Almanya’nın İsrail Politikasına Yönelik İç ve Dış Tepkiler Artıyor
Avrupa Konseyi, Almanya'nın Filistin yanlısı gösterilere yönelik kısıtlamalarını “ifade özgürlüğü ihlali” olarak nitelendirdi. Kamuoyunda ise hükûmetin Gazze nedeniyle eleştirilen İsrail yanlısı tavrı, Başbakan Merz'in İran'a yönelik saldırılar için kullandığı "İsrail kirli işlerimizi yapıyor," açıklamasının ardından daha sorgulanır hâle geldi.
“Almanya uluslararası arenada bir politika değişikliğine mi gidiyor?” sorusu, ülke kamuoyunda son haftalarda daha sık tartışılır hâle gelirken, Almanya’nın İsrail devletine desteği kapsamında aldığı bazı önlemlere üyesi olduğu Avrupa Konseyinden eleştiri geldi. Avrupa Konseyi (AK), barışçıl Gazze’ye destek gösterilerini kısıtlayan ve bazı sembollerin kullanımına yasak getiren Almanya hükûmetini eleştirerek ifade özgürlüğü ve barışçıl toplanma hakkına saygı duyması çağrısında bulundu. Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri Michael O’Flaherty, Almanya İçişleri Bakanlığına yazdığı mektupta özellikle Gazze ile ilgili gösteri ve eylemler karşısında Alman hükûmetinin sergilediği tutuma dikkati çekti.
Avrupa Konseyi: “Filistin Protestoları Keyfi Polis Kontrollerine Maruz Kalıyor”
O’Flaherty, Almanya hükûmetinin şubattan bu yana gösterilerde Arapça ve kültürel sembollerin kullanımına kısıtlamalar getirdiğine, protestolara katılan eylemcilerin “keyfi” polis kontrollerine maruz kaldığına ve reşit olmayanlar dahil polisin göstericilere yönelik aşırı güç kullanımına ilişkin raporlardan endişe duyduğunu kaydetti.
Geçen yıl Nekbe’nin yıl dönümündeki Filistin’e destek eylemleri dahil bazı gösterilerde kolluk kuvvetlerinin aşırı güç kullandıklarını belirten O’Flaherty, polis müdahalesinden kaynaklanan yaralanmaların etkin şekilde soruşturulmasını ve mağdurların uğradığı zararın tazmin edilmesini istedi.
Alman hükûmetinin Gazze konusunda üniversite, enstitü ve okullarda ifade özgürlüğünü kısıtladığı ve Filistin’e destek gösterilerine katılan yabancı vatandaşları sınır dışı ettiği yönündeki iddiaları gündeme getiren O’Flaherty, bu kısıtlamalara kamu düzeninin korunmasının ve Yahudi karşıtlığının önlenmesinin gerekçe gösterildiğini belirtti. O’Flaherty, Alman hükûmetine kamu düzeninin bozulmasını önlemek için getirilen kısıtlamaların şiddete teşvik olmadığı sürece dar kapsamlı ve olay bazında uygulanabileceğini hatırlattı.
Alman hükûmetinin İsrail’e yönelik eleştirileri genel olarak “Yahudi karşıtı” değerlendirilmesinden endişe duyduğunu belirten O’Flaherty, “Holokost Anma İttifakı’nın (IHRA) (antisemitizm) tanımının, İsrail devletine yönelik olmak üzere, meşru eleştiriyi ve ifade özgürlüğünü engellemek için çarptırılmaması, araçsallaştırılmaması veya yanlış uygulanmaması konusunda dikkatli olmanızı istiyorum.” ifadesini kullandı.
Almanya’nın Filistin Gösterilerine Yönelik Kısıtlamaları ve Polis Müdahalesi
7 Ekim 2023’teki Hamas saldırısı akabininde İsrail’in Gazze’ye saldırmasının ardından Almanya’da Filistin destekçilerine yönelik çeşitli yasaklar uygulanmaya başlandı. Polis, pek çok eylemde göstericilere sert müdahale etti, gösterilere katılan birçok aktivist gözaltına alındı ve evlerinde aramalar yapıldı. Uluslararası Af Örgütü de Almanya’da polisin Filistin yanlısı gösterileri kısıtladığını ve protestoculara yönelik daha fazla şiddet uyguladığını açıklamıştı.
Başkent Berlin’de ise Filistinli çocukların daha önce kullandıkları Filistin poşusu ve Filistin bayraklarının bulunduğu çıkartmalarla okula gitmelerine izin verilmezken, Filistin’in desteklendiği gösterilerde birçok sloganın kullanımına da yasak getirildi. Berlin’de geçen yıl düzenlenen Filistin Kongresi polis müdahalesiyle sona erdirilerek yasaklanmış, konuşmacı olarak davet edilen Filistin kökenli İngiliz doktor Ghassam Ebu Sitte ve eski Yunanistan Maliye Bakanı Yannis Varoufakis’e ülkeye girme yasağı getirilmişti.
Almanya’da İsrail’in askerî eylemleri için “soykırım” kelimesinin kullanılmasına ise devlet tarafından karşı çıkılıyor. Alman hükûmetinin antisemitizmle mücadeleden sorumlu komiseri Felix Klein, farklı röportajlarında, İsrail’in Gazze’ye yönelik yıkıcı saldırıları için “soykırım” teriminin kullanılmasının antisemitik olduğu görüşünü de yineledi. 2024’te Almanya, Güney Afrika tarafından Uluslararası Adalet Divanında davadaki soykırım suçlamasını reddettiğini açıklamıştı.
Gazze’den Sonra İran-İsrail Tartışması: Merz’in Tepki Çeken “Kirli İşler” Açıklaması
Mayıs ayının başlarında göreve başlayan Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Gazze Şeridi’ne saldırmaya devam eden ve eylemleri soykırım suçlamasıyla uluslararası mahkemelerde yargılanan İsrail’e açık desteğinden ötürü hem koalisyon ortağı Sosyal Demokrat Parti (SPD), hem de muhalefetteki Yeşiller ve Sol Parti tarafından eleştirildi. 26 Mayıs’ta, Gazze’deki insani krizle ilgili olarak İsrail’in saldırılarıyla artık neyi amaçladığını anlamadığını söylerek, önceki söylemlerinden farklılaşan bir eleştiri dile getirmişti. Aynı dönemde yapılan bir anket, Almanya’da halkın İsrail’in Gazze saldırısını onaylayanların oranının yüzde 40’a indiğini tespit etmişti. Kamuoyunda Almanya’nın silah sevkiyatının durdurulmasını destekleyenlerin sayısı artmaya devam ederken koalisyon hükûmetinin küçük ortağı olan Sosyal Demokrat Partili (SPD) bazı siyasetçiler, Merz’den bu konuda adım atması çağrısında bulunurken hükûmetten olumlu bir cevap gelmemişti.
Merz’in İsrail politikasındaki tavır belirsizliğine yönelik eleştiriler sürerken 17 Haziran’da kamu yayıncısı ZDF’ye verdiği röportajda Almanya Başbakanı Friedrich Merz, İran’a hava saldırıları düzenleyen İsrail’e “Hepimiz adına kirli işleri yapıyor” diyerek teşekkür etmesi, Alman basınında manşetlere taşındı. Farklı siyasi partilerden ve uzmanlardan da Merz’e sert tepki geldi. Merz’in İsrail-İran çatışmasında takındığı minnettar tavır, Alman basınında manşetlere taşındı. SPD Dış Politika Sözcüsü Adis Ahmetovic, İsrail-İran ihtilafında son derece hassas bir süreçten geçildiğini, Merz’in aslında gerilimi azaltması gerektiğini vurguladı. Muhalefetteki partilerden ise daha yüksek sesli tepkiler geldi.
Yeşiller Partisi Dış Politika Sözcüsü Deborah Düring, Merz’in sözlerini “utanç verici” bulduğunu açıkladı. Düring, İsrail ile İran arasındaki çatışmalarda sivillerin hayatını kaybettiğini, sivillerin korunması için gerilimin azaltılmasına odaklanılması gerektiğini vurguladı, “Merz ise bunun tam aksini yapıyor. Sözleri son derece tehlikeli.” dedi.
Sol Parti (Die Linke) Eş Başkanı Jan van Aken, “İnsanlar öldürülüyor ve Merz buna ‘kirli iş’ diyor. Savaş ve şiddet kurbanlarıyla alay ediyor,” değerlendirmesini yaptı. Sol Parti milletvekillerinden Sören Pellmann ise Merz’in ifadeleri için “skandal” dedi ve ekledi: “Başbakan Merz, uluslararası hukuku güverteden denize atıyor ve orman kanununun yıkıcı mantığını kabul ediyor. Bu Almanya’nın itibarına zarar veriyor.”
Die Zeit: “Bu Sözler, Bir Başbakana Yakışmıyor”
Die Zeit gazetesi Merz’in açıklamalarını “Bir başbakana yakışmıyor” başlığıyla manşetine taşıdı. Gazeteye göre Merz hem hayatlarını kaybeden sivilleri aşağıladı hem de İsrail’e yönelik çifte standardını ifşa etti. Die Zeit haberinde, Almanya’nın İran’da Mahsa Amini’nin polisler tarafından öldürülmesine fazla diplomatik tepki vermediğine, hatta sadece 2024 başında Almanya’dan İran’a 241 milyon avro değerinde mal ihraç edildiğine, İran’dan da 41 milyon euro değerinde mal ithal edildiğine dikkat çekildi.
Sonntagsblatt ise yorumunda “kirli işler” ifadesinin, kişinin kendi ellerini kirletmemek için başkalarına yaptırdığı gaddar ve zalimce işler için kullanıldığına dikkat çekip ekledi: “Bir Alman başbakanın sivillerin de öldüğü bir askeri saldırı için bu kelimeyi kullanması, söylemsel bir sorun olmanın ötesindedir.” (AA/P)
