Avrupa Birliği Gündeminde “Göçmen Krizi” ve Afgan Mülteciler

Hırvatistan İçişleri Bakanı Davor Bozinovic, Afganistan ve Belarus sınırındaki göç krizine ilişkin, Avrupa Birliği’nin (AB) yeniden 2015’teki gibi bir “göçmen krizi”yle karşı karşıya kalmaması gerektiğini belirtti. Bozinovic, Hırvatistan’ın başkenti Zagreb’de düzenlediği basın toplantısında, Afganistan’da yaşanan gelişmeler ve Belarus sınırındaki göç krizi hakkında değerlendirmelerde bulundu.

"Elçiliklerdeki Afgan Çalışanlar Yüzüstü Bırakılıyor"

Afganistan 18 Ağustos 2021

AB’nin, göçmenleri siyasi baskı aracı olarak kullanan Belarus yönetimini kınadığını vurgulayan Bozinovic, bu durumun AB üyesi ülkeler için kabul edilemez olduğunu ifade etti. Belarus’un bu tutumundan en çok Litvanya, Letonya ve Polonya’nın etkilendiğini belirten Bozinovic, AB’nin dış sınırlarını kararlı bir şekilde koruması gerektiğinin altını çizdi.

Bozinovic, gelecek hafta AB üyesi ülkelerin temsilcilerinin katılımıyla Afganistan‘daki krize ilişkin toplantı düzenleneceğini aktararak “Dün AB içişleri bakanları ile yaptığımız toplantıda göçmenlerin Avrupa ülkelerinin sınırlarına dayandığı 2015’teki senaryonun tekrarlanmaması gerektiği konusunda uzlaştık. Zira bu ne AB ne de göçmenlerin geldiği ülkeler için çözüm yolu olabilir.” diye konuştu.

Hırvatistan’ın Afganistan’daki AB kurumlarında görev yapan 20 Afgan‘ı kabul edeceğini söyleyen Bozinovic, “Afganistan’daki yeni yönetimin savunmasız gruplara, özellikle kadın ve kız çocuklarına yönelik tutumu endişe verici. AB, bu insanlara yardımcı olmak için Birleşmiş Milletler aracılığıyla çalışmalarına devam edecektir.” dedi.

Bozinovic, 21. yüzyılın en önemli sorunlarından biri olan göçün, yasal ve güvenli hale getirilmesi gerektiğine işaret ederek “Çatışma ortamlarından gelen göçmenlerin bizim, özellikle de bu bölgelere yakın ülkelerin yardımına ihtiyacı var. Maddi nedenlerden ötürü yapılan göçlerle bu göç dalgalarını karıştırmamak gerekir.” ifadelerini kullandı.

Afgan Mültecilerin Rotası

Göç Sözlüğü: Göçün Temel Kavramları ve Anlamları

Göç Sözlüğü 2 Mayıs 2020

Bozinovic, Türkiye’nin, yasa dışı yollardan girişleri engelleme konusunda Avrupa’ya çok yardımcı olduğunu vurgulayarak “Türkiye, Suriye’de olduğu gibi Afganistan konusunda da AB’ye destek olacaktır. Türkiye AB’nin ortağıdır ve öyle kalmalıdır.” diye konuştu.

AB’nin Afganistan yakınlarındaki ülkelere göçmenler konusunda yardımcı olacağını belirten Bozinovic, Hırvat sınır polisinin 2021 yılında 8 bin 500 kaçak göçmenin ülkeye girmesine engel olduğunu ve söz konusu göçmenlerin 4 bin 400’e yakınının Afganistan ve Pakistan’dan geldiğini sözlerine ekledi.

Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, geçtiğimiz günlerde İspanya devlet radyosu RNE‘ye yaptığı açıklamada, Afganistan’da yaşanan gelişmeleri ve AB’nin alacağı tutumu değerlendirmişti:

“Zaten son 3 aydır bir Afgan göçü var. İran, Irak veya Doğu Akdeniz üzerinden Avrupa’ya geliş var ve daha da olacaktır. Bu, bizim transit ülkelerle sıkı şekilde çalışmamız gerektiğini gösteriyor. İnsanlık krizini önlemek gerekiyor. Burada, Türkiye çok önemli bir rol oynayacaktır. Türkiye’den geçmeye çalışacak çok insan olacaktır ama bu şimdinin değil, geleceğin endişesidir. Şu anda önemli olan Kabil Havalimanı’nın işlevine başlamasıdır.”

İran, Afganistan’dan Mülteci Gelişini Engelleme Kararı Aldı

Taliban’ın Afganistan’a hakim olmasıyla ülkelerinden kaçan Afganları barındırmak için daha önce sınır kentlerinde mülteci kampları kurma planları yapan İran, göçü tetikleyeceği endişesiyle kararını değiştirdi ve sınırdaki Afgan mültecileri ülkelerine gönderme kararı aldı. Tahran yönetimi, Afganistan’daki çatışmaların ilk günlerinde göç dalgasına karşılık 3 eyalette geçici çadır kampları kurulacağını açıklamıştı.

İran İçişleri Bakanlığı Sınır İşleri Genel Müdürü Hüseyin Kasımi, 15 Ağustos’ta Afganistan’dan gelen göç dalgasına ilişkin yaptığı açıklamada, “Sınırlarımıza gelen Afgan vatandaşlarına geçici barınma sağlamayı ve koşullar düzeldikten sonra ülkelerine geri göndermeyi planlıyoruz.” ifadelerini kullandı.

İran’da döviz kurlarındaki dramatik artışla birlikte ciddi gelir kaybı yaşayan Afgan mültecilerin önemli bir kısmı bu dönemde ülkelerine döndü. 2020 yılında ise Afganistan’da çatışmaların artması ve güvenlik kaygıları nedeniyle yalnızca 947 mülteci ülkelerine dönüş yapmıştı.  Yaklaşık 42 yıldır 3 milyon Afgan mülteciye ev sahipliği yapan İran, zaman zaman mültecileri Avrupa’ya karşı bir pazarlık ve tehdit unsuru şeklinde sunarak, koz olarak da kullanmaya çalışıyor.

Refakatsiz Mülteci Çocuk Kimdir?

Anatomi Serisi 6 Eylül 2020

Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Arakçi, ABD yaptırımlarının şiddetlendiği Mayıs 2019’da Washington’un ekonomik baskıyı devam ettirmesi halinde Afgan mültecilerden İran’ı terk etmelerini isteyebileceklerini açıkladı. Afgan mültecilerin Avrupa’ya yöneleceğine işaret eden Arakçi, “Biz, masrafları karşılamaya devam edemeyeceğimiz bir noktaya gelebiliriz. Böyle bir durumda Afgan kardeşlerimizden İran’ı terk etmelerini istememiz mümkündür. Avrupa ülkeleri, mültecilerin kabul edilmesiyle ilgili üstüne düşeni yapmalıdır. Avrupa Birliği ya giderleri karşılamalı ya da mültecilerin bir kısmını ülkelerine kabul etmelidir.” diye konuştu.

İran’daki Mültecilerin Durumu

Arakçi’nin bu açıklamaları gerek Afganistan hükûmetince gerekse sosyal medyada büyük tepki topladı. Tepkiler üzerine Arakçi, “Afgan göçmenlere yeni seçenekler sunmaya hazırlanıyoruz.” şeklinde bir açıklamayla geri adım atmak zorunda kaldı.

İran’da bir mülteci yasası olmaması sebebiyle Afgan mülteciler pek çok temel haktan yoksun olarak yaşıyor. İran, uzun yıllar Afgan mültecilere ev sahipliği yapsa da onlara vatandaşlık vermeye yanaşmadı. Mültecilerin birçoğu oturma izni alamadığı için ülkede kaçak durumda bulunuyor. Uluslararası insan hakları kuruluşlarının yayımladığı çeşitli raporlarda, Tahran yönetimi, Afgan mültecileri oturma izni ve vatandaşlık karşılığında Suriye’deki çatışma bölgelerine göndermekle suçlanıyor. (AA/P)