İmamların Gözünden Cemaatsiz İlk Ramazan
Almanya’da koronavirüs tedbirleri nedeniyle camiler mayıs ayına kadar kapalı. Ülkedeki Müslümanlar ramazan ayına bu sene camisiz girdiler. Kapanan camilerin en yakın şahitleri ise cami imamları. Ülkede yarım asırdır görev yapan imamlar, cemaatsiz ilk ramazanı anlattı.
İki beyaz minaresi ve yeşil şerefeleriyle Neumünster Fatih Camisi Almanya’nın kuzeyinde, işlek bir caddenin üzerinde yer alıyor. Bu caddede 1998 yılından beri sabah namazı hariç her vakit ezan sesi duymak mümkün. 1983 yılında kurulan cami, aynı zamanda Neumünster’deki Müslüman mevcudiyetinin de en eski şahitlerinden biri.
Fatih Camisi’nin bulunduğu Schleswig-Holstein eyaletinde 3 Mayıs’a kadar irtibat yasağı geçerli. Kilise, cami ve sinagoglarda herhangi bir nedenle bir araya gelmek de bu yasağın kapsamı dahilinde. Neumünster Fatih Camisi de bu yasaklar kapsamında mart ayının ortasından beri kapalı.
Muammer Muslu Almanya’da aynı camide en uzun görev yapan imamlardan biri. Kendisi Fatih Camisi’nde 24 yıldır imam-hatip olarak hizmet veriyor. Camideki birçok genç onun gözleri önünde büyümüş. “Göreve başladığımda rahleme oturan çocukların şu an yuva kurmasına tanıklık ediyorum.” diyen Muslu için caminin koronavirüs tedbirleri kapsamında kapanışı daha farklı bir anlama geliyor. Muslu bu durumu camideki bir amcanın tepkisiyle anlatıyor: “Camimiz kapandıktan sonra bir Hacı Amca ile karşılaştım, ağlamaya başladı. Nedenini sorduğumda şöyle dedi: ‘Oğul biz bu zamana kadar bu camiden ayrılmadık. Burada okunan ezandan, minareden uzak kalmadık. Şimdi başımıza böyle bir iş geldi.’”
“Bedenen Ayrıyız, Ama Ruhen Cemaatimizle Birlikteyiz”
Muslu salgın tedbirleri esnasında caminin kapanışını anlatırken duygulanıyor: “Yıllardır her Cuma camimize gelen bir amcamız var. Her Cuma kapıyı aralar, içeriyi şöyle bir kolaçan eder, selam verir ve mescitteki yerini alır. Hastalık, yağmur, soğuk dinlemez, her hafta gelir bu amcamız. Daha doğrusu ‘gelirdi.’ Bu sahneyi beş haftadır göremiyoruz.”
Muslu, bir imam olarak camiler kapalı olsa da cemaatten kopmadığını anlatıyor. Hafta içi cemaatle sık sık telefonlaştığını, yaşlıların ihtiyaçlarını karşılamak için onları aradığını belirtip ekliyor: “Cemaatimizle cismen ayrıyız; ama ruhen birlikteliğimiz devam ediyor.”
Neumünster Fatih Camisi’nde ramazan ayı boyunca Facebook üzerinden canlı mukabele yayını yapılacak. Bunun yanında ev sohbetleri de tamamen sanal ortama taşınmış durumda. Muslu yine de bu sanal sohbetlerin gerçeğinin yerini tutmadığı görüşünde: “İmam olarak aktardığımız meseleler, inançla, yaratıcımız Allah Teala ile ilgili meseleler. Bu aktarım esnasında karşı taraftaki yansımaları görmemiz gerek. Sanal alemde cemaatimize temas edememek, onlarla ayrı düşmüş olmak bizi üzüyor. Ama inşallah bu imtihanı da en güzel şekilde atlatırız.”
“Bir Ömür Camiyle İlgilenenler İçin Camiden Ayrı Kalmak Zor”
Salih Özbay, Bergkamen Dar’ül Erkam Camii imam hatibi. Almanya’nın Kuzey Ren-Vestfalya eyaletinde yer alan cami, ramazana kapıları kapalı bir şekilde girdi. Eyalet hükümeti 1 Mayıs’ta eyaletteki camilerin açılabileceğini belirtmiş durumda. Almanya Müslümanları Koordinasyon Konseyi (KRM) ülke genelinde camilerin hangi hijyen tedbirleri ile açılabileceğine dair bir konsept hazırlıyor.
İmam olarak bu sene 35. yılını dolduran Özbay, camiler kapandıktan sonra cemaatten hem olumlu hem de olumsuz yönde tepkiler aldıklarını anlatıyor. Cemaat içinde bazıları, “Camilerin kıymetini bilemedik, belki de bu bize Allah’ın şefkat tokadı” derken, kimileri de camilerin açılması ve kuralların gevşetilmesi konusunda ısrarcı olmuş. Özbay bu süreçte yaşadıklarını şöyle anlatıyor: “Cemaatimizden kimileri, günün bazı saatlerinde, hatta sabah namazında caminin önüne gelip, arabanın içinden camiyi seyrettiklerini, sonra eve gittiklerini anlattı. İşten çıkıp caminin park yerine arabasını park edip, arabanın içerisinde ağlayan üyelerimiz var. Bunlar bizi çok etkiledi.”
Özbay cami kapalıyken her gün camiye gidip orada bulunmuş. Bu sırada camiye gelip, Özbay’ı caminin bürosunda otururken görenler, içeriye girmeden geri dönmüşler: “Gelenlere kapıyı açmadık. Cemaatimiz de bu durumu anlayışla karşıladı. Ama bu durumda bir imam olarak nereden nereye geldiğimizi sorguladım.”
Camilerin kapanmasıyla birlikte Özbay ve camideki diğer eğitimciler, öğrencilere uzaktan eğitim vermeye başlamış. Özbay, cemaatle iletişimin ise ağırlıklı olarak sosyal medya üzerinden gerçekleştiğini söylüyor. Bu esnada caminin ayakkabılık bölümüne ihtiyaç sahipleri için gıda malzemesi koymuşlar ve sağlık çalışanlarına “İyi ki varsınız” aksiyonu kapsamında hediyeler vermişler. Fakat tüm bunlar camisiz bir ramazan için teselli olmamış: “Otuz beş yıldır bu teşkilatta vazife yapıyorum, hiç böyle buruk ve üzüntü verici bir ramazan yaşamadım. Aklımızdan hiç geçmeyecek bir süreçle karşı karşıyayız. Bir yerde deprem olur, yangın olur, sel felaketi olur. Evler yıkılır, camiler de yıkılabilir. Böyle bir durumda insanın acısı elbette büyük olur. Ama sonuçta bu lokal bir şeydir. Yaralar sarılır ve unutulur. Ancak tüm dünya Müslümanlarını etkileyen, hatta Kabe’nin bile kapatıldığı bu süreç, biz hocaları çok daha derinden etkiledi.”
Özbay’a göre camilerin kapalı olmasının imamlardaki yansıması çok daha derin: “Bir ömür camiyle, çocuklarla, hac ve umre ile, düğünlerle, kermeslerle, şenliklerle, bayramlarla, teravih ve cumalarla iç içe olduğumuz için, bir anda böyle büyük bir felaket ile karşılaşmak elbette zor oldu. Fakat bu salgının bir imtihan olduğunu biliyoruz. Karşılaştığımız durumdan ders çıkartıp, Cenâb-ı Hakk’a dua edeceğiz.” (ezk)
