Almanya’da Yoksulluk: “Nüfusun Yüzde 21’i Yoksul!”
Almanya'da yapılan yeni bir araştırma, var olan yoksulluk ölçümlerinin kira giderlerini hesaba katmaması nedeniyle "konut yoksulluğu" olgusunun gözden kaçtığını belirtiyor. Artan konut maliyetlerinin etkisini hesaba katan araştırmaya göre, Almanya'da nüfusun yüzde 21’i yoksulluk içerisinde.
Almanya Sosyal Yardım Dernekleri Federasyonu (Paritätischer Gesamtverband) tarafından yapılan ve kamuoyuyla paylaşılan yeni bir çalışma, ülkedeki yoksulluk düzeyini ve kapsamını ölçen araştırmaların bazı rakam ve masraf kalemlerini doğru şekilde hesaba katmadığını iddia ediyor. Kurum bu eksikliği gidermek amacıyla insanların gelir düzeyinin kira masrafları düşüldükten sonra saptanmasını öneriyor. Bu perspektifle hareket eden araştırma ekibinin tespitine göre, konut maliyetlerindeki artış nedeniyle Almanya’da önceki dönemlerden çok daha fazla insan “konut yoksulluğu” olarak adlandırılan bir durumun içerisinde.
Almanya’da Halkın Yüzde 21’i “Konut Yoksulluğu” ile Yaşıyor
Federasyon, basın açıklamasında, geleneksel yoksulluk istatistiklerinin sadece hane gelirini ve “medyan gelir” kriterinin incelendiğini vurguluyor. Federasyon bu yöntemin aylık kira masrafının aileler üzerindeki yükünü dikkate almadığını ama insanların mali manevra alanını esas kısatlayan unsurun kira ücretleri olduğunu belirtiyor. Şehirler arasındaki metrekare başına düşen kira ücretlerindeki farkı ve evin ne zaman tutulduğundan kaynaklı ücret artışı etkisi, bu sebeple gelir düzeyi hesaplamalarında gözden kaçıyor.
Bu nedenle araştırma ekibi, konut maliyetine göre ayarlanmış gelir yoksulluğu ya da kısaca “konut yoksulluğu” olarak bilinen duruma odaklanıyor. Federal İstatistik Ofisinin nüfus sayımından elde edilen verilere dayanarak, ilk olarak bir hanenin gelirinden toplam konut maliyetlerini çıkarıyorlar. Yoksulluk oranı, insanların serbestçe tasarruf edebilecekleri kalan miktar kullanılarak medyan gelir temelinde hesaplanıyor. Raporun iddiasına göre, bu formülasyon ile yoksulluğun daha önce netleştirilmemiş bir boyutu görünür hâle gelmekte.
Rapora göre, Almanya’da nüfusun yüzde 21,2’si (17,5 milyon kişi) konut yoksulluğu içerisinde. Bu -geleneksel hesaplamalara kıyasla- yoksulluktan etkilenen 5 milyon 400 bin daha fazla insan olduğu anlamına geliyor. Konut yoksulluğu, özellikle Bremen (yüzde 29,3), Saksonya-Anhalt (yüzde 28,6) ve Hamburg’da (yüzde 26,8) yüksek seviyelerde.
Toplum Kesimlerine Göre Konut Yoksulluğu
Araştırmayı yapan uzman ekibi, vardıkları sonucu şu sözlerle raporun başlığında ifade ediyor: “Konut sizi fakirleştirir.” Rapor, kira ücreti yükünden en fazla etkilenen kesimleri ise şöyle listeliyor:
- 65 yaş ve üzeri kişilerin yüzde 27,1’i
- Genç yetişkinlerin (18-25 yaş) yüzde 31
- Bekar ebeveynlerin yüzde 36’sı
- Yalnız yaşayan insanların yüzde 37,6’ı (Hatta emeklilik çağında yalnız yaşayanların yüzde 41,7’i)
- İşsiz durumdakilerin yüzde 61,3’ü
Almanya Sosyal Yardım Dernekleri Federasyonu Genel Müdürü Joachim Rock, raporun bulgularını şu şekilde yorumladı: “Konut, giderek yoksulluğun itici gücü hâline geliyor. Artan konut maliyetleri nedeniyle uçurum genişliyor.” Rapor, artan kiralar özellikle düşük gelirli insanlar üzerinde orantısız bir yük oluşturduğuna ve pek çok hanenin artık gelirlerinin üçte birinden fazlasını ve hatta bazı hanelerin de yarısından fazlasını kira giderleri için harcadığını vurguluyor.
Eyaletlere Göre Yoksulluk Oranı
Raporun bulgularına göre -konut maliyetleri ve gelir bölgeden bölgeye büyük farklılıklar gösterdiğinden- Bremen’de neredeyse her 3 kişiden 1’i ve Saksonya-Anhalt eyaletindeki nüfusun yüzde 28,6’sının yoksulluk içerisinde yaşıyor. Hamburg örneği ise, geleneksel olarak hesaplanan yoksulluk oranı ile konut maliyetine göre düzeltilmiş yoksulluk oranı arasındaki farkın ne kadar büyük olabileceğini gösteriyor: Raporun yeni hesaplamasına göre, Hamburg’da konut yoksulluğu içerisinde yaşayanların oranı yüzde 27: Geleneksel hesaplamalarda Hamburg’taki oran yüzde 15 olarak ölçülüyordu.
Bavyera (yüzde 16,3) ve Baden-Württemberg (yüzde 18,5) eyaletlerinde, konut maliyetlerine göre hesaplama yapıldıktan sonra bile oranlar önemli ölçüde daha düşük çıkıyor: Bunun nedeni de bu eyaletlerdeki ortalama gelirin diğer bölgelere daha yüksek olması.
Raporun Politika Önerileri
Uzman raporu, yoksulluk açığını kapatmak için hangi sosyal politika önlemlerinin kullanılabileceğine dair önerilerde de bulunuyor. Federasyon, iddialı bir konut politikasına duyulan ihtiyacı vurguluyor. Yoksullukla mücadele için maliyetlerin sınırlandırılması gerektiğini ve bu nedenle mevcut konut piyasasına daha fazla müdahale edilmesi gerektiği de öneriler arasında. 2015’te getirilen ve 2025 sonunda sona erecek olan kira üst sınırı (Mietendeckel) şu anda tartışılan konulardan biri. Mevcut koalisyon hükûmetinin sona ermesi nedeniyle bu üst sınırın 2028 sonuna kadar uzatılması planı iptal edilebilir. Ev arzının azalması sebebiyle zorlaşan piyasada fiyatların daha da artması riski var.
Genel Müdür Joachim Rock, muhtemelen Şubat 2025’te yapılacak seçimle göreve gelecek federal hükûmeti yeni, uzun vadeli sosyal konutlar inşa etmeye davet ediyor: “Almanya’da yoksulluğu önlemek için hedefe yönelik bir politika, iyi ücretlere, daha iyi sosyal güvenliğe ve kiraların karşılanabilir olmasını sağlayan bir konut politikasına ihtiyaç var.”
Araştırma, yoksulluğun nüfus genelinde daha yaygın durumda olduğunu tespit etmiş olsa da hâlen bütün toplum kesimlerine dair daha detaylı bir tabloya ulaşmış değil. Araştırmacılar hane halkı gelirini esas aldıklarından, evsizler, bakım evlerinde kalanlar, engelli kurumları, cezaevleri veya mülteci yurtlarında kalanlar gibi önemli dezavantajlı gruplar istatistiklerin dışında kalmakta. (P)
