İsrail Ordusundaki Avrupalı Askerler: Savaş Suçları Cezasız mı Kalacak?
Uluslararası Adalet Divanında soykırımla yargılanan İsrail'in onbinlerce sivilin öldürüldüğü Gazze Şeridi'ndeki kara ve hava saldırılarında binlerce yabancı uyruklu asker de görev yapıyor. Peki İsrail ordusunda görev yapan ve savaş suçlarına karışan yabancı askerleri ülkelerine döndüklerinde ne bekliyor?
İsrail’in 7 Ekim 2023’ten beri Gazze Şeridi’ne yönelik devam eden saldırılarının yol açtığı ölüm ve yıkımın görüntülerine her gün yüzlerce yenisi ekleniyor. Bunlar arasında en dikkat çekenleri ise İsrail ordu mensupları tarafından sosyal medya hesaplarına yüklenen ve çoğu uluslararası savaş hukukunun ihlali anlamına gelen sivil altyapıyı hedef alan yıkım ile sivillere yönelik kötü muamele ve işkence görüntüleri. Sosyal medya ve sonrasında haber ajanslarına yansıyan bu görüntü ve videolarda İsrail askerlerinin sivil halka yönelik aşağılayıcı ve savaş suçları kapsamına giren kötü muamelesi dikkat çekiyor.
İsrail ordusu Gazze operasyonu kapsamında sınırları dışından asker toplama çabalarını da iki katına çıkardı. Bu da orduda İsrail dışından binlerce yabancı uyruklu askerin görev yaptığı anlamına geliyor. İsrail ordusu, bünyesine katılmak isteyen yabancı gönüllüler için bir havuz görevi gören “Mahal” adlı bir program yürütüyor. Bu eğitim programına katılmak için kişilerin İsrail vatandaşı veya çifte vatandaş olması zorunluluğu da bulunmuyor. Yani herhangi bir ülkenin vatandaşı gerekli şartları sağladığı takdirde bu programa katılarak İsrail ordusuna asker olarak yazılabiliyor.
Bu yeni bir uygulama değil; İsrail ordusu uzun yıllardır çoğunluğu Avrupa’dan olmak üzere 40’a yakın ülkeden binlerce gönüllüyü saflarına katıyor. Konuyla ilgili olarak Euro-Med Monitor for Human Rights tarafından 2013 yılında hazırlanan bir raporda, yüzlerce Avrupalının IDF (İsrail Savunma Kuvvetleri) saflarında gönüllü olarak askerlik yaptığını, askere alınan onlarca Avrupalının ise özellikle Gazze Şeridi’nde Filistinli sivilleri hedef alan ölümcül askeri operasyon ve saldırılara katıldığını ortaya koydu.
İsrail’in Gönüllü Yabancı Askerleri
İsrail, 7 Ekim’den bu yana Gazze’ye yönelik yoğun bombardıman ve akabinde kara harekatına katılmak üzere çok sayıda yedek asker de dahil olmak üzere tüm ordusunu seferber etti. İsrail ordusunda birden fazla vatandaşlığa sahip çok sayıda asker bulunuyor. Bu askerlerin uyruğuna baktığımızda en fazla sayıyla ilk sırada Amerika Birleşik Devletleri vatandaşı olan İsrailliler geliyor. 7 Ekim’den sonra 10 bin Amerikan vatandaşınının İsrail ordusuna çağrıldığı biliniyor.
İkinci sırada ise Fransız vatandaşları geliyor. 2018 yılı verilerine göre İsrail ordusunda 4185 Fransız asker görev yapıyordu. Bugün de bu sayıya dair resmî bir veri olmasa da 4 bin civarı Fransızın İsrail ordusunda görevli olduğu tahmin ediliyor. Bununla beraber İsrail, farklı Avrupa ülkelerinden, örneğin Birleşik Krallıktan ve dünyanın geri kalan bölgelerinden çok sayıda askeri 7 Ekim’i takip eden süreçte orduya çağırdı.
İsrail vatandaşı olanlar dışında vatandaş olmadığı hâlde İsrail ordusunda hizmet eden gönüllüler de bulunuyor. Gönüllü yabancı askerlerin sayısına dair ise resmî bir veri mevcut değil.
Gazze’de Savaş Suçu İşleyen Fransız Askerler
Geçtiğimiz günlerde sosyal medyaya düşen bir videoda, Gazze’de Şifa Hastanesine sığınan sivillere yönelik darp ve işkence gibi suçlara iştirak eden bir Fransız-İsrail askeri görülüyordu. Bu videonun sosyal medyada yayılması ile İsrail saflarında savaşan ve savaş suçları işleyen yabancı gönüllülerin yahut birden fazla vatandaşlığa sahip olanların durumuna dair sorgulamalar başladı. Fransa muhalafet partilerinden Boyun Eğmeyen Fransa (LFI) milletvekillerinden Thomas Portes Gazze’de görev yapan Fransız askerleri hakkında insanlığa karşı suç ve savaş suçları işledikleri gerekçesiyle suç duyurusunda bulunurken, resmî makamlar bu konuda sessiz kalmayı tercih etti.
Gazze ve Batı Şeria’da İsrail ordusunda görev alan Fransız vatandaşlarının IDF tarafından işlenen savaş suçlarındaki sorumluluğunun incelenmesi gerektiğini belirten Portes, Adalet Bakanı Dupond-Moretti’den savaş suçu işleyen Fransız vatandaşlarını Fransız adaletinin karşısına çıkarmasını istedi.
Dışişleri Bakanlığı sözcü yardımcısı Christophe Lemoine, 14 Mart Perşembe günü kendisine yöneltilen Fransız vatandaşları tarafından gerçekleştirilen olası suistimallerle ilgili bir soru üzerine “Çifte vatandaşlığın, çifte sadakat anlamına geldiğini biliyorsunuz, bu nedenle İsrail vatandaşı Fransızların İsrail’deki askeri yükümlülükleri kapsamında neler yaptıklarını araştırmayacağız” demiş, ancak sosyal medyada yayılan ve bir Fransız askerin de dahil olduğu işkence videosunun ardından 21 Mart Perşembe günü yaptığı yeni bir açıklamada, Fransız adaletinin yurtdışındaki Fransız vatandaşları tarafından işlenen savaş suçları incelemeye yetkili olduğunu dile getirmek zorunda kalmıştı.
Güney Afrika’da Yaptırım, Birleşik Krallık’ta Çifte Standart
Güney Afrika, İsrail saflarında savaşan vatandaşları ile ilgili olarak en sert duruşa sahip ülkekerden birisi. Geçtiğimiz günlerde, Güney Afrika Uluslararası İlişkiler ve İşbirliği Bakanı Naledi Pandor, İsrail ordusuna katıldıkları tespit edilen ülke vatandaşlarının, ülkelerine döndüklerinde gözaltına alınacaklarını dile getirmişti.
Birleşik Krallıkta da İsrail saflarında savaşan vatandaşlar meselesi Parlamentoya taşındı. İşçi Partisi milletvekili Afzal Khan hükûmete yönelttiği yazılı sorusunda İsrail ordusundaki Birleşik Krallık vatandaşlarına dair bilgi isterken, hükûmetten verilen cevapta “Birleşik Krallık’ın birden fazla uyruğu olan vatandaşlarının diğer ülkenin yasal olarak tanınan silahlı kuvvetlerinde hizmet etme hakkını tanıdığını belirtildi. Ancak Birleşik Krallık Dışişleri Bakanlığının daha önce Rusya-Ukrayna Savaşı‘na dair yaptığı açıklamalarda, Birleşik Krallık vatandaşlarının savaştaki faaliyetlerinin Birleşik Krallık yasalarına göre suç teşkil etmesi durumunda yargılanacakları belirtilmişti. Buna karşılık İsrail ordusunda savaşmaya giden ülke vatandaşları hakkında böyle bir uygulamanın söz konusu olmaması ortada bir çifte standardın olduğu tartışmalarına kapı aralıyor.
UAD’nin Soykırım Kararı
İsrail, kurulduğu 1948 yılından bu yana ilk kez, Gazze’deki askeri operasyonları nedeniyle Birleşmiş Milletler’in en yüksek yargı organı olan Uluslararası Adalet Divanı (UAD) önünde soykırımla suçlanıyor. UAD ocak ayında açıkladığı kararda, İsrail’in Gazze’de Filistinlilere karşı soykırım uyguladığı iddialarının inandırıcı olduğunu belirtmiş, İsrail’e, Gazze sakinlerine yönelik öldürme, saldırı ve yıkımla ilgili her türlü eylemden kaçınması, soykırımı önlemek için tüm tedbirleri alması ve Gazze’de Filistinlilerin içinde bulundukları olumsuz yaşam koşullarına karşı acilen ihtiyaç duyulan temel hizmetlerin ve insani yardımların sağlanması için acil ve etkili önlemler alması talimatını vermişti.
İsrail’in Gazze Şeridi’nde 7 Ekim 2023’ten beri hava ve karadan yürüttüğü saldırılar, çoğu çocuk ve kadın olmak üzere 32 binden fazla sivilin ölümüne ve yaklaşık 75 bin sivilin yaralanmasına neden olurken, binlerce insanın enkaz altında olduğu biliniyor. İsrail, sivil yerleşim yerleri ve yerinden edilmiş halkın sığındığı hastane, okul ve barınakları hedef alan saldırılarının yanı sıra bölgeye insani yardımların girişini de engelleyerek 2.2 milyon nüfuslu Gazze Şeridi’nde büyük bir insani felaketin yaşanmasına neden oluyor. Başta BM’ye ait kuruluşlar olmak üzere uluslararası toplum, çoğu hastanenin kullanılamaz hâle geldiği, gıda, içme suyu, tıbbi malzeme ve hijyen ürünlerinin eksikliğiyle tetiklenen açıklık, susuzluk ve hastalıklar nedeniyle bölgeye insani yardımların girişinin artırılması çağrısında bulunuyor.
25 Mart’ta Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) Gazze’de kalıcı ve sürdürülebilir ateşkese dönüşecek şekilde ramazan ayında acilen ateşkes sağlanmasını öngören kararı kabul etmiş, ancak İsrail söz konusu ateşkes kararına uymayacaklarını açıklamıştı. (P)
