Belçika’da Ortaöğretimde Başörtüsü Yasağına AİHM’den Onay

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından yapılan açıklamaya göre, 2001-2004 yıllarında doğan ve Maasmechelen’de yaşayan 3 Müslüman Belçika vatandaşının, Flaman Bölgesi’ndeki ortaokullarda uygulanan başörtüsü yasağına karşı yaptığı itiraz için nihai karar verildi. Mahkeme, oy çokluğuyla “başvurunun kabul edilemez olduğuna” hükmetti.

Kararın gerekçesinde, “Mahkeme mevcut davada, itiraz edilen yasağın yalnızca İslami örtüyle ilgili olmadığını, görünür tüm inanç sembollerine ayrım gözetmeksizin uygulandığını kaydetmiştir.” ifadesi yer aldı.

Mahkeme, başörtüsü yasağının, “başkalarının hak ve özgürlüklerinin ve kamu düzeninin korunması gibi izlenen amaçlarla orantılı olduğu ve dolayısıyla ‘demokratik bir toplumda gerekli’ olduğunu” savunarak “düşünce, vicdan ve din özgürlüğünü” ihlal etmediğini kaydetti.

“Yasak Sadece İslami Başörtüsüne Yönelik Değil”

Yapılan itiraz başvurusunda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 9. maddesinin ihlal edildiğini savunulmuştu. Bu maddede ise şu cümleler geçmekte:

“Herkes düşünce, vicdan ve din özgürlüğü hakkına sahiptir; bu hak, din veya inancını değiştirme özgürlüğü ile tek başına veya topluca, kamuya açık veya özel olarak ibadet, öğretim, uygulama ve ayin yapmak suretiyle dinini veya inancını açıklama özgürlüğünü de içerir.”

Mahkeme, yetkililerin İslami başörtüsünü yasaklayarak din özgürlüğü hakkının kullanılmasına “müdahale ettiklerini” kabul ettiğini kaydetti. Ancak bu müdahalenin, bu konuda devletlere bırakılan “manevra alanı” içinde kaldığını savundu: yasağın, toplum tarafından düzenlenen eğitimin tarafsızlığına ilişkin anayasal ilke ışığında haklı görülmesi gerektiği ifade etti.

AİHM, yasağın sadece İslami başörtüsüne yönelik olmadığını, görünür olarak takılan ya da giyilen her dinî sembole “ayrım gözetmeksizin” uygulandığını ve ebeveynler ile öğrencilerin eğitim alınacak okul tipini seçmekte özgür olduklarını belirtti.

AB Adalet Divanı'nın Başörtüsü Kararı Ne Anlama Geliyor?

Başörtüsü Yasağı 29 Kasım 2023

Daha Öncesinde Ne Olmuştu?

Belçika’daki Flaman Toplumu Eğitim Konseyi (GO), 2009’da, ülkenin Flaman kesiminde ve kendi bünyesindeki tüm resmî okullarda başörtüsünü yasaklama kararı aldığını açıklamıştı. Başörtüsü yasağına karşı 11 öğrenci velisinin 2017’de açtığı dava öğrencilerin lehine sonuçlanmış, Belçika’da Tongeren Birinci Asliye Mahkemesi, Maasmechelen bölgesindeki okul kuralları gereği başörtüsü yasağının dinî özgürlüklere aykırı olduğuna hükmetmişti.

Belçika’da temyiz mahkemesi, 2019’da, Maasmechelen bölgesindeki Flaman okullarında başörtüsü yasağını kaldıran Tongeren Birinci Asliye Mahkemesinin kararını bozmuştu. Belçikalı 3 öğrenci, 2020’de, yasaklama kararının “özel hayata saygı”, “düşünce, vicdan ve din özgürlüğü”, “ifade özgürlüğü”, “eğitim hakkı” ve “ayrımcılık yasağını” ihlal ettiği gerekçesiyle AİHM’e başvurmuştu.

Flaman Eğitim Bakanı Ben Weyts ise karara ilişkin kısa bir açıklamada bulundu ve şu ifadeleri kullandı: “Umarım başörtüsü konusundaki şikayetler artık sona erer.”

Başörtülü Öğrencilerin Eğitim Hakkı İçin İmza Kampanyası

2024 Mart ayında Belçika’nın başkenti Brüksel’de ise öğrenciler, başörtüsü takan öğretmen adaylarının başlarını açmaya zorlanmadan mesleklerini icra edebilmeleri için bir imza kampanyası başlatmıştı. İmza kampanyasında yaklaşık 3600 imza toplandı, ancak öğrenciler 15.000 imzaya ulaşmayı umuyor. Kampanyayı başlatan öğrenciler tarafsızlık kavramı ve bunun bireysel özgürlük ve çeşitlilikle nasıl uzlaştırılabileceği üzerine daha derinlemesine düşünülmesi çağrısında bulunuyor. (AA,P)