“Aile Birleşimi Vizesinde Dil Testi İstenmesi AB Hukukuna Aykırı”
Avrupa Adalet Divanı, bir Türk vatandaşının Danimarka'ya yaptığı aile birleşimi başvurusunda dil testi şartının aranmasının entegrasyonu kısıtladığına hükmetti. Bu karar, dil testi şartı arayan bir diğer ülke olan Almanya'yı etkiliyor mu?
Almanya gibi Danimarka da aile birleşimi için bir dil testi talep ediyor. Avrupa Adalet Divanı, 1979’dan beri Danimarka’da yaşayan bir Türk vatandaşının davasında bu durumun artık geçmişte kaldığına hükmetti. Bu kararın Danimarka’ya yapılacak vize başvuruları için bir emsal teşkil etmesi beklenirken, Almanya’nın yasal uygulamasını adapte edip etmeyeceği belirsizliğini koruyor.
Danimarka, aile birleşimi için Türk işçilerin dil sınavından geçmesini bundan sonra şart koşamayabilir. Avrupa Adalet Divanı (AAD), 22 Aralık’ta Lüksemburg’da verdiği kararda (Dava C-279/21), söz konusu dil testinin hukuka aykırı bir kısıtlama teşkil ettiğine ve Türk vatandaşı çalışanlarla evli olan kişiler için koşulları daha da zorlaştırdığına hükmetti.
Olayı AAD’ye taşıyan kişi, 2015 yılında Danimarka’ya gelmiş ve kocasıyla aile birleşimi için oturma izni başvurusunda bulunmuş bir Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı. Türk vatandaşı olan eşi 1979’dan beri Danimarka’da yaşıyor, 36 yılı aşkın bir süredir burada çalışıyor ve daimi oturma iznine sahip.
“AB Hukuku Zarar Verici Değişiklikleri Yasaklıyor”
2016 yılında bağlı oldukları yabancılar dairesi, kocasının aile birleşimi için gerekli şartları yerine getirdiğini kanıtlamadığı gerekçesiyle başvurusunu reddetmiş. Bu başvuru dosyasında dil testi şartı aranmış.
AB hukuku, Türkiye’yeyle olan iş gücü göçü temelli yakın ilişkileri nedeniyle, üye devletlerin 1980’den bu yana Türk çalışanlara ve aile üyelerine yeni kısıtlamalar getirmesini askıya alıyor (İng. standstill clause) ve dolaylı olarak yasaklıyor. Bu uygulamadan ötürü; AAD yargıçları, dil testinin aile üyelerinin entegrasyonunu teşvik etme amacına hizmet etmeyen “yeni bir kısıtlama” olduğuna karar hükmetti.
Almanya’da Aile Birleşimi İçin Aranan Dil Becerisi Şartı
Bu AAD kararı, konuyla ilgili daha önceden oluşan içtihadı devam ettirmekte. Diğer Avrupa ülkelerindeki davalarda da benzer kararlar alınmış ve ilgili ülkelerdeki yasal süreç bu kararlara uyarlanmıştı.
Almanya ise, Türkiye’den gelenlere aile birleşimi vizesi vermeden önce Almanya’ya gelmeden önce bir dil sınavını başarıyla geçmelerini şart koşuyor. Entegrasyon amacıyla arandığı söylenen ve 2007’den beri yürürlükte olan bu şart, tartışmalara konu oluyor. Bu şartı eleştirenler, dilin zaten en iyi şekilde Almanya’da öğrenilebileceğini belirtiyor ve bunu bir engel olarak niteliyor. Bir diğer eleştiri noktası ise, Almanya’nın Alman vatandaşlarının yabancı eşlerinden de dil yeterliliği belgesi istemesine rağmen AB düzenlemeleri nedeniyle Almanya’da yaşayan AB vatandaşlarının yabancı eşlerinin dil sınavı olmaksızın ülkeye girişine hâlihazırda izin veriyor olması.
Almanya AB Hukuku ve AAD İçtihadına Uyum Sağlamadı
Almanya şimdiye kadar, kararların diğer ülkelerdeki yasal durumu etkilediği gerekçesiyle Alman mevzuatını AAD içtihadına uyarlamayı reddetti. Almanya, ayrıca müştekilerle ilgili en yüksek mahkemenin karar almasını engellediği için de eleştiriliyor. Aile birleşimi nedeniyle üst mahkemelere müracaat edebilen veya temyize giden müştekilerin vizelerinin mahkeme sonucunda genellikle onaylandığı belirtiliyor.
Aile birleşimiyle ilgili mevzuat eleştirilere sıkça konu oluyor. SPD, Yeşiller ve FDP’ten oluşan “trafik ışığı” koalisyonu, yasada yaptığı son değişikliklerde vasıflı işçilerin eşleri için dil şartını kaldırdı ve böylece Aralık 2021’de imzaladıkları koalisyon anlaşmasında düzenlemeyi tamamen kaldırma sözünü yerine getirmemiş oldu. Bu kısmi değişikliği ardından Almanya’nın aile birleşimi başvurularını değerlendirirken kendi vatandaşlarına yabancı profesyonellere kıyasla daha kötü davranması gibi garip bir durum ortaya çıktı. (P)
