“Başörtüsü Fransa’daki Erkek Egemen Bakışa Bir Meydan Okuma”
Prof. Aamir Müfti, Avrupa'daki Müslüman göçmenlerin kimliği üzerine verdiği konferansta, Fransa'daki tesettürlü kadınları hedef alan uygulamaları değerlendirdi.
Kaliforniya Üniversitesinde misafir öğretim üyesi olarak bulunan Prof. Aamir Mufti, geçtiğimiz günlerde, “Fransa’nın Örtüsünü Kaldırmak: Bir Azınlık Olarak Müslümanlar” başlıklı bir konferans verdi ve Fransa’daki başörtüsü tartışmalarını inceledi. Postkolonyal çalışmalar alanında uzman ve tanınan bir isim olan Mufti, karşılaştırmalı edebiyat profesörü.
“Avrupa’daki Yabancılar”
Konuşmasında yakında yayınlanacak yeni kitabı “Avrupa’daki Yabancılar (İng. Strangers in Europa)”dan bahsederek başlayan Mufti, neden dinî azınlık konusu üzerine yazmaya karar verdiğini anlattı. Uzun yıllardır üzerine çalışmayı planladığı bu konuya 2016 yılında Donald Trump’un ABD Başkanı seçilmesi süreciyle ağırlık verdiğini aktardı.
Çalışmanın başlangıçtaki hedefi, Birleşik Krallık ve Fransa’daki ikinci nesil göçmen kökenlilerin, eski koloniler olan köken ülkelerine dair ürettiği kültürü incelemek olduğunu söyleyen Müfti, “Zaman ilerledikçe, bu çalışma nesnesi çarpıcı biçimde değişti.” ifadelerinde bulundu. Yakında basıma girecek olan “Avrupa’daki Yabancılar”, Mufti’nin yayımladığı üçüncü çalışması olacak. Önceki çalışmaları postkolonyal edebiyat eleştirisine odaklanırken, bu çalışması Avrupa’ya kitlesel göçün güncel olgusunu önceki çalışma konularını içinde barındırarak inceliyor.
Mufti, buradan hareketle, Müslümanların göç ettikleri ülkelerdeki simgesel anlamını araştırdığını belirtti: “Müslüman figürü”nün Avrupa Birliği genelinde göç hakkında yapılan tartışmalarda önemli bir rol oynuyor. Özellikle 11 Eylül 2001 olaylarının ardından, çok çeşitli kimliklere sahip insanların deneyimlerinin karmaşıklığını İslam ya da Müslüman adları altında genellememek için “Müslüman figürü” terimini kullanıyor.
Fransa’da İslam ve Başörtüsü Algısı
Fransa’daki Müslümanlar konusunu ele alan Mufti, genellikle “Müslüman figürü” altında kategorize edilen dinamik ve çeşitli halkların Fransız tarihi ve çağdaş siyasetinde nasıl var olduğunu ya da kendi ifade ettiği şekliyle Fransa’nın “Müslüman sorunu”nu incelediğini belirtti.
Mufti, bu soruna yönelik olarak, Fransa’daki başörtüsüne dair güncel tartışmalara ayrıntılı olarak değindi. Fransa’nın “Örtülü bedenle meşguliyet”ini tarihsel erkek egemen bakışla ilintili olarak ele alırken bu durumu şu şekilde özetledi: “Bir uhrevi özne olan Fransız beyaz erkek, Esmer/Arap/Müslüman kadın bedeninin açılmasını ve sömürge ilişkilerinin ataerkil sembolik ekonomisinde dolaşıma sokulmasını talep ediyor. Bu talep, İslam dünyasında geleneksel bir ev kurumu olan hareme dair iddia edilen cinsel aşırılıklarıyla ilgili Fransız fantezilerinin uzun tarihini yansıtıyor.”
“Başörtüsü Erkek Egemen Bakışa Bir Meydan Okuma”
Mufti, bir başka deyişle, başörtülü/tesettürlü kadın bedeninin Batı toplumlarındaki erkek egemen bakışın uyguladığı nesnelleştirmiye ve tüketilmeye karşı meydan okuduğunu belirtti. Tarihsel bir bakış açısıyla, ev haremiyle ilgili olarak örtülü kadın bedeninin “öteki” olduğu için Fransız erkeğin kolektif bilincinde her zaman ilgi odağı olduğunu söyledi.
Konferansın bitiminde Fransa’daki yabancı düşmanlığı, antisemitizm ve beyaz üstünlüğü eğilimleri arasındaki kesişim noktalarını açıklayan Mufti, tespit ettiği ortaklıkları diğer Avrupa ülkelerinde de incelemeye devam ettiğini paylaştı. (P)