Akademik Başarısına Rağmen Kamu Desteği Kesilmek İstenen Müslüman Okulu
Fransa'da Müslüman öğrencilerin eğitim gördüğü ve akademik başarısı yüksek bir kurum olan Özel Averroès Lisesinin devletten kamu desteği almasına olanak sağlayan sözleşmesinin sonlandırılması için harekete geçildi. Peki, ülkedeki diğer özel Müslüman okulları için bu karar ne anlama geliyor?
Hauts-de-France Bölge Valiliği, üniversiteye yerleştirme başarısı ile tanınan Lille kentindeki Özel Averroès (İbn Rüşd) Lisesinin devletle sözleşmesinin iptal edilmesi için harekete geçti. Bağışlarda şeffaflık olmadığı ve Cumhuriyet değerlerine ters düşen öğretilerin programda yer aldığı iddia edilen özel Müslüman okulu, bulunduğu bölgenin en başarılı eğitim kurumlarından birisi olsa da kamu ödeniğini kaybetme riskiyle karşı karşıya.
Valiliğin talimatıyla toplanan özel eğitim danışma komisyonu, okulda görev yapan öğretmenlerin ve çalışanların maaşlarının devlet tarafından karşılanmasına imkan tanıyan sözleşmenin iptali için 27 Kasım’da oy kullandı. Komisyon üyelerinin on altısı okulla 2008 yılında yapılan sözleşmenin iptal edilmesinden yana oy verirken dokuz üye yapılan oylamada çekimser kaldı.
Devlet ile Sözleşmesi Olan İlk Özel Müslüman Okulu
1994 yılında başörtülü öğrencilerin devlet liselerine kabul edilmemesi üzerine doğan ihtiyaç fikri ile kurulan Averroès Lisesi, 2003’te eğitim hayatına başlamış, ilk olarak başörtülü olduğu için diğer eğitim kurumlarına gidemeyen Müslüman öğrencilere kapılarını açmıştı.
2008 yılına gelindiğinde okul, kendisine öğretmenlerin ücretlerinin ödenmesine dair kamu desteği sağlayan “sözleşmeli kuruluş” statüsü kazandı. Fransa’da bu statüyü kazanan ilk Müslüman okulu olan Averroès Lisesi şimdi statüsünü kaybetme riski ile karşı karşıya.
Birkaç yıl içinde öğrenci sayısını artıran lisenin yanı sıra 2012 yılında Averroès Ortaokulu adıyla alt yaş seviyesinde de faaliyet göstermeye başladı. Bugün 800’den fazla öğrenci, eğitim kurumuna ait lise ve ortaokulda öğrenim görüyor.
Yüzde 98’lik Başarı Oranına Rağmen Kamu Desteğini Kaybetme Riski
İyi akademik sonuçlara sahip bir kuruluş olmasına ve bakaloryada yüzde 98 başarı oranına sahip olmasına rağmen Averroès Lisesi’nin devlet desteğinden yoksun bırakılması gündemde. Fransa’da devletle sözleşmesi bulunan Averroès Lisesi, bugün dinî inancı yayma faaliyeti yürüttüğü iddiasıyla yetkililerin hedefinde. Bir propaganda türü olarak görülen din yayma faaliyeti (Fr. prosélytisme) ülke yasalarınca yasaklanmış durumda.
Bölge Valiliği 2019’dan bu yana, bu sözleşme kapsamında sağlanan sübvansiyonu ödemeyi reddederken her defasında idari mahkeme tarafından haksız bulunup ödemeyi yapmak zorunda kalmıştı.
27 Kasım günü gerçekleşen oylamada sözleşmenin feshi yönünde çıkan karar Bölge Valisi tarafından onaylandığında kesinleşecek.
Yabancı Finansman Suçlaması ve Cumhuriyet Değerleri
Averroès Lisesinin 2014 yılında Katar’dan bağış almış olması üzerinde en çok tartışılan konuların başında yer alıyor. Sözleşmenin feshedilmesi için gerekçe olarak, okula yapılan bağışlar konusunda şeffaflık olmaması ve derslerde “Cumhuriyet değerlerine” ters düşen öğretilere yer verilmesi gösteriliyor.
Kuruluş, yayınladığı açıklamlarda her zaman “cumhuriyetçi değerlere”, “vatandaşlık eğitimi”ne ve “yurttaşlık ruhuna” bağlılığını yinelese de medyanın ve Bölge Valiliğinin bu konudaki yaklaşımı değişmiyor. Fransız medyasındaki yorumlarda sözleşmenin iptaline ilişkin komisyon kararının -sadece başarısıyla öne çıkan bu İslami eğitim kurumunun geleceği için değil, bütün özel kurumlar için- endişe verici bir mesaj niteliği taşıdığı vurgulandı.
Fransa Müslümanları Federasyonundan konuya ilişkin yapılan yazılı açıklamada, Averroes Lisesi öğretmenleri ile dayanışma içinde olunduğu belirtildi. Açıklamada, sözleşmenin iptaline ilişkin komisyon kararının, sadece başarısıyla öne çıkan Müslüman eğitim kurumunun geleceği için değil, bütün özel kurumlar için endişe verici bir mesaj niteliğinde olduğu ifade edildi.
Fransa’da Müslümanlara Yönelik Özel Okulların Durumu
Fransız eğitim sisteminde iki farklı özel okul türü bulunuyor: Devletle sözleşmesi olan özel okullar ve sözleşmesi olmayan özel okullar. Devletle sözleşmesi olan özel okullar bu sözleşme sayesinde kamudan finansal destekler ve sübvansiyonlar alabilmektedir. Devletle sözleşmesi olmayan okullar ise tamamen bağışlar ve okul ücretleri ile işletilmektedir.
Devletle sözleşmesi olan özel okul sayısının 7500’i geçtiği biliniyor. Bu okulların yüzde 96’sı Katolik okulları iken kalan yüzde 4’ün içinde Yahudi ve Müslüman okulları ile beraber bölgesel dilli yahut çift dilli okullar bulunmaktadır. Güncel olarak devletle sözleşmesi olan yalnızca 5 tane Müslüman okulu bulunmakta.
Devletle sözleşmesi olmayan okullar ise geçtiğimiz yıllarda “Cumhuriyet Değerlerine Saygı Yasası” kapsamında çokça tartışılmıştı. Fransa’da güncel olarak 1500’ün üzerinde sözleşmeli olmayan okul var. Bu okulların sayısı son yıllarda artış eğilimde: Okul sayılarında 2017’de yüzde 28, 2018’de yüzde 26 ve 2019’da yüzde 15 oranında artış gerçekleşti. Bu okulların yüzde 30’u dinî programlı müfredata sahip okullar. Dinî programlı okulların yarısını Katolik okullar oluştururken Müslüman okulların sayısının toplamda 80-90 civarında olduğu tahmin ediliyor.
2021 yılında çıkarılan “Cumhuriyet Değerlerine Saygı” yasası kapsamında devlet sözleşmesi altında olmayan okulların “ayrılıkçılığa” sebep olduğu gerekçesiyle düzenlemeler yapılmış ve denetimler sıkılaştırılmıştı. (AA,P)
