İtalya’daki İslami Topluluk ve Kuruluşlar Birliği (UCOII)
İtalya’daki İslami Topluluk ve Kuruluşlar Birliği (UCOII), tarihi 60’lu yıllardaki öğrenci yapılarına kadar uzanan köklü bir kurum. 30 yıllık geçmişe sahip olan kurum, İtalya’daki Müslümanları devlet karşısında temsil ediyor.
İtalya’daki İslami Topluluk ve Kuruluşlar Birliği (UCOII), İtalya’daki Müslümanlar açısından önem arz eden bir kuruluş. Bu kuruluşu tanımadan önce ülkedeki Müslüman nüfusla ilgili bilgileri tazelemekte fayda var: İtalya’da 2,6 milyon Müslüman yaşıyor. Bu sayıya göre ülkedeki Müslüman nüfus, İtalya’da en fazla sayıya sahip ikinci dinî azınlık ve toplam nüfusun yüzde 4,3’ünü oluşturuyor.
İtalya’da 60’lı yıllarda kurulan ilk İslami yapılanmalardan biri olan İtalya Müslüman Öğrenciler Birliği (USMI), eğitim amaçlı ülkeye gelen Müslüman öğrencilerin kurduğu bir yapı olarak uzun yıllar hizmet verdi. Fakat bu organizasyon aradan geçen onlarca yılda ülkede artan Müslüman nüfusun ve yeni neslin ihtiyaçlarına cevap vermekte yetersiz olmaya başladı. 80’li yılların sonunda USMI’nin bazı üyelerinin girişimiyle yeni bir yapılanma doğdu. İtalya’daki İslami Topluluk ve Kuruluşlar Birliği (İt. “Unione delle Comunità e Organizzazioni Islamiche in Italia” – UCOII) bireysel ya da kurumsal üyeliklerin mümkün olduğu bir dernek olarak Ocak 1990’da Ancona’da kuruldu.
UCOII’nin kuruluşunda, USMI’nin kurucularından Ürdün asıllı Ali Abdullatif Ebu Şvayma’nın yanı sıra Kur’ân-ı Kerîm’in İtalyanca tercümesini de yapan İtalyan asıllı Hamza Roberto Piccardo ve kurumun ilk başkanı olan Suriye asıllı Muhammed Nur Daşan gibi isimler yer aldı. Başta Cenova, Milano-Lombardia, Piemonte ve Lazio-Roma gibi sekiz önemli merkezde faaliyetlerine başlayan UCOII, kısa zamanda tüm bölgelere yayılarak ulusal bir kimlik kazandı.
UCOII’nin Faaliyetleri
90’lı yıllarda İtalya’da çok da ulaşılabilir olmayan Kur’an tercümelerinden 50 bin nüshanın dağıtımını gerçekleştiren UCOII, İtalya’da yaşayan Müslümanların sorunlarının çözümü noktasında birçok faaliyet yürütmekte, İslam ve Müslümanlık adına oluşan yanlış algı ve kanıların değiştirilmesi, İslam düşmanlığının önüne geçilmesi, İslam’ın barış mesajının toplumun her kesimine ulaşması yönünde resmî ve sivil girişimlerde bulunmaktadır.
İtalya’daki Müslümanların dinî ve sosyal yaşamlarında karşılaştıkları pek çok soruna bünyesindeki hukukçu ve uzmanlar vasıtasıyla çözüm üretmeye çalışan UCOII, mescitler, İslami faaliyetler ve helal yaşam konularında karşılaşılan sorunlarla da yakından ilgilenmekte, Müslümanların sosyal yaşama katılımına ve toplumsal uyuma önem vermektedir.
Ülke içinde ve dışında Müslümanları temsil noktasında iyi niyetli her yaklaşımı değerlendiren kurum, diğer dinler ve topluluk temsilcileri ile çeşitli etkinlikler vesilesi ile bir araya gelmektedir. Bu bağlamda kurumun kendisi de birçok etkinlik gerçekleştirmekle beraber; ülkedeki Müslüman topluluğun kendi içinde ilişkilerinin geliştirilmesi için gayret etmektedir. İnsani yardım organizasyonları da düzenleyen UCOII, ülke içi ve dışında yaşanan doğal afet ve felaketlerde ihtiyaç sahiplerinin yanında olmuş, birçok organizasyonla işbirliği yapmıştır.
UCOII’nin Üye Kuruluşları
İtalya’daki İslami Topluluk ve Kuruluşlar Birliği (UCOII), üyesi bulunan İslam merkezlerinin ve benzeri kültürel ve dinî yapılanmaların temsil edildiği bir çatı kuruluştur.
Alanında İtalya’nın en büyük sivil kuruluşu olan UCOII, İtalya’nın hemen hemen tamamında aktif olarak faaliyet göstermekte, İtalya genelindeki 150’den fazla cami ve dinî merkez ile doğrudan ya da temsilcileri vasıtasıyla faaliyetlerini sürdürmektedir. İtalya’da 1200 civarı büyüklü küçüklü, resmî ya da gayriresmî dinî merkez bulunmakla beraber, kurumun temsil şemsiyesi altında bulunan yapıların tamamı resmî makamlarca tanınan, köklü ve etkili derneklerdir. Roma Camisinden sonra İtalya’daki en büyük ikinci cami olan Ravenna Camisi, Catania Rahma Camisi, Toscana Bölgesindeki Colle Val d’Elsa Camii, Bologna İslam Toplumu, Piacenza İslam Toplumu, Hamza Roberto Piccardo’nun kurduğu Imperia Camisi, UCOII kurucularından Muhammad Nur Daşan’ın imamlık yaptığı Ancona Camisi ve İslam Toplumu Millî Görüş İtalya Bölgesi (CISMG) de 3 şubesiyle UCOII’nin üyesidir.
UCOII’nin temsil ettiği birlikteliklerin bir kısmı İtalyan Müslüman cemaatin oluşturduğu yapılanmalar olmakla birlikte, Bangladeş, Pakistan, Kosova, Arnavutluk, Mısır, Fas ve Türkiye kökenlilerin dernekleri de kurumun üyelerindendir. Bu yönüyle İtalya’daki Müslümanlar nezdinde yüksek bir temsil oranına sahip olduğu söylenebilir.
UCOII, çalışmalarını üye kurumların aidatları ve bağışlar ile sürdürmektedir. Kurum, çoğunluğu gönüllü hizmet veren az sayıda personeli ile çalışmalarını sürdürürken gerekli bazı alanlarda hizmet satın alımı yapmaktadır. Kurumun yıllık mali raporları internet sayfasından yayınlanmaktadır.
İtalya Devlet Kurumlarıyla İş Birliği
UCOII, İslami bir dernek ve çatı kuruluş olarak İtalya’da yaşayan çok sayıda Müslüman’ı resmî yetkililer karşısında ve sivil platformlarda temsil etmektedir. 1998’de İtalyan devleti ile Müslüman toplum arasında ilişkileri düzenleyen İtalya İslam Konseyinin (CII) 10 üyesinden 5’ini aday gösterme yetkisine sahip olmuştur. 2006’da İtalya İslam Danışma Kurulu üyesi olarak entegrasyon ve vatandaşlık konulu müzakerelere katılmış, 2016 yılında İçişleri Bakanlığı ile Müslüman topluluklar arasında yapılan görüşmelerde yer almıştır.
UCOII’nin 2020 mayısında pandemi döneminde kapalı kalan camilerin yeniden ibadete açılması için İtalya Başbakanı Giuseppe Conte ve İçişleri Bakanı Luciana Lamorgese ile yapılan görüşmelerde İtalya’daki Müslümanların mescitlerle buluşması yönünde önemli katkıları olmuştur. Yıllardır İtalya’da Müslüman mezarlıklarına defin konusunda yaşanan sorunlar hakkında yetkililer ve belediye başkanları ile görüşen UCOII, öncesinde bağlı bulunduğu belediyedeki mezarlıklar haricinde defin imkânı bulamayan Müslüman topluma en yakındaki Müslüman mezarlığına defin imkânı sağlanmasına vesile olmuştur.
UCOII, ülkede yaşayan Müslüman toplumun İslam’ı doğru kaynaklardan öğrenmesini önemsemektedir. Bu bağlamda UCOII imamların ve dinî rehberlerin eğitimine de eğilmekte, İtalyan üniversiteleri ile İslam İşbirliği Teşkilatına üye ülkeler arasındaki kooperasyon kapsamında İtalya Eğitim, Yüksek Öğretim ve Araştırma Bakanlığı (MIUR) gözetiminde başlatılan ve Padova Üniversitesinin ev sahipliğini yaptığı PriMED projesini destekleyerek üyelerine katılımı teşvik etmektedir. Bu proje kapsamında cezaevi, okul ve hastanelerde görev yapacak kültür elçileri ve din adamlarına formasyon kursları verilirken, toplum içi ve kurumlar arası iletişimle alakalı konular da işlenmektedir.
İtalya’daki İslami Topluluk ve Kuruluşlar Birliği (UCOII) ve Tartışmalar
UCOII kuruluşundan bu yana İtalya’da birçok tartışma ve iddianın hedefinde olmuş, bazı çevrelerce Müslüman Kardeşler hareketinin bir yan kuruluşu ve radikal çizgide olduğu iddia edilmiş, diğer yanda ise devletle olan yakın ilişkileri ve yer aldığı platformlar sebebiyle “modernist ve İslam’da reform yanlısı” gibi eleştirilere maruz kalmıştır.
2006 yılı Gazze Bombardımanını, 1944 yılında Bologna’da gerçekleşen Marzabotto Katliamı’na benzeten bir gazete reklamı vermesi sebebiyle UCOII yetkililerine dava açılmış, davalar beraatle sonuçlanmakla beraber UCOII maruz kaldığı tavırdan ötürü İtalya İslam Konseyinden ayrılmıştır. Yine UCOII’ye bağlı olarak Müslüman toplum adına cami inşa etme, satın alma veya destek olma gibi faaliyetler yürüten Wakf Al-Islami Derneğinin, diğer İslami derneklere UCOII adına İtalya’daki cami ve İslami merkezler üzerinde siyasi baskı uyguladığı öne sürülmüştür.
UCOII, 1960’lı yıllardaki USMI geçmişi ile yaklaşık 60 yıldır İtalya’daki Müslüman toplumu temsil etmeye ve devlet yetkilileriyle iyi ilişkiler kurmaya çalışmıştır. İtalya’da dinî cemaat olarak tanınması yönünde gerekli tüm hazırlıkları tamamlayan UCOII bu yöndeki müracaatlarını yapmış, yakın bir tarihte bu unvan ile isimlendirilmeyi beklemektedir.
