Belçika Anayasa Mahkemesinden İbadethane Finansmanı Kararı
Belçika Anayasa Mahkemesi, Belçika'nın Flaman Bölgesi'nde ibadethanelere yurt dışından finansman yasağını içeren kararnamenin iptali için yapılan başvuruyu haklı buldu.
Belçika’daki federal yapılardan olan Flaman Bölgesi’nde 22 Ekim 2021’de “yerel dinî toplulukların tanınmasını, dinî kurumların yükümlülüklerini ve bu yükümlülüklerin izlenmesini düzenleyen ve tanınan ibadethanelerin maddi örgütlenmesi ve işleyişine ilişkin 7 Mayıs 2004 tarihli kararnameyi değiştiren” bir kararname çıkarılmıştı. Belçika Diyanet Vakfı, Belçika Arnavut Camileri Birliği, Belçika İslam Federasyonu ve Belçika Müslümanları Birliği tarafından temsil edilen Belçika İslam Temsil Kurulu Exécutif (EMB), kararnameye karşı Anayasa Mahkemesine başvurdu.
Din Özgürlüğünün İhlali Nedeniyle İptal
Anayasa Mahkemesi, 20 Temmuz 2023 tarihli kararında “din özgürlüğünün ihlal edildiği” gerekçesiyle başvuruyu haklı bularak kararnamenin bazı maddelerini iptal etti.
Mahkeme, ibadethanelere yurt dışından doğrudan veya dolaylı olarak destek veya finansman sağlanmasını yasaklayan Flaman Bölgesi’nin yayınladığı kararnamenin ülkenin anayasasına, din ve ibadet özgürlüğüne aykırı olduğuna hükmetti.
Mahkemenin kararında, yurt dışından gelen finansman ve desteğin yerel dinî toplulukların bağımsızlığını baltalayacağına yönelik hükmün yeterince açık olmadığı, bunun “ibadet özgürlüğüne orantısız müdahale olduğu” belirtildi.
EMB İptal Kararını Olumlu Karşıladı
EMB, Anayasa Mahkemesinin kararını memnuniyetle karşıladığını bildirdi. Konuyla ilgili açıklamada, EMB tarafından temsil edilen ülkedeki Müslümanların din özgürlüğüne, hukukun üstünlüğüne ve demokratik bir devlette yürürlükte olan kurallara saygı gösteren bu karardan memnuniyet duyduğu aktarıldı.
Flaman Bölgesi hükûmetinin 2021’deki kararnamesi, ibadethanelere ülke dışından finansman sağlanmasına yasak getiriyordu. Bu yasak, camilerde görevli imamların maaşlarının ödenmesini de kapsıyordu. Kararname çıktığından bu yana Belçika Diyanet Vakfına bağlı camilerin tanınması ve imamların maaşlarının ödenmesi konusunda sorunlar yaşanıyordu.
Kararla birlikte dinî kurumların ve ibadethanelerin yurt dışından şeffaf bir şekilde finanse edilebilmesinin önü açılmış oldu.
Adalet Bakanı’nın İslami Kurumlara Müdahalesi
Flemenkçede “Het Executief van de Moslims van België”, Fransızcada ise “L’Exécutif des Musulmans de Belgique” adını taşıyan EMB, 1974 yılında İslam’ın Belçika’da dinî cemaat olarak tanınmasının ardından Belçika genelinde Müslümanların temsilini ve hükûmet ile resmî muhataplığı üstlendi. 1996’dan bu yana camilerin tanınması için başvuruda bulunma, İslami din eğitimini organize etme, imam atama, yetiştirme ve halka açık mezarlıklarda Müslümanlar için yer tesis etme gibi sorumluluklarıyla Belçika devleti ile Müslüman cemaati arasında resmî bir temas organı olma görevini yerine getiriyor. Kurulun yapısı ve faaliyetleri, Adalet Bakanı van Quickenborne tarafından, göreve geldiği 2020 yılından itibaren mercek altına alındı.
Bakan son olarak geçtiğimiz haziran ayında EMB’yi kapatmak ve ikame etmek amacıyla yeni bir temsil organı kurma çalışmalarına başlamıştı. EMB ve üye federasyonlar olan Belçika İslam Federasyonu ve Diyanet Vakfı, yayınladıkları yazılı açıklamalarda Adalet Bakanı’nın İslam dininin ülkedeki temsil organını (EMB) kapatmaya yönelik müdahalelerini eleştirdi ve yasal yollara başvuracaklarını açıklamıştı. (AA/P)
