Sığınmacı Kabulünde Kriz Yaşayan Belçika’da Ukraynalılara Hızlı Çözümler
Belçika'da son aylarda gündemden düşmeyen sığınmacı krizini çözmek için yeterli irade gösterilmezken, Ukraynalılara yönelik "şartları zorlayan" ayrıcalıklı uygulamalar dikkati çekiyor.
Rusya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna’ya başlattığı saldırının ardından 2 milyon 700 bin kişi, komşu AB ülkeleri Macaristan, Polonya, Slovakya ve Romanya’ya giriş yaptı. AB, bir anda ortaya çıkan Ukraynalı sığınmacı akınına hızlı karşılık verdi. AB Komisyonu, krizin başlamasından bir hafta sonra Ukraynalıların geçici koruma altına alınması için üye ülkelere öneri hazırladı.
Bu kapsamda 2001’de çıkarılan ancak bugüne kadar hiç kullanılmayan AB Geçici Koruma Yönergesi, 4 Mart’ta hayata geçirildi. Savaşın başlamasını izleyen 10 gün içinde uygulamaya konulan yönergeyle Ukrayna’daki savaştan kaçanlara “koruma statüsü” veriliyor.
Belçika‘da Göçmenlerin Sokağa Terk Edildiği Kronik Kriz
Belçika da bu statü gereğince Ukraynalıları karşılayan ülkelerden biri oldu. Hâlihazırda Belçika‘ya dün itibarıyla 6 bin 48 Ukraynalı gelmiş bulunuyor ve bu sayının 200 bine ulaşması bekleniyor.
Ancak Belçika‘da uzun süredir sığınmacı kabulüyle ilgili kriz yaşanıyor. Yetkili federal ajans Fedasil’in, AB’nin başkenti konumundaki Brüksel’de bulunan merkezi Petit Chateau’nun önünde oluşan ve gece gündüz süren uzun kuyruklar, sorunu gözler önüne seriyor.
Hükûmet, gerekçe olarak yeterli yer olmamasını gösteriyor. Bu kişilerin bir kısmının yurt dışından ülkeye giren yeni sığınmacılar, diğer kısmının yasal oturum veya çalışma belgesi alamadan yıllardır ülkede yaşayan ve çoğunlukla oturum talepleri reddedilen “kağıtsız”lardan oluştuğu biliniyor. İstatistiklerde, bugüne kadar Avrupa ülkelerine yapılan iltica başvurularının her yıl yaklaşık yüzde 40’ının kabul aldığı görülüyor.
Belçika hükûmeti, krizin tırmanması üzerine AB’den yardım istemiş ve 17 Aralık 2021’de Avrupa İltica Destek Ofisinden (EASO) destek almak için anlaşma yapmıştı. Ancak bu da soruna çare olamadı. Belçika‘da 24 Ocak’tan itibaren her gün 15 ila 40 kişi sokaklara terk ediliyor.
Mülteciler ve Yabancılar için Koordinasyon Girişimlerinin (CIRE) Direktörü Sotieta Ngo yaptığı açıklamada, “İnsanlar dondurucu soğukta geceyi sokakta geçiriyor. Belçika hukukunda alternatif bir çözüm var. Belediyelerin yerel yardım sistemleri devreye sokulabilir ama bu konuda siyasi istek yok. Belçika, mülteciler için ‘çekici’ hale gelmek istemiyor.” şeklinde konuşmuştu.
O Çözüm Ukraynalı Sığınmacılar İçin Devreye Sokuldu
Bahsi geçen çözüm, Ukraynalılar için uygulamaya koyuldu. AB’nin verdiği “Geçici Koruma Statüsü” sayesinde Ukraynalılar, diğer göçmenlerin başvurduğu Petit Chateau yerine kendilerine özel olarak ayrılan başvuru merkezine yönlendiriliyor.
Merkezin kapısında sıraya giren Ukraynalılar arasından kadınlar, çocuklar ve yaşlılara öncelik veriliyor. Kuyruktakiler ortalama 7 saat bekleyişten sonra başvurularını yapabiliyor ve belediyelerce kendilerine gösterilen barınaklara dağıtılıyor. Gün içerisinde kendilerine sıra gelmeyenlere de mutlaka kalacakları bir yer gösteriliyor.
Kayıtlarını yaptıran kişiler; oturum izni alıyor, eğitim ve sağlık hizmetlerinden faydalanıyor, çalışma izni sayesinde iş bulup çalışabiliyor. Ukraynalılara ayrıca sosyal refah, barınma ve geçim yardımları gibi imkanlar sağlanıyor. Diğer AB ülkeleri gibi göçmenlerin başvurularını bireysel olarak değerlendiren Belçika, Ukraynalılara özel çözümler sunuyor.
Ayrıca Petit Chateau önündeki uzun kuyrukların ve sokağa terk edilen kişilerin basın tarafından görüntülenmesine sıcak bakılmazken; Ukraynalıların karşılandığı merkeze basının girişleri ise teşvik ediliyor.
Yeni Merkez ve Köyler Kuruluyor
Son günlerde merkez önündeki kuyrukların uzaması üzerine Göç ve İlticadan Sorumlu Devlet Bakanı Sammy Mahdi, ülkesinin “Ukraynalıları bugün, yarın ve hiçbir zaman ihmal etmeyeceğini” söyledi. Mahdi, kronik sığınmacı krizinde sert ve ihmalkar tavır takınması nedeniyle sıkça eleştiriliyordu.
AB tarafından daha önce Belçika makamlarıyla temasta olunduğu ve kabul ünitesi, acil durum merkezi ve personel yardımı yapılabileceği ifade edilmişti. Dün, Brüksel Fuar Alanı’nda AB’nin destekleriyle yeni bir alan açıldı.
Ayrıca yer yetersizliği yüzünden çözülemediği iddia edilen kriz sürerken, Brüksel bölgesinde Woluve Saint Lambert ilçesinde Ukraynalılar için dün 1500 kişilik yeni bir barınma merkezi de temin edildi.
Belçikalı sivillerin Ukraynalı ailelere evlerini açtıkları, pek çok sivil toplum kuruluşunun (STK) yardımlar yaptığı hatta Ukraynalıların evcil hayvanlarına dahi ücretsiz sağlık hizmeti sağlandığı biliniyor.
Hâlihazırda Petit Chateau’da başvuru çileleri devam edenlerin durumu ise adeta rafa kaldırılmış oldu.
Belçika Günlük 5 Bin Avro Cezaya Çarptırılmıştı
Belçika’da AB ile yapılan destek anlaşmasına rağmen sığınmacı kabulüyle ilgili krizin devam etmesi nedeniyle sivil toplum kuruluşları Belçika devletini bilerek hukuki yükümlülüklerini yerine getirmemekle suçlayarak durumu mahkemeye taşımıştı.
Mahkeme, 19 Ocak’ta, söz konusu STK’lerin başvurusu üzerine devleti ve sığınmacıların kabulünden sorumlu federal ajans Fedasil’i kınayarak, “en az bir kişiye kalacak yer verilmeyen veya sığınma başvurusu alınmayan her iş günü” için 5 bin avro ceza ödemelerine hükmetmişti.
STK’ler, devletin cezayı ödemediği ve sorunu çözmediği gerekçesiyle kararı temyize götürerek, cezanın günlük 20 bin avroya çıkarılmasını istemişti. (AA)
