Trump’tan Gazze İçin Yeni Ateşkes Hamlesi: Barışa Karşılık İsrail’e Suriye Vaadi
ABD Başkanı Trump, İsrail’in ateşkese hazır olduğunu açıkladı ve “bu son teklif” sözleriyle Hamas'a çağrıda bulundu. ABD'nin bu anlaşma karşılığı İsrail'e bazı siyasi kazanımlar önerdiği iddia edilirken fikir ayrılığındaki AB ise sürece dahil değil.
ABD Başkanı Donald Trump, Gazze Şeridi’nde yaklaşık 60.000 kişinin hayatını kaybettiği savaş için bir ateşkes sağlamaya çalışırken, İsrail’in Hamas ile bir barış anlaşması imzalamaya da hazır olduğunu öne sürdü. ABD Başkanı, aracılık yapan Katar ve Mısır’ın Hamas’a “son teklif”i sunacağını açıkladı ve “Bu tekliften daha iyisi gelmeyecek,” sözlerini sarf etti. Trump, kendisine ait Truth Social adlı sosyal medya platformunda yaptığı paylaşımda, “İsrail, 60 günlük ateşkesi tamamlamak için gerekli koşulları kabul etti. Bu süre zarfında savaşı sona erdirmek için tüm taraflarla birlikte çalışacağız,” ifadelerini kullandı.
Trump’a göre Katar ve Mısır’ın temsilcileri bu “nihai teklifi” Hamas’a iletecek. Ancak Trump’ın bu açıklaması henüz resmiyet kazanmış ve ilgili taraflardan da açıklama yapılmış değil.
Gazze’yi Yeni Bir Başarısız Ateşkes mi Bekliyor?
İsrail’in hangi koşulları kabul ettiği henüz açıklanmış ve medyaya yansımış değil. Trump daha önce de İsrail’in savaşı sona erdirmeye hazır olduğunu iddia etmiş olsa da özellikle esir takası anlaşmaları konusunda yaşanan karşılıklı ihlal suçlamaları bu girişimlerin kısa sürede çökmesine yol açmıştı. Yine de Trump’ın bu iddiası, geçtiğimiz hafta İsrail ile İran arasında sağlanan ateşkesi takiben geldi. Ayrıca aynı gün, İsrail Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer’in, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff ile görüştüğü bildirildi.
Trump sosyal medya paylaşımından sonra gazetecilere yaptığı açıklamada, gelecek hafta Hamas ile İsrail arasında rehineler karşılığında bir ateşkes anlaşmasına varılabileceğini söyledi. Trump’ın, önümüzdeki 8 Temmuz Pazartesi günü İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu ile Beyaz Saray’da bir görüşme yapması bekleniyor.
Hamas Rehine Bırakmaya Hazır, İsrail Hamas’ın Dağılmasını İstiyor
Trump ve ekibi, geçtiğimiz hafta İran’daki nükleer tesislere yönelik ABD ve İsrail saldırılarıyla ortaya çıkan momentumu ve İran ile sağlanan ateşkesi, Gazze’de kalıcı bir barış için fırsata dönüştürmeyi amaçlıyor. Evinin bulunduğu Florida eyaletine yaptığı ziyarette konuşan Başkan Trump, Netanyahu ile görüşmesinde Gazze’de hızlı bir ateşkesin gerekliliği konusunda “çok net” olacağını belirtti: “Umarız bu gerçekleşecek. Gelecek hafta bir noktada olmasını bekliyoruz. Rehineleri kurtarmak istiyoruz.”
Hamas, savaşı sona erdirecek herhangi bir anlaşma kapsamında elindeki kalan rehineleri serbest bırakmaya hazır olduğunu açıkladı. İsrail ise, savaşın ancak Hamas’ın silahsızlandırılması ve dağıtılması durumunda sona erebileceğini söylüyor. Her iki taraf da pozisyonlarında ciddi bir esneme belirtisi göstermiyor.
Ateşkese dair “son teklif” söylemi, 1 Temmuz’da Gazze sahilindeki el-Beka adlı bir kafeteryaya düzenlenen ve aralarında çocukların da bulunduğu 24 ila 36 Filistinliyi öldüren İsrail saldırısının ardından geldi. 7 Ekim 2023’ün ardından İsrail’in başlattığı askerî operasyonlar, bugüne kadar çoğu sivil olmak üzere 56.500’den fazla Filistinlinin hayatını kaybetmesine, yaklaşık 2.3 milyonluk nüfusun neredeyse tamamının yerinden edilmesine ve bölgenin büyük kısmının harabeye dönmesine yol açtı. Uzmanlar, can kayıplarının muhtemelen bu sayıların da üzerinde olduğunu belirtiyor.
ABD, İsrail’i Ateşkese İkna Etmek İçin Siyasi Kazanımlar mı Teklif Ediyor?
ABD’nin Gazze Şeridi’nde ateşkes sağlanması karşılığında, İsrail’deki aşırı sağ partilerin tepkisini yumuşatmak için Tel Aviv yönetimine siyasi kazanımlar sunacağı iddia edildi. Haaretz gazetesinin İsrail, ABD ve Arap ülkelerindeki kaynaklara dayandırdığı haberine göre Gazze’de ateşkes karşılığında ABD’nin Suriye konusunda İsrail’e teklif sunabilir.
İsrail’in, Suriye‘de işgal ettiği bazı topraklardan, özellikle Golan Tepeleri’nin doğu yamaçlarında sivil halkla sürtüşme yaşanan bölgelerden çekilmeyi kabul edebileceği ancak Şeyh (Hermon) Dağı’ndan çekilmeyi kabul etmediği ve ABD’den bu konuda destek istediğine işaret edildi. ABD Başkanı Donald Trump’ın, Gazze’ye saldırıların sona ermesi karşılığında bu talebi kabul edebileceği ancak Suriye ile İsrail arasında tam bir barış anlaşmasının imzalanmasının hâlâ uzak bir ihtimal olduğu vurgulandı.
Suudi Arabistan’ın Gazze’ye saldırılar sona ermeden İsrail ile normalleşme için masaya oturmak istemediği belirtilerek Gazze’ye saldırıların son bulmasının hem ABD Başkanı Trump’a hem de Netanyahu’ya siyasi kazanç sağlayabileceği yorumu yapıldı. Suudi Arabistan ile İsrail arasındaki ilişkilerin tesisi için görüşmelerin yeniden başlatılması ve Suriye’nin “düşmanlığın sona erdiği” yönünde bir açıklama yapmasının yanında Umman ile ilişkilerin normalleşmesinin de İsrail’e sunulacak kazanımlar arasında yer aldığı iddia edildi.
Teklif edildiği belirtilen bu kazanımlarla, Gazze’de ateşkese karşı çıkan İsrail aşırı sağının tutumunun yumuşatılmasının amaçlandığı aktarıldı. Öte yandan İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, kabine toplantısının açılışında yaptığı konuşmada, gelecek hafta ABD Başkanı Trump ile görüşmek için ABD’ye gideceğini doğruladı.
Kendi İçinde Ayrışan Avrupa Birliği, Ateşkes Sürecinin Tamamen Dışında
ABD Başkanı Trump İsrail ve Hamas arasındaki ateşkesi sağlamaya yönelik hamleler yaparken Avrupa Birliğinin uluslararası arenada etkisinin yokluğu dikkat çekiyor. İsrail’e karşı cılız tepkiler veren AB’nin bağımsız bir dış politika ortaya koyamaması eleştiriliyor. Geçtiğimiz hafta düzenlenen AB Zirvesi sırasında, İsrail ile AB arasındaki Ortaklık Anlaşmasının İsrail’in uyguladığı insan hakları ihlalleri nedeniyle askıya alınmasına dair somut bir adım atılamadı.
26 Haziran 2025 tarihli zirve sonuç bildirgesi metninde AB liderleri, “derhal ateşkes” ve “insani yardımların engelsiz ulaştırılması” çağrısında bulunurken, İsrail’e yönelik doğrudan yaptırımlar konusunda somut bir karar alamadılar. İsrail’in insan hakları ihlalleri raporunun masada olduğu zirvede, üye devletler sadece “takip çalışmalarının sürdürüleceği” konusunda uzlaştı. Raporda; insani yardımın engellenmesi, hastanelerin hedef alınması ve Filistinli nüfusun zorla yerinden edilmesi gibi eylemler yer aldı. Bu tutum, AB’nin iç bölünmüşlüğünü ve Tel Aviv’e yönelik etkili baskı oluşturma konusundaki zaafını bir kez daha gözler önüne serdi.
AB’ye üye ülkelerin çoğunluğu, Gazze Şeridi’denki yoğun can kayıpları nedeniyle AB ile İsrail arasındaki ortaklık anlaşmasının yeniden değerlendirilmesini talep etse de bu konuda ne yapılması gerektiği konusunda bir mutabakata varılamadı. Üye devletler arasındaki derin görüş ayrılıkları nedeniyle, pek çok ülke bundan sonra ne yapılacağına dair kararı AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas’a bırakmayı tercih ediyor.
İspanya Başbakanı Pedro Sánchez, zirve sonrasında düzenlediği basın toplantısında, “Avrupa ile İsrail arasındaki ortaklık anlaşmasının askıya alınması gerektiğini savundum. Bu, Filistin’deki insani felakete orantılı bir tedbir olur. Siyasi ve ahlaki açıdan Gazze’de hayat kurtarmak için bir yükümlülüğümüz, bir ahlaki görevimiz var,” açıklamasını yaptı. Ancak İsrail hakkında kabul edilen sonuçlar, İspanya’nın yanı sıra İrlanda ve Slovenya’nın da baskılarına rağmen sınırlı kaldı. Bu ülkelerin liderleri, zirveden önce AB’nin, Tel Aviv’in Gazze’deki ihlallerini açıkça kınayacak somut adımlar atmasını istemişti.
İrlanda Başbakanı (Taoiseach) Micheál Martin, Gazze’deki “yıkım ve katliam düzeyinin”, “çocukların ölümü ve yaralanmalarının”, AB’den güçlü insani ve siyasi tepkiler gerektirdiğini söyledi. Martin, Avrupa’nın İsrail’e bu savaşı sona erdirmesi için baskı yapacak bir yol bulamamasını “anlaşılmaz” olarak niteledi. (P)
