“Hukuk Stajyerine Başörtüsü Yasağı Din Özgürlüğüne Aykırıydı”
Almanya Federal İdare Mahkemesi, 2014 yılında hukuk stajı sırasında Müslüman bir stajyer için geçerli olan başörtü yasağının din özgürlüğünü ihlal ettiğine karar verdi.
Almanya’da hukuk stajyerlerinin eğitimleri esnasında mahkemelerde başörtüsü takıp takamayacağı ile ilgili yeni bir karar çıktı. Uzun süren hukuki süreçte davacı Avukat Aqilah S, 2014 yılının eylül ayında, Almanya’nın Bavyera eyaletinde ekim ayında başlayacak olan hukuk stajı için kabul edildi. Başörtülü stajyerin kabulü belirli şartlara bağlıydı. Kamu otoritelerinin görünür faaliyetlerinde (savcılıkta veya tanık ve uzmanların sivil koğuş sorgusunda) yargının dinî ve ideolojik tarafsızlığına olan güveni olumsuz yönde etkileyebilecek kıyafetlerin giyinilmesi yasaktı. Bu yasak davacının başörtüsünden dolayı stajı sırasında belirli görevleri yapamaması anlamına geliyordu.
2018’e Kadar Başörtüsü Yasağı Anayasal Hakların İhlaliydi
Aqilah S. yasağa itiraz etti, fakat başarısız oldu. 8 ay sonra Aqilah S., hâkim ve savcılığın yanında olan hukuk eğitimini tamamladı. Böylelikle stajın devamında yasağın etkisi altında değildi. Aqilah S,. bu yasağın yasadışı olduğunun tespit edilmesi için dava açtı. İlk seferde başarılı olsa da temyiz mahkemesi davayı kararlılık eksikliği nedeniyle kabul etmedi. Anayasal hakların ihlali tespit edilmiş olsa da yasağın stajyer için halen devam etmemesinden ve hak ihlalinin esaslı olmamasından dolayı davadaki talep geçersiz olarak görüldü.
Davacının temyiz kararına itiraz etmesi üzerine Federal İdare Mahkemesi temyiz kararını iptal etti ve ilk derece mahkemenin davayla alakalı vermiş olduğu kararı tanıdı. Davacının açmış olduğu tespit davasını temyiz mahkemesine nazaran geçerli olarak kabul eden Federal İdare Mahkemesi, yasağın davacının anayasal haklarını ihlal ettiğini onayladı. Yasağın Aqilah S. için etkili olduğu sırada, yani 2014 yılının ekim ayından 2015 yılının mayıs ayına kadar din özgürlüğünün kısıtlanması için gerekli yasal dayanağın mevcut olmadığı tespit edildi. Bu yasal dayanak ancak sonradan, 2018 yılında Yargı ve Savcılık Yasası’nın 11. (2) maddesiyle yürürlüğe girdi. Dolayısıyla mahkeme de 2014 ila 2018 yılları arasında Aqilah S.’in din özgürlüğünün ihlal edildiğine karar verdi.
“Hukuk Devletinde Böyle Bir Ayrımcılık Kabul Edilemez”
Aqilah S.,“Bu karar, yasaktan dolayı staj sırasında pratik eğitime dahil edilmememin anayasal haklarımı ihlal ettiğini doğruladı. Bu benim için büyük bir rahatlama teşkil ettiği gibi yargıya olan güvenimi de güçlendirdi.” açıklamasında bulundu. Aqilah S., bir hukuk devletinde böyle bir ayrımcılığın kabul edilmemesine yönelik çağrıda bulundu.
Bunun haricinde kararın mevcut hukuki düzenleme üzerinde bir etkisi bulunmuyor. Bavyera Eyaleti’nde 2018 yılından beri hâkim ve hâkimelerin bağımsızlık, tarafsızlık ve yasalara bağlılığa şüphe düşürme ihtimali nedeniyle dinî motifli kıyafetler giymesi yasak. Bu yasak hukuk eğitimi gören öğrenciler için de geçerli. Bu yasak düzenlemenin hukuka uygunluğu ise Federal Anayasa Mahkemesi tarafından geçtiğimiz şubat ayında teyit edilmişti. Federal İdare Mahkemesi’nin kararı ise Aqilah S.’e, bu yasal düzenlemenin henüz yürürlükte olmadığı 2014-2018 yılları arasında din özgürlüğüne aykırı muamele yapıldığını teyit ediyor. Bavyera’da hukuk stajyerleri ve hâkimeler için başörtüsü takma yasağı ise şu an yürürlükte kalmaya devam edecek. (P)
