Almanya’da Memur Yasası’nda Gizli Başörtüsü Yasağına Tepkiler
Almanya’da Eyaletler Meclisi'nden geçen Devlet Memurlarının Dış Görünüşünün Düzenlenmesine Dair Yasa ülkedeki Müslümanları tedirgin ediyor. Başörtülü memurlara göre kamuda başörtüsü tarafsızlığa engel değil, tam tersine çeşitliliğin bir göstergesi.
Almanya’da Eyaletler Meclisi’nden geçen Devlet Memurlarının Dış Görünüşünün Düzenlenmesine Dair Yasa, gizli bir başörtüsü yasağı içerdiği gerekçesiyle ülkedeki Müslümanlar tarafından endişe ile karşılandı. Yasa, içeriğine dair herhangi bir tartışma yapılmadan iktidar ortağı partiler (CDU/CSU ve SPD) ile sağ popülist Almanya için Alternatif Partisi (AfD) milletvekillerinin oylarıyla kabul edildi. Yeni yasaya göre, dinî veya ideolojik bir çağrışım içeren dış görünüm özellikleri, memurun tarafsız bir şekilde görev yapmasına olan güveni nesnel olarak zedelediği takdirde yasaklanabilecek.
Yeni Kamu Hizmeti Yasası, ülkedeki Müslümanlar tarafından kaygı ve hayal kırıklığı ile karşılandı. Devlet memurlarının dış görünüşünün düzenlenmesine yönelik bu yasa ile, ülke çapında memurlara genel bir başörtüsü yasağı getirilebileceğinden endişeleniliyor. Bu durum, hâlihazırda iş piyasasında birçok sıkıntıyla karşılaşan başörtülü çalışanlar için büyük bir sorun teşkil ediyor.
“Derslere Katılabilirsin, Ama Ders Veremezsin”
Başörtülü bir öğretmen olarak 4 yıldır görev yapan Safia Hanım, bu yasa öncesinde zaten zor olan sürecin yasa ile birlikte daha büyük sorunlara yol açabileceğini düşünüyor. Safia Hanım, staj ve iş hayatına dair deneyimlerini Perspektif’le paylaştı.
Safia Hanım, staj döneminden işe hayatına kadar olan sürecin çok meşakkatli bir dönem olduğunu belirtiyor. Öğretmen olmak için staj yaptığı dönemde okul müdürlerinden birinin “Okula gelip derslere katılabilirsin, ama burada ders veremezsin” dediğini aktaran Safia Hanım, o dönemde üniversiteden kabul alması üzerine üniversitede ders verdiğini söylüyor. Bu süre zarfında Alman Medeni Kanunu’na göre okulda başörtüsü ile ders vermesinin yasal olduğunu okul müdürüyle paylaşırken, yaşadığı sıkıntıların stajdan sonra da devam ettiğini belirtiyor ve durumu şu şekilde özetliyor: “Karşılaştığım sorunlar zorbalığa kadar vardı. Tüm bunları gerekli mercilere bildirdim. Fakat maalesef yapabileceğiniz şeyler kısıtlı. Ellerimiz bağlı.”
Safia Hanım iş arama sürecinde de başörtüsü ile ilgili pek çok sorun yaşadığını dile getiriyor. Başvuruları sırasında kendisine sıklıkla başörtüsü ile yaptığı mesleği nasıl birleştireceğinin sorulduğunu ve başörtüsü nedeniyle birçok kez ret aldığını, bunun da açıkça kendisine belirtildiğini ifade ediyor.
“Gençler Kendilerine Benzeyen Öğretmenlerden Motive Oluyor”
Almanya’nın Ratingen şehrinde bir okulda çalışan Safia Hanım, bölgede sosyal açıdan dezavantajlı birçok insanın yaşadığını söylüyor. Okulda eğitimciler arasında çeşitliliğin olmadığını; fakat öğrencilerin yaklaşık yüzde 70’inin göçmen kökenli olduğunu belirterek, birçok öğrenci tarafından sevildiğini ve öğrencilerin kendisinden onların öğretmeni olmasını istediklerini dile getirdiklerini söylüyor: “Bir gün öğrencilerden biri bana hayretle baktı ve ‘Sizinle gurur duyuyoruz. Lütfen bizim sınıfımızda ders verin.’ dedi. Gençler, kendilerine benzeyen birini görünce böyle tepki veriyor. Görünüş olarak bir şeyi temsil ediyorsunuz. Öğrenci kendine benzeyen öğretmenle bağlantı kuruyor, öğretmene baktığında kendini görüyor.”
Safia Hanım, bu gibi olumlu tepkilerin kariyeri açısından motive edici ve cesaret verici olduğunu aktarıyor. Çalıştığı lisede bir kız öğrencinin kendisine gelip, okuması için ona güç verdiğini ve başörtülü olarak bir şeyler başarmayı istediğini söylediğini ifade ediyor. Bu durumun ise verdiği eğitimle alakalı olmadığını, aksine öğrencilerin bu tür tepkilerinde sadece oradaki varlığının etkili olduğunu vurguluyor.
Safia Hanım, bunlara ek olarak okullarda eğitim personeli arasında çok fazla çeşitlilik olmadığını söylüyor. “Biliyorsunuz, istatiksel olarak kanıtlandı, eğer öğretmenler arasında farklı kökenlere sahip insanlar çalışıyorsa bunun öğrenciler üzerinde olumlu bir etkisi oluyor. Örneğin siyahi bir öğretmenin çalıştığı okulda siyahi öğrenciler kendilerini temsil edilmiş hisseder. Öğrenci, kendine benzeyen bu öğretmeni rol model olarak görür.”
Safia Hanım, çalıştığı süre zarfında öğrenciler ve velilerle ilgili tek bir olumsuzluk yaşamadığını, buna karşılık okuldaki diğer öğretmenler ve idarecilerle birçok kez kötü deneyimler yaşadığını belirtiyor.
“Federal Hükûmet, Din Özgürlüğünü Savunmalı”
Yeni yasa ile hâlihazırda başörtüsü nedeniyle birçok zorluk yaşayan memurların daha büyük yapısal problemlerle karşılaşması bekleniyor. Yeni Kamu Hizmeti Yasası, Sol Parti (Die Linke) ve Entegrasyon sorumlusu Katarina Niewiedzial tarafından da eleştirildi.
Sol Parti parlamento grubunun dinî politika sözcüsü Christine Buchholz, yasanın din özgürlüğünü kısıtladığını ve iş piyasasında Müslüman kadınlara karşı ayrımcılığı artıracağını belirtti. Sol Parti, Eyaletler Meclisi’nde ve eyaletlerde bu yasaya karşı oy kullanan tek partiydi. Buchholz, CDU / CSU ve SPD’nin Nazi dövmelerini ve anayasaya aykırı sembolleri yasaklaması beklenen bir yasanın aynı zamanda devlet memurları için başörtüsü, kippa veya haç yasağı getirme olasılığını içermesini açıklayamadığını söyledi ve ekledi: “Gerçekte, bu durum esas olarak Müslüman kadınları etkiliyor.”
Entegrasyon Sorumlusu Katarina Niewiedzial da gerçekleştirdiği bir basın açıklamasında benzer şekilde kararı eleştirdi. “Kanun, başörtüsü yasağının geniş kapsamlı temelini oluşturuyor ve yanlış sinyal veriyor! Bu, özellikle Müslüman kadınların olası kısıtlamalardan etkilendiği anlamına geliyor. Bu durumda (başörtülü kadınlar) mesleklerini özgürce icra edemezler yahut bu mesleklere erişemezler bile.” Niewiedzial, başörtülü olsun olmasın tüm memurların anayasaya yemin ettiğini, buna uyacağını taahhüt ettiğini ve buna uymak zorunda olduğunu belirtti. Entegrasyon Sorumlusu, kamu hizmetinin toplumun çeşitliliğiyle uyumlu hâle getirilmesi ve toplumdaki yeni görünümlerin mümkün kılınması gerektiğinin altını çizdi. (P)
