Kovid-19 Salgını Esnasında Ölen Müslümanlar Nasıl Defnedilecek?
Korona virüsünün yayılmasını engellemek için dünya genelinde sıkı tedbirler alınıyor. Peki bu dönemde Avrupa’da yaşamını kaybeden Müslümanların cenaze ve defin işlemleri nasıl gerçekleşecek?
Kovid-19 salgını Avrupa’da cenaze definleriyle ilgili soruları da arttırdı. Avrupa’da korona virüsünden ölen Türk vatandaşlarının cenazesinin Türkiye’ye nakli artık yasak. Öte yandan Müslümanlara yönelik faaliyet gösteren cenaze hizmetleri, dinî hükümlerle tıbbi gereklilik arasında sıkışmış durumda.
Korona virüsünün yayılmasını engellemek için dünya genelinde sıkı tedbirler alınıyor. Bu durumda Avrupa’da yaşamını kaybeden Müslümanların cenaze ve defin işlemlerinin nasıl gerçekleşeceği de merak konusu.
Mevcut durumda Almanya’da vefat nedeni fark etmeksizin vefat edenlerin cenaze törenlerine sosyal mesafelendirme tedbirleri gerekçe gösterilerek yalnızca en yakın aile fertleri katılabiliyor. Örneğin Hamburg’daki cenaze törenlerine katılım 20 kişiyle sınırlandırılmış durumda. Kovid-19 nedeniyle vefat edenler için ise cenaze törenlerinde olağanüstü tedbirler söz konusu.
UKBA Cenaze Yardımlaşma Derneği Başkanı Dr. Mustafa Uyanık, bulaşıcı korona virüsü nedeniyle vefat edenlerin cenaze törenlerine aile yakınlarının katılımının zor olduğunu söylüyor: “Linz’de korona virüsü nedeniyle hayatını kaybeden bir Müslüman kardeşimizin cenazesi bize tabutla defin şartıyla teslim edildi. Cenaze namazının topluca kılınmasına müsaade edilmedi ve cenaze merasimi sadece 5 kişiyle sınırlandı.”
Kovid-19 Nedeniyle Vefat Edenlerin Defni
Almanya’da şu anda yaygın bir düzenleme olmasa da bazı eyaletlerde vefat edenler Kovid-19 ihtimali göz önüne alınarak tabutla gömülmek zorunda. Aşağı Saksonya’da faaliyet gösteren Eslem Cenaze Hizmetleri’nden Şenay Çelebi, bu durumu şöyle anlatıyor: “Aşağı Saksonya eyaletinin birçok şehrinde tabutsuz defin mümkünken şu an bu şehirlerin bazılarından tabutsuz defin yapılamayacağı konusunda uyarılar alıyoruz. Görünen şu ki diğer şehirlere de bu yansıyacak. Korona nedeniyle vefat edenlerin tabutlarının üzerine ise ‘koronalı’ ibaresi yazılmak zorunda. Tabutun üzerindeki bu ifade, defin esnasında mezarlık yetkililerin daha sıkı önlem alması açısından bir tedbir.”
Çelebi, korona virüsü nedeniyle vefat edenlerin yıkanmadan ve kefenlenmeden cenaze torbasıyla tabutlanacağını ve definin de tabutla gerçekleşeceğini belirtip ekliyor: “Bu durum, İslami gerekliliklerin bütünüyle karşılanmaması demek. Fakat biz hizmetlerimizde İslam Toplumu Millî Görüş (IGMG) Din İstişare Kurulu’nun Cenaze Namazı ve Defni ile ilgili yayınladığı fetvaya göre hareket ediyoruz. Bu fetvada bulaşıcı bir hastalıktan ölmüş olan cenazenin, hastalığın çevreye sirayet etmesi tehlikesi olduğu zaman tabutla gömülebileceği belirtiliyor.”
Çelebi, korona salgınının cenaze hizmetlerinde çalışanlar için doğurduğu risklere de değiniyor: “Bir vefat haberi aldığımızda, vefat eden kişinin aslında virüs kaynaklı vefat etmesine rağmen bu durumun aile tarafından bilinmemesi, dolayısıyla enfekte bir hastayı alıp normal bir cenaze gibi işlem yapma ihtimalimiz de var. Bu nedenle hepimiz normal cenazelerde bile endişe ediyoruz.”
Kovid-19 Nedeniyle Cenazelerin Yakılması Endişesi
UKBA Cenaze Yardımlaşma Derneği’nden Uyanık, özellikle Avusturya ve İtalya’daki Müslümanların korona virüsü nedeniyle vefat eden cenazelerin yakılmasına dair bir kararın çıkma ihtimaline karşı kaygılandığını belirtiyor: “Ciddi bir salgının içerisindeyiz ve bu esnada Müslüman cemaat definler konusunda tereddütlü. İtalya ve Avusturya’daki Müslüman toplumda şu anda ciddi manada cenazelerin yakılması yönünde bir karar alınması endişesi var. Bu tarz bir ihtimal insanlarımızı manen zedeliyor. Bu zor dönemde bir de yaşamını kaybeden insanların İslami usullere göre defnedilememesi Müslümanlar açısından ciddi travmalar doğurur.”
Tabutla definin bir zorunluluk olması durumunda dinen caiz olduğunu, fakat cenazenin yakılması konusunda İslam’da bir kabulün söz konusu olamayacağını söyleyen Uyanık, korona krizi esnasında yakınlarını kaybedenlerin duygu durumuna da işaret ediyor: “Bulaşıcı hastalık nedeniyle cenazelerin yıkanamaması ve cenaze namazının ailenin katılımıyla kılınamaması ailelerde duygusal bir çöküntü oluşturuyor.”
Kovid-19 Krizi Esnasında Vefat Edenlerin Türkiye’ye Nakli
Uyanık, Türkiye’ye cenaze nakillerinde resmî prosedürlerin arttırıldığını ve konsoloslukların vefatın korona virüsü nedeniyle olmadığına dair özel bir belge istediğini belirtiyor. “Hâlihazırda birçok Avrupa ülkesiyle Türkiye arasında uçuş yasağı uygulandığı için aile fertleri cenazelere refakat edemiyorlar. Cenazeler sadece kargo uçağıyla Türkiye’ye götürülebiliyor.” Eslem Cenaze Hizmetlerinden Yasin Çelebi’ye göre bu oldukça zor bir durum ve merhumların yakınları açısından tarif edilemeyecek bir acı: “İnsanlar vefat eden yakınlarının cenazesini Türkiye’ye gönderecek, ama kendileri eşlik edemeyecekler. Kendimi onların yerine koyduğumda bunun çok zor bir durum olduğunu görüyorum.”
Vefatın korona nedeniyle gerçekleşmesi durumunda ise cenazenin Türkiye’ye nakli mümkün değil. Uyanık, Linz’deki örneği yineliyor: “Avusturya’daki merhumemizin defni Linz’de gerçekleşti. Hollanda’da 3 Türk kardeşimiz vefat etti, bu cenazelerimizin defni de Türkiye’de gerçekleşmedi ve bu 3 cenazemiz Hollanda’da Müslüman mezarlığına defnedildi. Fakat bu durum Türkiye’nin cenazeleri kabul etmemesi ile ilgili değil. Dünya Sağlık Örgütü’nün ve Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliğinin (IATA) aldığı karar bu şekilde. Ülkeler de buna uymak durumunda.”
Konuyla ilgili Twitter hesabından açıklama yapan AK Parti İstanbul Milletvekili Zafer Sırakaya, “Yurtdışında yaşayan vatandaşlarımızın talepleri doğrultusunda ilgili bakanlıklarımızla yaptığımız görüşmelerle yurtdışında KOVID-19 virüsü sebebiyle hayatını kaybeden vatandaşlarımızın cenazeleri Bilim Kurulumuzun belirlediği şartlarla THY tarafından Türkiye’ye getirebilecek.” ifadesinde bulundu. Perspektif’e konuşan Sırakaya, Dünya Sağlık Örgütü ve Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği’nin tavsiyesi doğrultusunda THY’nin de Kovid-19’lu cenazeleri taşımayacağını söylediğine vurgu yaparak şöyle dedi: “Bugün ilan edileceği üzere, ilgili devlet kurumlarımızın değerlendirmesi sonucu, THY’nin belirlemiş olduğu katı önlemlere ve kurallara riayet edilerek yurt dışından Türkiye’ye cenazelerin nakli devam edecek. Fakat hiçbir refakatçi cenazelere eşlik edemeyecek.” (ezk)
