konuyla ilgili sağ tarafın önerilerinde daimî bir ırkçılık kokusu olduğuna dair imada bulundu.
Sosyalist Partili (PS) Yan Chantrel, “Tarafsızlık ilkesini bozan bu maddenin, sağ kanadın dört yıl içinde dördüncü saldırısı olduğunu” belirttti. Bir diğer PS’li senatör Sylvie Robert ise “ebeveynlerin kamu hizmeti görevlileri olmadığı” görüşüne atıfta bulunarak, ebeveynlerin bu tür gezilere katılmalarının mevcut yasal düzenlemelerde tarafsızlık ilkesinin uygulanması zorunluluğunu gerektirmediğini söyledi.
Dinî Semboller Yasağı
Bu öneri, Fransa’nın Yüksek Mahkemesi olan Danıştay’ın, ebeveynlerin kamu hizmeti görevlisi olmadığını ve dolayısıyla tarafsızlık zorunluluğuna tabi olmadığını kararlaştırması nedeniyle sürekli olarak tartışma konusuydu. Sol partiler, bu önerinin bir gerçeği görmezden geldiğini ve bu tarz gezilere ebeveynlerin katılımının bazı öğrencileri bu gezilerden mahrum bırakacağını öne sürerken, sağ kanat bu tartışmanın sebebini “sol kanadın laikliği artık savunmamasından” kaynaklanan bir durum olarak görüyor.
Fransa’da dinî semboller yasağı, başörtüsü de dahil olmak üzere, dinî kıyafetlerin kamu okullarında ve hükûmet binalarında yasaklanmasını sağlıyor. Yasak 2004 yılında yürürlüğe girmiş ve başlangıcından bu yana tartışmalara neden olmuştu. O tarihten bu yana yasağa karşı pek çok itirazda bulunuldu ancak yasak yürürlükte kaldı. Yasak ayrımcı olduğu ve Müslüman kadınları hedef aldığı gerekçesiyle eleştiriliyor. Yasağı destekleyenler ise işbu yasağın laikliği pekiştidiğini ve dinin kamusal alandaki etkisini engellediğini savunuyor. (P)
