Fransa’daki Müslümanlardan Kovid-19 İçin Müslüman Mezarlığı Talebi
Fransa’da yeni tip koronavirüs nedeniyle hayatını kaybeden Müslümanların defni ile ilgili sorular artmış durumda. Fransa İslam Konseyi, ülkede daha fazla Müslüman mezarlığı talep ediyor.
Fransa’da 674 kişi Kovid-19 nedeniyle yaşamını yitirdi. Yaşamını yitirenler arasında 9 Türk vatandaşı da var. Salgın, Fransa’da İslami defin ve Müslümanlara yönelik mezar alanlarıyla ilgili tartışmayı yeniden alevlendirdi.
Geçtiğimiz günlerde Fransız sağlık görevlileri, Kovid-19’lu cenazelerin yıkanmamasını talep etmiş, Fransa İslam Konseyi (CFCM) Başkanı Mohammed Moussaoui de bu talebe riayet ettiklerini belirtmişti. Dünyayı saran salgın nedeniyle vefat edenlerin memleketlerine nakledilmeleri oldukça zor. Fransa’ya defin durumunda ise Müslüman mezarlıkları yetersiz.
Konuyla alakalı Fransa İslam Konseyi’nin (CFCM) 22 Mart tarihinde Cumhurbaşkanı Macron’a yazdığı mektupta, dünyayı sarsan Kovid-19 vakalarının Fransa Müslümanlarını da etkilediği, bu hastalıktan dolayı vefat eden Müslümanlar için acilen Müslüman mezarlığı veya mezar alanlarının açılması gerektiğine vurgu yapıldı.
Fransız yetkilileri ilk ölüm vakalarında cesetlerin Türkiye’ye taşınmasına izin vermemişti. 22 Mart’tan itibaren Türk uyruklu cenazelerin Türk Hava Yolları aracılığıyla belli şartlar sağlandığı takdirde Türkiye’ye nakledilmeleri sağlanabilecek. Transfer sürecinde cenazelerin aile bireyleri beraberinde Türkiye’ye gidemeyecek.
Fransa’daki Müslüman Mezarlıkların Durumu
Fransa’da Müslümanlara ayrılmış iki mezarlık var. Bobigny’deki ilk mezarlık Seine Saint-Denis (93) bölgesinde yer alıyor. 1934 tarihli kararname ile kurulan bu mezarlığa, o dönem İbn Sina Hastanesinde vefat eden Müslümanlar gömülüyordu.
Fransa’daki bir diğer Müslüman mezarlığı ise ülkenin doğu bölgesinde yer alan Alsace-Moselle’de bulunuyor. Bu Müslüman mezarlığı, yürürlükte olan 1801 Konkordatosu nedeniyle Fransa’daki tek kamu Müslüman mezarlığı olarak 2012’de açıldı. Burada cenazeleri yıkamak için özel donanımlı odalar ve aileler için kapalı bir ibadet alanı mevcut.
Hâlihazırda mezarlıklar haricinde Fransa’da yaklaşık 80 Müslüman mezar alanı bulunuyor. Mezar alanlarının mezarlıklardan farkı, yerel bir mezarlık içinde Müslümanlara tahsis edilen bir bölüm olması. Bunların 23’ü Paris ve çevresinde yer almakla birlikte en büyüğü Paris Thiais’de 1957’den beri bulunan mezar alanı.
Mezar alanlarının çoğu İkinci Dünya Savaşında ölen Müslümanlar için açılmıştı. Müslüman mezar alanı bulunduran belediye mezarlıklarında gasilhane ve ibadethane imkanı ise bulunmuyor.
Fransa’da Müslümanlara Yönelik Mezar Alanları Yetersiz
Bununla birlikte, sunulan mezar alanları Fransa’da giderek artan talebi karşılamıyor. Yetkililerden bu ihtiyaca bir karşılık da alamayan Fransa Müslümanları, cenazeleri köken ülkelerine göndermek zorunda kalıyorlar.
Belediye mezarlıklarıyla genelde yerel kurumlar ve belediyeler ilgileniyor. Bu mezarlıklarda bulunan Müslüman mezar alanları da onların sorumluluğu altında. Fransa İçişleri Bakanlığı Müslüman mezar alanlarının oluşturulmasını teşvik ediyor. Bu konuyla alakalı karar ise 36 bin Fransız belediyesinin belediye başkanlarının özgür iradesine bırakılmış durumda. Çünkü Fransa’da Müslümanlar sadece öldükleri şehre gömülebiliyorlar. Bu çerçevede Fransa’nın her şehrinde orada yaşayan Müslümanların sayısıyla orantılı olarak mezarlıklarda Müslüman mezar alanları oluşturulması gerek.
Günümüzde Fransa’da vefat eden Müslüman cenazelerin yüzde 80’inin köken ülkelerine gönderildikleri tahmin ediliyor. 2006 yılında Paris Büyük Camii Başkanı Dalil Boubakeur Müslüman mezarlıklarının oranına dikkat çekmiş, bu mezar alanlarının Müslümanların sadece yüzde 10’unun ihtiyacını karşılayacak kapasitede olduğunu belirterek yetersizlikten şikayet etmişti.
Müslümanların Defin İşlemlerinde Karşılaştıkları Zorluklar
İslami geleneğe göre Müslümanların kefenlenerek gömülmeleri gerekiyor. Fakat Fransa’da tabutsuz defin işlemi yapmak yasak. Bunun için Müslüman cesetler hafif, ince tabutlarla gömülüyor ve kısa zamanda toprakta bozulan tabut kullanılmış oluyor.
Mezarlık alanlarının fiyatları şehirlere göre ve istenilen alana göre değişiyor. Üstelik fiyatlar gibi cesetlerin mezarda kalış süreleri de belediyelere göre farklı. Örneğin bazı belediyeler en fazla 30 yıllığına mezar alanını kiraya verirken, bazı şehirlerde süresiz şekilde ceset mezarda kalabiliyor. Bu çerçevede Fransa’da Müslüman mezar alanlarında ve mezarlıklarda süresiz mezar her belediye için mümkün değil. (P)
