Selefilik Gerekçesiyle Sınır Dışı Edilen İmam ve Öncesinde Yaşananlar
Fransa'da terör eylemlerine göz yumduğu gerekçesiyle kapatılan bir caminin eski başkanı, vatandaşı olduğu Cezayir'e sınır dışı edildi. Fransız makamlarının açıklamaları, ortaya sundukları gerekçeler ve sınır dışı işleminin arka planına dair bilinenler.
Fransa’nın kuzeyindeki Hautmont şehrinde bulunan ve terör eylemlerine göz yumduğu gerekçesiyle 2018 yılında kapatılan bir caminin eski başkanı, 13 Haziran’da vatandaşı olduğu Cezayir’e sınır dışı edildi. Kuzey Vilayeti Valiliği, İçişleri Bakanlığı tarafından hakkında sınır dışı etme kararı bulunan Abderrahim Sayah’ın Bakan Gérald Darmanin’in talimatıyla Cezayir’e sınır dışı edildiğini bildirdi. Bu açıklamada, Abderrahim Sayah’ın Belçika ve Fransa’yı kapsayan Sambre havzasında “Selefiliğin lideri” olduğu da belirtildi.
Darmanin de işlemi gerçekleştiren yetkilileri Twitter üzerinden tebrik etti ve “2017’den bu yana İçişleri Bakanlığı’nın çalışmaları sayesinde 850 radikalleşmiş yabancının sınır dışı edildiğini” paylaştı.
Mahkemeye Göre Sayah’ın Geçmişi ve Yöneltilen Suçlamalar
Fransa’ya 5 yaşındayken gelen Abderrahim Sayah’ın Fransız vatandaşı olan 6 çocuğu bulunuyor. 2014 yılında Assalem adlı bir dinî dernek kuran Sayah, bu dernek vasıtasıyla Hautmont’ta As-Sunnah Camii’ni açtı. Sınır dışı kararında da belirtildiği gibi, “Vahhabi ve Selefi İslam’ı yayan”, Yahudilere ve Hıristiyanlara karşı “silahlı cihadı” ve “şiddeti” savunan vaazlar veren bu ibadethane 2018 yılında kapatılmıştı.
Eylül 2022’de Lille Mahkemesi Sınır Dışı Etme Komisyonu önünde yapılan duruşmada Valilik, Abderrahim Sayah’ın radikalleşmiş kişilerle olan bağlantılarına dikkat çekmişti: Duruşmada belirtilen bu kişiler arasında Irak’ta öldüğü tahmin edilen Hautmontlu bir “cihatçı” da vardı. Ayrıca 2017 ve 2018 yıllarında cami imamı tarafından verilen ve aralarında Yahudi karşıtı nefret söylemi içeren ve bu karşıtlığı savunan bir içeriğin de bulunduğu vaazlara ve “aktif din değiştirme” çabalarına dikkat çekilmişti.
Fransız makamları, Sayah’ın “2016 yılından bu yana Sambre havzasında Selefiliğin lideri” olduğu görüşünde. Komisyonun verdiği sınır dışı kararında Sayah’ın “ibadethanenin kapatılmasına yol açan olaylarda aktif rol oynadığı” ve Maubeuge’deki bir mahallenin “radikalleşmesine katkıda bulunduğu” belirtiliyor.
Karar metninde, ayrıca, “2015’teki Paris saldırılarından sorumlu olanlara sahte kimlik sağlamakla suçlanan” bir adamla da bağlantılı olduğu aktarılıyor. Bunlara ilaveten, “özellikle güvenlik güçlerine ve kurumlarına yönelik” olmak üzere “çok sayıda suçtan suçlu” olduğu belirtiliyor. Bunlar arasında 2019’da bir itfaiyeciye yönelik şiddet, 2021’de eski bir polis memuru olan kayınpederine yönelik tekrarlanan ölüm tehditleri ve 2021’de başka bir adama yönelik tabancalı tehditler yer alıyor.
Abderrahim Sayah ise, duruşmada bahsi geçen radikalleşmiş kişilerle herhangi bir ilişkisinin olmadığını belirterek Fransız devletinin elinde “kanıt olmadığını” söyledi. Kendisini ise camide sadece “idari bir görevi” olan ve “her zaman terörle mücadele etmiş bir “barış adamı” olarak tanımladı.
Sayah Yeniden Evlenerek Fransa’ya Dönebilir
Temmuz 2022’de Sayah’ın Fransız vatandaşı olan eşiyle evliliği askıya alınmıştı. Avesnes Savcılar Kurulu, Sayah’ın hukuki durumunu göz önünde bulundurarak evlilik bağının durdurulmasına karar vermişti. Sayah, daha sonra sınır dışı kararına idari mahkemeler nezdinde itiraz etse de başarısız oldu. Aralık 2022’ye gelindiğinde Sayah tutuklanıp idari gözetim altına alınmış olsa da birkaç gün sonra üzerinde geçerli bir pasaport olmadığı için serbest bırakıldı. Ama bu durum uzun sürmedi ve geçerli kimlik belgesi bulunduktan sonra yasalara uygun olarak sınır dışı edilmesi olanağı oluştu.
13 Haziran 2023’te Sayah’ın sınır dışı edilmesi, yasal sürecin sonuna gelindiği anlamına gelmiyor, çünkü Abderrahim Sayah 10 Haziran 2023’te eşiyle yeniden evlenmek için başvuruda bulundu. Medyaya yansıyan bilgilere göre, Hautmont Belediye Başkanı geçtiğimiz hafta sonu siyasi durumu gözeterek nikah törenini gerçekleştirmeme kararı aldı. Bu karara sinirlenerek belediye binasına giden Sayah, burada seçilmiş temsilcilerle bir münakaşa içine girdi. Sayah’ın avukatları şimdi Hautmont Belediye Başkanı’nı “saldırı” suçundan yasal işlem başlatmakla tehdit ediyor: Bir sulh hakiminin onayı olmadan evlilik işlemini gerçekleştirmeyi reddetmek teorik olarak yasalara aykırı. Sayah’ın avukatlarına ulaşmaya çalışan ama cevap alamayan La Voix du Nord gazetesine göre, bu müracaatın yapılıp yapılmayacağı henüz netleşmiş değil.
Iquioussen’ın Sınır Dışı Edilmesinden Sonra Verilen “Sıradakiler” Mesajı
Ağustos 2022’de Vaiz Hassan Iquioussen için benzer gerekçelerle sınır dışı kararı alınmıştı. Sonradan özür dilediği geçmişteki antisemitik sözlü ifadeleri ve eşlerin ailedeki rollerine ilişkin muhafazakâr yorumları, -Danıştay’ın da onayının ardından- Fransa’dan Fas’a sınır dışı edilmesi kararına yol açmış ve vaiz de bunun üzerine ülkeyi gizlice terk etmişti. Iquioussen’in herhangi bir suç işlememiş olmasına rağmen bir idari kararla sınır dışı edilmek istenmesi, devletin ‘‘radikal’‘ olduğu şüphesiyle hedef aldığı bazı cami derneklerine , onların temsilcilerine ve din görevlilerine karşı hukuk dışı boyuta taşan sert bir politika izlediğini bir bakıma ortaya koymuştu. Uquioussen, Ocak 2023’te bulunduğu ülke olan Belçika tarafından Fas’a sınır dışı edildi.
Darmanin o dönemde sınır dışı edilebilecek imamların bir listesini hazırladıklarını da belirtmişti. Özellikle Müslüman Kardeşler’e yakın olduğu söylenen eski adıyla UOIF, şimdiki adıyla Fransa Müslümanları (MF) örgütünün de mercek altında olduğu medyaya yansımıştı. Darmanin, Iquioussen vakasının ardından demeç verdiği La Voix du Nord medya organına, “Onu destekleyen tüm camiler ateş hattında.” demiş ve 23 cami ve 50 kadar kişiyi yakın takip ettiklerini belirtmişti.
Eylül 2022’de Mediapart gazetesinden Lou Syrah tarafından kaleme alınan bir makalede, Darmanin’in Iquioussen’in ardından tanınmış Müslüman isimleri sınır dışı etmeye hazırlandığı iddiasına yer verilmişti: Syrah, Fransız makamlarının aralarında önde gelen Müslüman temsilcilerden Ahmed Jaballah ile birçok imamın da bulunduğu çok sayıda kişinin oturumlarını yenilemediğine ve bazılarının “Müslüman Kardeşler” ile iltisaklı gibi gösterilerek “Cumhuriyet düşmanı” olarak lanse edildiklerine dikkat çekmişti.
