UNESCO İftarı ve Filistin Halk Oyununu Kültürel Miras Olarak Tanıdı
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi'ne İftar, tezhip ve Filistinlilerin geleneksel halk oyunlarından Dabke'yi dahil etti.
Pazartesi gününden bu yana Botsvana’da toplanan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Hükûmetlerarası Komitesi tarafından yapılan açıklamada, Azerbaycan, Türkiye, İran ve Özbekistan tarafından aday gösterilen iftar ve tezhip sanatı, ayrıca Filistinlilerin geleneksel halk oyunlarından olan Dabke’nin UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Listesi’ne kaydedildiği belirtildi.
“İftar Dayanışma ve Sosyal Değişimi Teşvik Eder”
UNESCO komitesi tarafından yapılan açıklamada iftarla ilgili şu tanıma yer verildi:
“İftar Müslümanlar tarafından ramazan ayında gün batımında tüm dini ve törensel ritüellerin tamamlanmasının ardından gerçekleştirilir. Her yaş, cinsiyet ve kökenden insanlar tarafından uygulanan İftar, şafaktan gün batımına kadar süren oruç zorluklarının günlük sona erişini işaret eder. Akşam namazı, dua törenleri, müzik, hikaye anlatma, oyunlar, geleneksel ve yerel yemeklerin hazırlanması ve sunumu ile evlilik düzenlemeleri gibi etkinliklerle devam eder. Toplumlar için genellikle toplantılar veya yemekler şeklinde gerçekleşir ve aile ve toplum bağlarını güçlendirirken yardımseverlik, dayanışma ve sosyal değişimi teşvik eder. İftar ile ilgili törenler ve ritüeller, Ramazan ayında oruç tutmayan insanlar tarafından da uygulanır.
Bilgi ve beceriler genellikle aile içinde sözlü talimatlarla, gözlem ve katılım yoluyla aktarılır ve çocuklar ve gençler genellikle geleneksel yemeklerin bileşenlerini hazırlama göreviyle görevlendirilir. Bu süreçte, ebeveynler ayrıca oruç tutmanın faydaları ve iftarın sosyal değerleri ve işlevleri hakkında bilgi aktarır. İftar, genellikle hükûmet kurumları, STK’lar ve yardım kuruluşları tarafından desteklenirken televizyon, radyo, basın ve sosyal medya aracılığıyla da yaygın olarak desteklenmektedir.”
“Tezhip Kültürel Süreklilik Duygusunu Güçlendiriyor”
2023’de listeye dahil edilen bir diğer çok uluslu dosya olan ve “Illuminasyon” yani aydınlatma olarak adlandırılan tezhip sanatı ile ilgili de şu açıklama yapıldı:
Aydınlatma, el yazmaları, hat metinleri ve minyatürlerin sayfalarında uygulanan yüzyıllara dayanan bir dekoratif sanattır. Ana bileşen altın yaprak veya altın boya olup, her ikisi de belirli bilgi ve teknikleri gerektirir. […] Bugün, geleneksel ve çağdaş yorumları el yazmalarında, minyatürlerde ve hat sanatında olduğu gibi bağımsız sanat eserlerinde de görmek mümkündür. […] Kullanılan renkler, desenler ve motifler sembolik anlamlara sahiptir ve aydınlatmalarla dinî metinler, edebi ve tarihi el yazmaları, evlilik belgeleri hatta ticari antlaşmaların süslenmesi yaygındır. Bu nedenle uygulama toplumların inançları ve kültürel pratikleriyle yakından ilişkilidir. Aydınlatma, ulusal, bölgesel ve uluslararası düzeyde toplumların kültürel süreklilik duygusunu güçlendirir. Ve çünkü aydınlatmanın geleneksel bilgisi ve yöntemleri aynı zamanda eski el yazmalarının ve folyolarının restorasyonunda da kullanıldığı için, uygulama aynı zamanda tarihi ve kültürel nesnelerin korunmasına ve gelecek nesillere güvence altına alınmasına katkıda bulunur.
“Dabkeh, Kültürel Kimliği İfade Etmenin Bir Yolu”
UNESCO’dan yapılan açıklamada, Dabke‘nin, Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne dahil edilmesi kararı alındığı belirtildi. UNESCO daha önce, Filistin nakışı ve hikaye anlatma sanatını Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne almıştı. Geleneksel Dabke halk oyunu, Filistin’de nefesli çalgılar ve popüler şarkılar eşliğinde sergileniyor. Kültürel kimliği ifade etmek, aile kutlamaları yapmak ve sosyal bağları güçlendirmek için sergilenen Dabke, festivaller, kutlamalar, düğün ve mezuniyet gibi etkinliklerde yapılıyor. Dabke son dönemde, İsrail’in Gazze’ye saldırıları sürerken işgale karşı bir direniş mesajı olarak da öne çıkmıştı.
“Filistin’de popüler bir grup dansıdır ve geleneksel nefesli çalgılar ve halk şarkıları eşliğinde gerçekleştirilir. Sosyal bir etkinlik olan dabkeh, festivaller, kutlamalar, düğünler ve mezuniyet gibi etkinliklerde birkaç bölgede sergilenir. Dabkeh, cinsiyete bakılmaksızın on bir dansçı tarafından gerçekleştirilir. Dans, profesyonel gruplar tarafından veya halka açık meydanlarda ve aile avlularında spontane olarak sergilenir. Filistinlilerin çoğu dabke dansını bilir ve aileleri, arkadaşları ve komşularıyla sevinçlerini paylaşmanın bir yolu olarak uygularlar. Dabkeh, kültürel kimliği ifade etmenin, aile etkinliklerini kutlamanın ve sosyal bağları artırmanın bir yoludur.” (AA,P)
